Çanakkale Savaşı
öğretmen*
Öğretmenler yenilmeyecekler.
Çünkü Çanakkale'de de, Kurtuluş Savaşı'nda da yenilmediler. Türkiye yenilmeyecek.
Çünkü Fakir Baykurtlar var. Bu çürümüş, bu harap bahçede bir güneş gülü gibi açmış.Sevmek, Sevinmek, İyi Şeyler Üstüne, Yaşar Kemal (Sayfa 67)
İngilizler savaşı kazanacaklarından o kadar eminlerdi ki, askerlerine İstanbul'da harcamak üzere, kendi hazırladıkları ve üzerinde "120 Gümüş Kuruş" yazan para dağıtmışlardı. Ama ne askerleri ne de paraları Çanakkale'yi geçemedi.
Gazi Mustafa Kemal Paşa sevgisi
Çankaya'da kâtip olarak görev yapan Haldun Derin'in, Atatürk'ün vasiyeti gereğince artık Cumhuriyet Halk Partisi'nin malı oldukları için kitapları kitaplıklarından indirilip sandıklara yerleştirirken içlerinden biri dikkatini çekecekti. Bu, kırmızı maroken ciltli ve Çanakkale Savaşı üzerine bir kitap. 1932 yılında Gazi'ye armağan edilmiş. Haldun Derin, kitabın kapağını açtığında İngilizce yazılmış bir ithafla karşılaşacak:
"Büyük bir kahraman, asil bir düşman ve alicenap bir dost onuruna,Türkiye
Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal Hazretlerine Haşmetli İngiltere Kıralı'nın
Hükümetince sunulmuştur." (183)
Düşmanın "asil" olarak anılması, ancak onun gerçek bir "insan" olması ile olanaklı değil midir?
Can düşmanı, ona ihanet emiş ve birkaç kez suikast düzenlemeye kalkışmış Çerkez Ethem'in gönderdiği şu telgraf başlı başına bir anlam taşıyor:
"Her şeye rağmen üfulü azim zayidir." (184/185)
O, düşmanlarının bile övgüsünü kazanan bir "insan" dır.Atatürk: Ben de Bir İnsanım, Çetin Yetkin (E-KİTAP)
Granikos Savaşı
Günümüzde Kocabaş Çayı olarak bilinen Granikos, Büyük İskender’in MÖ 334’te Perslere karşı kazandığı ilk zafere şahit olmuştur. Yaklaşık 40.000 kişilik Makedonia ordusu Çanakkale Boğazı’nı geçerken, Pers satraplarının topladığı 20.000 kişilik kuvvet Hellepontos Phrygia’sındaki Zelaia’da toplanmıştı.
Çölü görüp anladıktan sonra, Sina ve Filistin savaşlarının Çanakkale savunmasından daha önemsiz olmadığına inandım. Çöl, coğrafyanın bize öğrettiği sıradan topraklardan ne kadar başkaysa, çöl savaşı, çöldeki ölüm, çölün kahramanlığı ve tahammülü bile o kadar özeldir. Dümdüz kum üzerinde bir ordu kendini, hareketlerini, gücüyle araçlarını düşmandan çok zor gizleyebilir, bazen de hiç gizleyemez. Çölde siper savaşlarının bütün silahları var, fakat bütün kolaylıkları yoktur. Çölde insan susar, fakat su bulunmaz. Orada bir günlük güneş, bizim bütün bir yaz süren güneşimizden daha kızgındır. Bütün bir mevsim yol alsanız, gece basmadıkça gölge, Allah göndermedikçe yiyecek bulamazsınız. Çoğu hurma ağaçlarının gölgesi kendi gövdesinin yarısını bile örtmez. Bedevilerin birçoğu, yolcu atlarının gübrelerinden ayırdıkları arpa taneleriyle yaşarlar. Akşamları bütün gönüllere Anadolu çeşmeleriyle köy söğütlerinin hüznü çöker. Ne o yol bu ayaklar için, ne o hava bu göğüsler için, ne de o cesaret bu cesurlar içindir.
Ateş ve Güneş, Falih Rıfkı Atay (Sayfa 10 - Pozitif)
Çanakkale Zaferi' ni, ardından da İstiklal Savaşı' nı kazanan bu fedakar nesil, şimdi yeni bir göreve talip olmalıydı. Onlar bilginin, eğitimin, cehaletle ve fakirlikle savaşın Çanakkale'sini başaracaklardı şimdi.
Asım'ın Nesli, Mustafa Armağan
...Çanakkale şehitleri, Sarıkamış, Sakarya, Mohaç, Niğbolu, İstanbul'un fethi, İstiklal Savaşı ve İstiklal Marşı vatandır. Vatanın tapusu şehitlerin mezar taşlarıdır.
Tarla Kuşunun Sesi, Mustafa Kutlu (Sayfa 87)
Kitap, Çanakkale’yi savunmakla yükümlü, Osmanlı 5. Ordusu Komutanı olan Liman von Sander’in Çanakkale Savaşları sırasındaki emir subayı Binbaşı Erich R. Prigge’nin anılarını anlatıyor. Ercih R. Prigge Çanakkale Savaşı devam ederken, savaşta yaşadıklarını, bölgenin coğrafi ve stratejik bölgelerini çok yüzeysel olarak yazmıştır. Mehmet Akif Ersoy’un Çanakkale Şehitlerine şiiri analiz edilse bu kitaptan daha çok sayfa yer kaplar diyebilirim.
Çanakkale Zaferi İngiltere’nin yerinin sorgulanmasına yol açacak. İngiltere’nin büyüklüğünün Çanakkale girişimi ile durma noktasına gelip, düşüşe geçtiği söylenebilir.
Çanakkale Savaşı Günlüğü, Erich R. Prigge
Burada 5. Osmanlı Ordusu Kurmay Başkanı Yarbay Kazım Bey ( Kazım İnanç)’i de anmak gerekir. İlginç kafa yapısı safkan Türkmeni ele veriyor. Bir yıldan beri büyük bir vazife ile görevli, bu dünya savaşının sayı olarak en güçlü ordusunun kurmay başkanlığına yükseldi. Liman von Sanders, onun şahsında önemli bir destek buldu. Onun yerinde bir Alman düşünülemezdi. Yüksek askeri rütbeli bir Alman Prensi’nin mektubundan birkaç satırı aktarmak gerek: “Kim bilebilirdi ki bu süvari ve yürekli askerin, tarihin en büyük, en başarılı savunma savaşını başarılı bir biçimde yönetebilsin. Yaptığı iş görkemli ve yönetimi bizim kavrayışımızı aşıyor.”
