Aziyade
Pierre Loti
Yorumlar ve İncelemeler
Pierre Loti'den imkansız aşk...
Kitap, 
Pierre Loti adıyla tanınan İngiliz deniz subayının notlarından ve mektuplarında derlenerek hazırlanan bir eser olması sebebiyle edebi anlamda pek bir şey vaat etmiyor okura. Fakat geçtiği dönemin sosyal, kültürel, siyasi vb. toplumsal motifleri olduğu gibi aktaran dönemine ışık tutacak bir yapıt olduğu tartışılmaz bir gerçektir.
Selanik'te yaşanan Kız Vakası üzerine bölgeye gönderilen İngiliz savaş gemisiyle Osmanlı yurduna gelmiş, burada Aziyade adında bir Çerkes kızıyla aşk yaşayarak bilmediği bu Doğu ülkesini benimsemeye başlamıştır.
Sonrasında kader onları İstanbul'a sürüklemiş olsa da Loti'nin aşkı benim için tam bir aşk değil. Hayatında eksik olan aidiyet duygusunu yaşayabildiği bu mistik toprakların gizemli kadınını kaybetmek istemiyor sadece. Aziyade ile ayrı kaldığı dönemde başka kadınlar gelip geçiyor fakat Aziyade'ye olan sevgisini ve özlemini her fırsatta dile getiriyor.
Kitapta ayrıca Meşrutiyet'in ilanı ve devamında yaşanan olaylara da dünyada birçok yer görmüş birinin gözünden bakma fırsatımız oluyor. Bu siyasi imtiyazların Avrupa'nın en medeni ülkelerinde bile olmadığını fakat gerici Türk Efendilerin bu gelişmeleri (Mebusan Meclisi'nin varlığı) kabullenememelerinin altını çiziyor.
Devamında birtakım tatsız olaylar ve Loti'nin İngiltere'ye dönmesi, İstanbul'a geldiğinde öğrendiği gerçek (Aziyede'nin bu ayrılığa dayanamaması) ile savaşa katılma kararı alması şeklinde devam eden eser aşıkların birbirine kavuşamaması ile son buluyor.
