Beowulf (Seamus Heaney'in Modern İngilizcesinden)

Ah Beowulf...İngiliz edebiyatına giriş dersi sağolsun ön yargılı yaklaştığım bir eserdi.Zaten çoğumuz zorla okutulan kitaplara önyargı beslemez miyiz?
Lakin tüm bu yargılarıma karşın çok beğendiğim bir destan oldu Beowulf!
Eser 5. yüzyılda geçmesine rağmen 8 ile 10. yüzyıllar arasında ilk defa kaleme alınmış.Anglo-saksonlar tarafından anlatılmasına rağmen ingiliz toplumu değil iskandinav kahramanları anlatır.
Kahramanımız Beowulf Grendelin insanlara karşı zulmünü duyar ve Danları kurtarmak için onların ülkesine gelir.Grendel Kabil soyundan gelmedir ve tanrı bu soyu lanetlemiştir.Heorotda verilen bir eğlenceyi basarak insanları katleder,bu olaydan sonra kahramanımız Gotların Prensi Beowulf Danların ülkesine gelir.Eser genelinde Beowulfun kahramanlıklarını okuyoruz.
Yer yer hristiyanlık öğretileri barındırsa da Pagan inancı odağında anlatılmış bir destan Beowulf.Zaten kahraman olma isteği de bu inançtan gelmekte,paganlarda ölümden sonra yaşam inancı olmadığı için kişi kendini bu dünyada kanıtlama isteği içerisindedir.Hristiyan öğelerinin 7. yüzyıldan itibaren etkisini gösteren Hristiyanlaşma ile eklendiği tahmin edilmekte.
Zaten çok çok kısa bir eser,ingiliz edebiyatına en ufak bir ilginiz varsa kesinlikle okumalısınız,özellikle kitabın başında yer alan Nazmi Ağıl'ın şiir hakkında ki yazısı da kesinlikle okunmalı!

Beowulf "bee" (arı) ve "wulf" (kurt) kelimelerinden oluşan bileşik bir kelime ve arıların baş belası "ayı" anlamına geliyor. 5. yüzyıla ait sözlü bir edebiyat ürünü olan destanın anadili anglo-saksonca olmasına rağmen, İngilizce'nin uğramış olduğu değişimler hasebiyle kendi dilinden okunamayan bir destan. Beowulf destanda nasıl bir karakterdir; Şapşik doğaüstü canavarlarla çarpışan, heybetli, cesur, bilek gücünün kıvrak bir zekayla buluştuğu, tam da destansı bir kahraman. Yazıldığı dönemden mi eklenen, yoksa destanın kendiliğinde mi mevcut olup olmadığı bilinemeyen; -kuvvetle muhtemel üçyüz yıl sonra yazılırken yapılan ekleme ve değişikliklerden sadece biri- pagan inancından izler var. Anlayacağımız dilden söyleyeyim, 'bâsübâdelmevt', yani ölümden sonra dirilmek, yeniden canlanmak gibi bir inanışa sahip değildirler. Dolayısıyla içinde bulundukları yaşamlarınının niceliği de, niteliği de, onlar için daha büyük bir anlam ifade eder. Nam salmak, yiğitlik şanına ermek, şöhret elde etmek amacıyla ve gurur kazanabilmek için, canavarlarla dahi savaşabilirler... Destanların ve sözlü edebiyat ürünlerinin en sevdiğim yanı; dilediğin gibi çıkarım yapabilmemdir. Gedik mi var, kendin doldur.


Kültür eleştirisi yapabilmeye ve varoluşu olumlamalara da müsaittir destan okumaları. Ki bu tarz okumaların en belirgin rolü, asla anlatılmak istenenle yetinmemelerde olduğunu düşünüyorum. Dahasını, eğerini ve günümüzcesini kafamda kurup, selametimi aradım. Hal böyle olunca üzerine konuşabileceğim epey bir düşünce peydahladığımı söyleyebilirim.

Beowulf, İngiliz şiirinin hatta modern dönemdeki şiir ve kurgularnın temeli olan bir şiirdir. Dili, Anglo- Saksoncadır ve tek nüshasının bulunduğu British Library'de çıkan bir yangında son anda kurtulmuştur ve küçük bir kısmı yanmıştır. Sonrasında ise günümüz modern ingilizcesine çevrilip basımları gerçekleştirilmiştir. Fakat he yazık ki Beowulf muhteşem bir destan olmasına rağmen çoğunlukla -buna ben de dahil- bir araştırma ya da ders kitabı olarak bakılıyor.

Beowulf, Gotlar'ın büyük bir lideridir; çok iyi bir savaşçı ve çok zeki bir insandır. Bir gün, Grendel adında şeytani bir canavar Dan krallığına musallat olur ve 12 yıl boyunca her gece bir sürü genç kanı içer. Bunu duyan Beowulf, kendine güveni sayesinde denizleri aşıp Dan krallığına gider ve Grendel ile yüzleşir. Evine döner. Bir süre sonra muhteşem soyluluğu sayesinde Got kralı olur. Ve 50 yıl sonra, bir ejderha ortaya çıkar. Bu Beowulf'un yüzleşmesi ve hayati bir olaydır.

Betimlemeler, dilin kullanış tarzı ve lirik anlatımı çok hoşuma gitti. Biraz dikkatli okunduğunda eski ve modern edebiyatın izleri çok güzel görünüyor; Odysseia'daki ölülerin diyarına açılan göl, Yüzüklerin efendisindeki kılıçlara isim verme... Güzel ve hoş ayrıntılar.

Sadece ders ya da araştırma kitabı olarak değil, ebedi bir eser olarak okunmasını tavsiye ederim, iyi okumalar.

Bir kitabın daha sonuna geldim.
Lakin bu defa fazlasıyla etkilenerek ...
Ah Beowulf, adı destanına ad olan Gotların en yüce ve en cesur kahramanı !
Ömrünün sonuna kadar kendi canı pahasına halkı ve çevresindekiler için uğraşan koca yürekli korkusuz kraldan fazlasıyla etkilendiğimi belirtmek isterim
Daha sonrasında
Konu olarak beşinci yüzyıl sonu ile yedinci yüzyıl arasında yaşanan / yaşandığı varsayılan olayları içeriyor kitap .
Size açık olarak söylemese de okuduklarınızı anlamlaştırırken gayet güzel hayat dersleri veriyor .
Ölümün var olduğu ve eninde sonunda bizi de bulacağı aşikar durumdayken.
Dil-edebiyat okuyanların yanı sıra milletlerin geçmişine meraklı olanların kesinlikle okuması gereken bir eser .
Okurken kendinizi olayların içinde bir kahraman edasına bürümüşken geçmişe bir fener gibi ışık tuttuğunuzu hissedeceksiniz