Tarihte Bugün - 3 Mart 1924 Hilâfet'in İlgası...
Atatürk’ün mutlak iktidarı altında olan Meclis, 24 Temmuz 1923 de yapılan Lozan Barış Antlaşmasını kabul ederek Hilâfet'i de arka planda ilga etmişti
13 Ekim’de Ankara yeni Türkiye’nin başkenti oldu ve 29 Ekim 1923 de Cumhuriyet resmen ilan edildi. Cumhuriyetin ilan edilmesiyle laik devlete ve Hilâfet'in kaldırılmasına doğru son adımlar atıldı ve 3 Mart 1924 de nihayet Hilafet resmen kaldırıldı
Aynı kararla Şer'iyye ve Evkaf Vekâleti sona erdirilerek şer'i mahkemeler ve Tevhd-i Tedrisat kanunuyla da medreseler kapatıldı. Din işlerini de artık Diyanet İşleri Başkanlığı yürütecekti
Prof. Bülent Tanör, Diyanet’in bundan sonra izleyeceği konumu şu şekilde açıklıyordu: “Diyanet, teknik bir kamu hizmeti kuruluşu olarak çalışıyor, rejimin talepleri doğrultusunda dinin kişiselleşmesine katkıda bulunuyordu. Yetkileri sınırlıydı, ruhani bir otoritesi yoktu. İslami kurallar öneremez, teolojik araştırma yapamazdı, dinsel mülk sahibi değildi”
Türkiye Cumhuriyeti Tarihi'nde Atatürk devrini kısaca üç evrede incelemek yerinde olur.
Milli birliğin teşekkülü ile düşman istilasına karşı Büyük Millet Meclisi Hükümeti'nin askeri kuvvetle zafer temin etmesi ve memleketin sınırlarının Misak-ı Milli'ye göre, tespit edilerek bu fiili durumun Lozan Antlaşması ile bütün devletlere tanıtılması (19 Mayıs 1919-24 Temmuz 1923).
Devlet şekli olarak Cumhuriyet'in ilanı (29 Ekim 1923) ve düşmandan kurtarılmış vatanda iktisadi gelişmenin sağlanması.
Türk milletinin toplumsal, düşünsel ve ekonomik durumunun, uygar dünyanın kabul ettiği düzeye çıkarılmasıdır ( 1923-19 3 8).
"Efendiler, Meclis tarafından cumhuriyet kararı 29/30 Ekim 1923 gecesi saat 20.30'da verildi". ... "Durum aynı gece bütün ülkeye bildirildi ve her tarafta gece yarısından sonra, yüz bir defa top atılarak ilan olundu."
Sayfa 544 - Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 35. Basım, Aralık 2021, İstanbulKitabı okudu
Türkiye'de rejim ile ilgili tartışmalar 29 Ekim 1923 'te bitmiştir.!
28 Ekim 1923 akşamı Mustafa Kemal, Çankaya' ya çağırdığı arkadaşlarına:
- Yarın cumhuriyeti ilan edeceğiz, dedi.
Kendisi başbakanla birlikte bir teklif hazırlayarak, ertesi günü Meclis’e sundu. Meclis cumhuriyeti ilan etmeye 29 Ekim akşamı saat 8.30’da karar verdi ve cumhurbaşkanı olarak da vatanın kurtarıcısı Mustafa Kemal'i seçti.
Sayfa 104 - PozitifKitabı okudu
Sonunda beklenen oldu, 29 Ekim 1923'te Cumhuriyet ilan edildi. Osmanlı İmparatorluğu tarih sahnesinden çekildi ve yerini genç Türkiye Cumhuriyeti'ne bıraktı.
Sayfa 308Kitabı okudu
Sonunda beklenen oldu, 29 Ekim 1923'te cumhuriyet ilan edildi. Osmanlı İmparatorluğu tarih sahnesinden çekildi ve yerini genç Türkiye Cumhuriyeti'ne bıraktı..
Sayfa 308 - Destek YayınlarıKitabı okudu
Cumhuriyete giden yolda da "zamanında hiçbirşeyi kaçırmamak ve zamansız hicbir şeye uzaktan yakından tevessül etmemek" prensibini dikkatle uyguladı. Cumhuriyet fikrini Eylül 1923'e kadar " Milli sır" halinde sakladı.
Doğan Kitap Ekim/2023Kitabı okudu
Karabekir daha Şubat 1923'te, Gazi'ye başkumandan sıfatıyla ve barış imzalanmadan parti kurmasını yanlış bulduğunu söylemişti. 22
22. Bkz. Kazım Karabekir, İktisat Esaslarımız, s.272-174
Doğan Kitap Ekim/2023Kitabı okudu
Birinci Meclis gibi 1923 seçimleriyle oluşan İkinci Meclis'te de Gazi yetkilerini arttırmaya çalışırken, aksine muhalefet daima yetkilerini sınırlamaya çalışmaktadır. Tarafların açıklamalarında daima meclisin üstünlüğü vurgulanıyordu bunu muhalefetteki anlamı, Gazi'nin yetkilerini sınırlayan, dengeleyen bir meclisti... İnkilapcilardaki anlamı Gazi'yi destekleyen, Gazi ile birlikte hareket eden bir meclisti...
Sayfa 18 - Doğan Kitap Ekim/2023Kitabı okudu
"29 Ekim 1923'te Cumhuriyet'in kurulmasından sonra, Atatürk ve arkadaşları, geleneksel dini eğitimin toplumun gelişmesine engel olduğu iddiasıyla, Türk Eğitim Sistemi'ni yeniden ele alarak, batı eğitim anlayışına göre tanzim etmişlerdir. Bu nedenle hükümet, geleneksel dini eğitimin etkilerini zayıflatmak için, Arapça ve Farsça öğretilmesini yasaklayarak, Latin alfabesinden adapte edilen yeni Türkçe alfabeyi kabul etmiştir. Bu şekilde dini eğitim kaldırılmış, az sayıda bulunan dini okullar da, 1930 yılında kapanmıştır. Beş yıl sonra da; her türlü devlet okulundan, din dersi kaldırılmıştır."
Sayfa 227 - Hayat Yayın GrubuKitabı okudu
Pencerenin pervazında yaralı kanatlarıyla uçmaya çalışan bir kuş gördüm yaraları Kabuk bağlamış inim inim inliyordu acıdan Ah kuşların dili olsa da konuşsa diye kendi kendime konuşuyordum ki tam o esnada kuşun boynunda bir mektup gördüm Bu mektup da ne diye düşündüm mektubu merak ettim edip açmak istedim ve açtım mektup kime gönderilmiş diye