Bir Petersburg Şairi Olarak Dostoyevski: FMD, Hayatı ve Eserleri
“Onlara deyin ki, zanaatım misillemedir! Mesleğim ise intikam!”
Rus edebiyatının en büyük yazarlarından biri olan 
Fyodor Dostoyevski, 1821 yılı Kasım ayının 11'inde Moskova'da yoksullar hastanesinde dünyaya geldi. Gözlerini açtığından itibaren elemli yazgısı bir an olsun bile peşini bırakmadı. Babası, ‘’benim oğlum asla yazar bozuntusu olmayacak!’’ diyerek oğlunu Petersburg’a askeri mühendis olmak üzere gönderdi. Genç Fyodor, askeri mühendis oldu olmasına da, özgürlüğüne hakaret olarak gördüğü askerlik mesleğini bırakıp yazma ve çeviri serüvenine girişti.
‘’Tanrı bana bütün hayatım boyunca eziyet etti.’’
Salt sezgiden doğan ilk toplumsal romanı 
İnsancıklar’ı yazdı, ‘’Yeni bir Gogol doğuyor!’’ naralarıyla göklere çıkartıldı. Doppelgänger motifiyle örmüş olduğu 
Öteki adlı eseriyle yergilere maruz kalmaya başladı ve ardından 
Ev Sahibesi ile gözlerden iyice düştü. Girmiş olduğu karamsar psikoloji yüzünden uykuları kaçmaya başladı ve ileride hayatını zindana çevirecek olan hastalıkları nüksetti. Dostoyevski henüz 28 yaşındayken Avrupa’daki devrim ateşi Rusya’ya da sıçramıştı. Hem edebi çevresindeki arkadaşlarının ısrarları hem de toprak köleliğine karşı olan duruşundan dolayı kendini bir anda siyasi bir oluşum olan Petraşevski Topluluğu’nda buldu. Bu sırada 
Beyaz Geceler’i yazdı. Tam 
Netoçka Nezvanova’yı bitirmek üzereydi ki bir gece yarısı topluluktaki hükümet karşıtı eylemleri yüzünden tutuklandı. Bu nedenle Netoçka Nezvanova ilk ve tek yarım kalan romanı olarak tarihe geçmiş oldu. Henüz daha 28 yaşında olan Fyodor Dostoyevski, monarşiye karşı suç teşkil eden amaçlarından, Ortodoks Kilisesi'ne karşı hain yazılarının dağıtımdan ötürü suçlu bulundu ve KURŞUNA DİZİLMEK suretiyle ÖLÜM CEZASI’na çarptırıldı. Tam kurşuna dizilecekti ki majestelerinin özel hükmüyle idamlık mahkûmların affedildiği ilan edildi. Ölüm cezası yerine hapis cezası alacaktı. Esir kampında çeşit çeşit işkenceye maruz bırakıldı, beyhude ve amaçsızca çalıştırıldı. Cezası bittikten sonra hapishanede tecrübe ettiklerinden yola çıkarak 
Ölüler Evinden Anılar kitabını kaleme aldı. Âşık oldu, evlendi fakat beş parasız kaldı. Epilepsi nöbetleri nüksetmeye başladı. Para kazanmak için daha çok yazmaya başladı ve ortaya 
Stepançikovo Köyü ve Sakinleri çıktı. Dergilerde yazmaya başladı ve üretmeye devam etti. 
Ezilmiş ve Aşağılanmışlar onu kaybetmiş olduğu şöhretine tekrar kavuşturuyor gibiydi. Sağlık problemleri rahat yaşamasına izin vermediği için doktorları onu Avrupa’da bir seyahate çıkmaya ve bir süre yazmamaya ikna etti. Eşiyle birlikte Avrupa’nın önemli ülkelerini ziyaret ettikten sonra milliyetçilik damarları kabardı. Avrupa insanının özgür olmadığını ve bayağı bir hayat yaşadıklarını iddia ederek 
Yaz İzlenimleri Üzerine Kış Notları adlı eleştiri kitabını yazdı. Eşinden ayrıldı, tekrar âşık oldu. Reddedildi. Zaten ruh durumu yerinde olmayan Fyodor daha da kötü oldu. İnsanlara yabancılaştı ve kendi yaratmış olduğu yeraltına çekildi. 
Yeraltından Notlar’ı yazarak hem modern Rusya’yı Avrupa’yı taklit etmekle suçladı hem de insanlara olan birikmiş nefretini kustu. 1864’te çok sevdiği kardeşini kaybetti. Durumu iyice kötüleşti, beş rubleye muhtaç duruma düştü. Kumar oynadı kazandı, kazandığının iki katını yine kumarda kaybetti. Bu nedenle zamanının kan emici yayımcılarından Stellovski ile hibe karşılığında bir anlaşmaya imza atmak zorunda kaldı. Anlaşmanın şartı ise Dostoyevski’nin 1 Kasım 1866’ya kadar bir roman yazmasıydı, bu şart yerine getirilmediği takdirde, Stellovski 9 yıl boyunca Dostoyevski’nin yazacağı kitaplarının telif haklarını elinden alacaktı. Bu ölümcül ruleti kabul etti ve 25 gün içerisinde 
Kumarbaz’ı yazdı. Kumarbaz’ı 
Suç ve Ceza takip etti. Oğlu Alyoşa’yı kaybetti. Ruhsal durumu günbegün kötüye giderken 
Budala, 
Karamazov Kardeşler ve 
Ecinniler ile sancılarını kâğıda aktararak onlardan kurtuldu. Son görev olarak ise 
Puşkin Konuşması’nı yaptı. Sonunda yataklara düşen Dostoyevski, öleceğini anladı ve bir papaz çağırttı. Papaz başında dualar ederken zavallı Dostoyevski yavaşça, bir daha açmamak üzere gözlerini kapattı. Son sözleri ise şunlar oldu: ‘’Her şey yeni başlıyor!’’
''Aniden yapayalnız kaldım... Şu an sadece korkuyorum. Tüm yaşamım paramparça oldu... ve bana öyle geliyor ki yaşamaya esas şimdi başlıyorum.''
Kısaca bu dünyadan bir Dostoyevski geçti… Cenazesinde 30.000’i aşkın insan onu gözyaşlarıyla uğurladı. Mezar taşına ise şöyle yazdılar:
‘’Hakikaten içtenlikle söylüyorum size,
Buğday tanesi düşer toprağa ve yalnızlık içinde ölür…
Ama öldüğü yerden filizlenir nice ekinler.’’ (images.app.goo.gl/8GM4NpSe7mwEHqhUA)
Yukarıda kısaca anlattığım Dostoyevski’nin hayatı ve eserleri bu çizgi romanda 
Vitali Konstantinov’un kaotik çizgileriyle hayat buluyor. Aynı zamanda Dostoyevski hayranlığıyla büyümüş biri olan Konstantinov, kendisinin ‘’Simultancomic’’ diye adlandırdığı bir teknikle yazarın hayatı ile eserleri arasındaki bağlantıları kronolojik bir sırayla ve tüm çalışmalarının tanıtımı eşliğinde bize sunuyor. Neredeyse bütün eserleri görsel olarak anlatıldığı için okurun Dostoyevski’nin bütün eserlerine dair bir önbilgiye sahip olması gerekiyor.
FMD - Dostoyevski Hayatı ve Eserleri, Flaneur Yayınevi etiketiyle okurlarla buluşmuş ve hatta yayınevi tarafından şöyle bir tanıtım sayfası tasarlanmış. Hem kitaba hem de içindeki görsellere dair bilgilere buradan ulaşabilirsiniz:
flaneur.com.tr/fmd-dostoyevski
Özetle incelemesini okuduğunuz bu eser Dostoyevski’nin çalkantılı yaşamı ve külliyatıyla ilgili bir grafik roman. Kitabın güncel olarak basımı bulunmadığını belirterek sahaflarda gördüğünüz takdirde almanızı öneriyorum. Gerçekten Dostoyevski hayranlarının kaçırmaması gereken türden bir eser…
Keyifli okumalar.
''İnsan bir gizdir. Bu gizem çözülmelidir. Ve şayet tüm yaşam boyu bu gizemi çözeceksen, zamanı boşa harcamış olduğundan söz edemezsin. Ben bu gizle uğraşıyorum, zira bir insan olma gayretindeyim.''
··
6,3bin görüntüleme
Bu yorum görüntülenemiyor
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.