Önce EkmekOrhan Kemal

Hem Sait Faik hem de TDK ödülü bulunan, okunması gereken bir kitap "Önce Ekmek."

On yedi tane kısa kısa hikayeden oluşan kitap, adını içinde ki hikayelerden birinden almıştır.
Hikayelerde toplumun varoş kesiminin yaşamı, günlük bir dille ve yer yer argo sözler kullanılarak işlenmiştir.

Benim ise en çok beğendim " İki Buçuk" adlı hikaye oldu. Konusu yolcu ve şoför arasında geçen, para üstü alma etrafında gelişiyor.

Orhan Kemal'in usta kaleminden, yurduma, yurdum insanına has, hayatın içinden kısacık dev hikayeler. Aldığı ödüller de boşuna verilmemiş, özellikle "önce ekmek" öyküsü çok etkileyici. Kitabın içinde 17 hikaye var, kısa sürede çok keyifle okunacaktır.

Beni tanıyanlar bilir, İstanbul'u çok severim. Belki orda yaşamadığımdandır fakat hep bir bağım var gibi hissederim.

Neyse efendim Orhan Kemal'in hayatın içinden bir çok minik hikâyesinin bulunduğu bu kitapta da eski İstanbul'un kokusunu alıyorsunuz, troleybüslerin çın çın öten seslerini, çocukların şakımalarını duyuyorsunuz. Her sayfada başka bir karaktere bürünüp onunla yaşıyorsunuz olayları, kâh patronunuzun alacağı için ordan oraya koşuyorsunuz kâh dondurmacı olup tıp okuyan oğlunuzun gözünüzü bir damlayla iyi edeceğinizi hayalliyorsunuz.

Öykülerden aldığım ortak unsursa içtenlik ve samimiyetti, Orhan Kemal, Türk insanını zenginiyle fakiriyle çok başarılı bir şekilde tasvir etmekle kalmamış bizi özlediğimiz sıcaklığa kavuşturmuştur.

Pek değerli İbrahim (Sisifos) 'e bana bu eseri okumamdaki katkılarından ötürü de teşekkür ediyorum :)

Merhaba.

Üç ay önce askerdeyken gazinonun kitaplığından alıp, kişisel zamanın imkansızlığından bir türlü bitiremediğim bir kitabı an itibarıyla okudum ve mutluluk duydum.

Kitap, 17 kısa öyküden oluşuyor. Orhan Kemal'in toplumsal gerçekçi yönü öykülerde ve karakterlerde açıkça kendini gösteriyor.

Yer yer gülümseten, mesela "Biletçi" ve "Uzman". Yer yer hüzünlü, mesela "Elli Kuruş". gibi öyküleri okurken aynı anda farklı hisleri yaşayabilirsiniz. Yaşam gibi, yaşamın içinden, bizi bize anlatan öyküler.

Kitabın üslubuna gelecek olursak dil, bizi anlattığı için halkın dili fakat argo jargonu neredeyse her öyküsünde ustalıkla kullanan Orhan Kemal bu eserinde de es geçmemiş. Ben de varoş bir mahallede doğup, büyüdüğüm için o kültürün dili hiç yabancı gelmedi bana, belki size gelebilir.

Keyifli okumalar dilerim...

Orhan Kemal'in hikayeciliğini konuşturduğu kitabı Önce Ekmek. 17 tane kısa hikayeden oluşuyor. Hikayeler çoğunlukla halkın fakir kesimine hitap eden onların sorunlarını dile getiren konularda.

Orhan Kemal'in adı yeter okuyun, okutun.

Orhan Kemal'in basit ama dokunaklı bir anlatımı var. Her satırda bir şiir gizli sanki. Yurdum insanının düşüncelerini okurken iç sesinizi duyar gibi olacaksınız. Okunmaya değer...

“…Beyefendi! Her yerde insanlar... Koşuyorlar, gidiyorlar, geliyorlar, tutuyorlar, koparıyorlar… Yığın yığın, vıcık vıcık, sürü sürü insanlar… Üzerinize atlıyor, lokmanızı ağzınızdan kapıyorlar beyefendi. Beyefendi, insanlar kurt gibi, kurtlar gibi saldırıyorlar beyefendi!”
Hikayenin anlatıcısına –muhtemel ki Orhan Kemal’in kendisi- iftira atarak 5 yıl mahkumiyetine neden olmuş bir adamın ağzından dökülüyor bu sözler ne acı! Ve de ne kadar şu yaşadığımız güne uygun.
Evet insanlar her yerdeler. Peşimizdeler, dibimizdeler, soframızdalar. Saldırıyorlar, bıkmadan usanmadan ve utanmadan saldırıyorlar. Ekmeğini bölüştüğün adam saldırıyor, beraber çay içtiğin adam saldırıyor. Aç kurtlar gibi değil. Kurt açlığından saldırıyor, fakat bu insanlar aç gözlülüğünden saldırıyor. “Önce ekmek” derdinden değil! Önce her şeyimle her şeyle ben derdinden saldırıyorlar.
O kadar saldırıyorlar ki tıpkı Dönüş öyküsünde işsizlikten, parasızlıktan karısını, çocuklarını trenlerde, istasyonlarda, sokak kenarlarında barınmaya el mecbur mahkum eden zayıf, sefilleşmiş adamlar doğuruyorlar. “Bırak. Bütün bunlara sebep benim…” haykırışı yükseliyor her yerden. Çökmüş adamlar, çaresiz kadınlar üretiyor toplum. Bir kıskaca alınmış çığlıklar duyulmuyor. Edebiyat da imdadımıza yetişmese…
Gözümüz gibi baktığımız kitaplara başkasının gözünden alıcı gibi bakmanın acısını yaşıyoruz. Satmaya kıyamadığımız kitaplarımız ve aç bıraktığımız çocuklarımız arasında gidip geliyoruz. Ne namertçe. Sefillik… Kadınların dibine kadar yaşadığı sefillik. Ve insanlar hala durmadan saldırıyorlar, hayvan ihtiyacı için saldırır, bu ismine insan denen mahluk zevkten saldırıyor.
Orhan Kemal sefaleti, güçlünün demir yumruğunu, zayıfın bitmek tükenmek bilmez acziyetini ne de güzel çiziyor. Tam da tekrar tekrar okumanın sırası. Tam da şimdi güçlünün gücünü ket vurulamaz şekilde arttırdığı, mazlumun inlemelerinin duyulmadığı şu günlerde okumalı. Zira Orhan Kemal ses oluyor sesimize.

'Elli kuruş' burnumun direği sızlıyor, bu nasıl yokluktur, bu nasıl kaderdir, bu nasıl hayattır. Orhan Kemal benim daha bir çocukken keşfettiğim bir yazardır. Yıllar içerisinde pek çok hikayesini okumuşumdur. Hele canım babamın imzalayıp bana verdiği BABA EVİ'nin yeri bende ayrıdır. Tekrar tekrar hikayelerini okumak onu tekrar hissetmek, ülkemizi ve insanlarımızı bu kadar güzel anlatmak, ne yazsam boş hiç bir kitap ya da yazar için bunu mutlaka okuyun demem çünkü herkesin zevkleri, beğenileri farklıdır. Ama Orhan Kemal için aynı şeyi söyleyemeyeceğim lütfen okuyun, keyifli okumalar...

İçinde 17 öykü bulunan bir kitap. Hepsi birbirinden samimi ve komik. Okurken çok gülüyorsunuz. Konuşmalar çok gerçek, çok bizim gibi. Her gün yaşadığımız şeyler.
Kitapta daha fazla beğendiğim hikayeler oldu:Önce Ekmek, Sevmiyordu, Biletsiz, Uzman. Sevmiyordu hikayesi nerdeyse sırf diyaloglardan oluşuyor. Ve bu diyaloglar bile çok sürüklüyor insanı.
Kitabın eksik yanı bazı hikayelerin sıradan olması.

Orhan Kemal'in çok sıcak, insanın içini ısıtan bir dili var. Anlatımı öyle hoş ki, sanki bir denizin karşısında gün batımını izliyor muşsunuz da, zamanın nasıl geçtiğinin farkında değilsiniz. Üslubunun farklı bir dokusu var. İlk dakikadan itibaren içine alıyor ve bitmeden de bırakmıyor. Tadı damağınızda kalıyor.

Orhan Kemal Büyükşehir'de, kenar mahallelerde yaşayan insanların, hal ve hareketlerini, kültürlerini onların durumlarını; kendilerine göre bir dil kullanarak, en başarılı şekilde anlatıyor. Her ne kadar da hikayenin verdiği mesajları tam olarak anlayamazsınız da buna rağmen keyif alıyorsunuz. Dili oldukça akıcı.


Orhan Kemal'in ödüllü öykü kitabı... On yedi kısa öyküden oluşan kitap, ismini aynı adlı hikayeden alıyor. En beğendiğim hikayesi olan
"Önce Ekmek" kısaca şöyle: Henüz öğrenimini sürdüren Ayten adındaki genç kız babasının baskısıyla okulunu bırakıp çalışma hayatına atılmaya karar veriyor. Doktor olmak isteyen Ayten hasta ninesine yemek götürüyor ve onunla olmak istediği doktorluk hayali hakkında konuşması ile sona eriyor.

En çok etkilendiğim öyküsü "Elli Kuruş", insanın içini acıtan bir hikaye: Bir gazeteciden alacaklı olan adam gazetecinin borçlarının hemen hepsini ödedikten sonra kalan elli kuruşunu geciktirmesinden dolayı kuşkulanıyor ve onun hakkında kötü düşünmeye başlıyor. Ancak bir zaman sonra bir küçük gazeteciden, onun öldüğünü ve kalan elli kuruşunu da onunla gönderdiğini öğrendikten sonra gerçeği anlıyor.

İlgimi çeken bir değer öyküsü: "İki Buçuk"
Bu hikaye de önceki gibi alacak verecek meselesinden oluşuyor: Yolcu, dolmuşa binip şoföre iki buçuk lira para uzatıyor ve parasının üstünü almak için bekliyor ama şoför o anda başka bir yolcuyla sohbete dalıyor. Yolcu, şoförün onu unuttuğunu zannedip türlü şeyler kuruyor. İkilemde kalıyor. Onun hakkında iyi mi kötü mü, nasıl düşüneceğini, nasıl davranması gerektiğine karar veremiyor. Kendi kendine söylenip içinde bir karmaşaya neden oluyor. Ve yolcu durağa gelip dolmuştan inecekken, Şoför ücretinin üstü deyip parasını veriyor ve yolcu da utancından kızarıyor.

Yine, yeni ve yeniden Orhan Kemal kitabı daha bitirdim.İçindeki öyküler birebir içinde hissettirdi, içindeki 17 hikaye'yi sıkılmadan ve bıkmadan okudum keşke hikayeler daha uzun sürseydi ve ben hemen bitirmeseydim

Toplumcu gerçekçi yazarları hep sevmişimdir. Bana göre roman, hikaye dediğin ayakları yere basacak. Bizleri anlatacak. Kutu kutu apartmanlar arasındaki hayatları. Varoşlardaki yaşamları. 50 Kuruş hikayesindeki okuyamayıp evlerini geçindirmeye zorunlu insanları. Önce Ekmek hikayesindeki ailesinin zoruyla okulu bırakıp önce ekmek kazansın sonra okusun diyen çevresel koşulları anlatacak.

17 kısa öykü deyip geçmemek gerekir. Bunlar hayatın akışı arasında farkında olamadığımız yaşam dinamikleri. Büyük şehirlere göç edip orada ekmek parası için hayata tutunanların öyküleri. Çarpık ilişkiler de dahil. Örneğin; hikayede kadının karşı komşusu olan erkeği çocuğu Erol'dan haber alarak ayartma hikayesini işlemiş. Bunu pek açık yazmamış fakat öyle hissettim. Dolu dolu hikayeler içeren bir yapıt. Bizzat bizleri, çevremizi yansıtan. Kimi zaman utandıran, kimi zaman güldüren.