Vaktiyle Türkmen oymaklarının, gazi birliklerinin, cümle derviş takımının ağızları yoklandı ve de Oğuzname'de yeri bulundu ki: "Kayı, Oğuz Han'ın ulu oğludur. Şöyle vasiyet etmiştir ki kendisinden sonra, hanlık Kayı'ya değsin! Madem onun evladından biri sağ ola ki hanlığa yarar, gayrıtayfadan han dikilmeye! Selçuklu'nun, hanlığı kapması, elbet, zor iledir ve de töresizdir. Hanlık Kayı evladına düşse gerek ve de kıyamete kadar başkası almasa gerek" yazılı...
Hayvan sembolizmi, 1300'ler civarında Doğu Türkistan' da oluşan, korunabilmiş en eski Türk geleneksel metni olan Oğuz Kağan Destanı'nda (Oğuzname) da hakimdir. Bu destan İç Avrasya mit ve dininin araştırmasında son derece önemlidir. Bize Oğuz Türklerinin kavmine adını veren atanın efsanesini verir, ayrıca başka Türk boylarının isimlerini açıklayan öyküler de sağlar.
Osmanlılarda hanedanın menşei hakkında başka bir teori vardır. Oğuznâme'de Türklerin dip-atası Oğuz Han olarak kaydedilir. Sözde onun 6 oğlu olmuş. Gün, Ay, Yıldız, Gök, Dağ, Deniz... Gün en büyük oğluymuş... Onun oğlu da Kayı... Oğuz Destanı diyor ki, hanlık Oğuz Han'dan sonra Gün Han'in hakkıdır ve ondan sonra da bütün Türk kabileleri üzerinde egemenlik Gün Han'ın oğlu Kayıya aittir. Osmanlı hanedanı da işte bu Kayı Han'dan geliyor. Bu şecereyi, İkinci Murad zamanında 1440'lara doğru Yazıcızâde ortaya atmıştır. Yazıcızâde diyor ki, ‘Osman Gazi zamanında kabileler toplandı ve Oğuz Han'ın vasiyeti gereğince Kayı Han neslinden gelen Osman'ı han ilan ettiler'... Osmanlı hanedanı Kayı Han neslindenmiş. Bu hikâye, 1440'larda ileri sürülmüştür.
"Cam-ı Cem-Ayın"deki bu bilgiler, Neşri'nin; "Kitab-ı Cihan-nüma"sında Oğuz Han hakkında verdiği bilgileri tasdik etmekte ve bu bilgilerin kaynağının da" Oğuzname" olduğunu gözler önüne sermektedir. Onun ifadesine göre; Türk hükümdarları arasında ilk iman eden kişi, İbrahim A.s'dan ahir zaman peygamberinin vasıflarını işiterek "evvel La ilahe illa'llah, Muhammedün Rasulullah!" diyen ve "kavmini evvel Allah-u Te'ala'ya davet iden" Oğuz kavminin atası Oğuz Kağan'dır.
Türk'ün ilk kitabı ne Oğuzname'dir ne de Orhun Kitabeleri'dir. Türk'ün ilk kitabı Ulu Han Ata Bitiği dediğimiz kitaptır.. Yada şöyle söyleyeyim, Türklerin kadim dininin ilk kitabıdır...