'Yağmur yağıyor ise şemsiye açılır' koşullu önermesi
-Eğer yağmur yağıyor ise hava bulutludur.
-Yağmur yalnızca hava bulutlu ise yağar.
-Ya hava bulutludur ya da yağmur yağmıyordur.
-Hava bulutlu olmadıkça yağmur yağmaz.
-Hava bulutlu değilse yağmur yağmaz.
-Yağmur yağmaz hava bulutlu değil ise.
-Hava bulutludur yağmur yağıyor ise.
Sayfa 85
İyi niyet ilkesine uymak için mantıktan çok ahlakla ilişkili bir neden daha vardır. Bir argüman ileri sürerken kendinizi açıkça ifade etmeyi başarabilir veya başaramayabilirsiniz ama her halükârda dinleyicinizin sizi anlamaya çalışmasını arzu edersiniz. Eğer dinleyiciniz sizi anlamaya çalışmadan, argümanınızı mümkün olduğunca hızlı çürütmek için sözcüklerinizi sabırsızca değerlendirirse size kötü davranıldığını, haksızlık yapıldığını düşünmeniz doğaldır. Gördüğünüz muamelenin yanlış, adaletsiz olduğunu düşünürsünüz. Öyleyse başkalarına da aynı derecede anlayışlı olmaya çalışmalıyız. Onları yalanlamaya ya da itibarlarını sarsmaya uğraşmak yerine onları anlamaya çalışmalıyız.
Ancak iyi niyet ilkesinin de belirli bir eşiği vardır ve bu eşiğin ötesinde yaptığımız işin niteliği biraz değişir. Eğer amacımız argümanı kişinin aslında kastettiği şekilde yeniden oluşturmak ise elimizdeki kanıtlar ışığında makulen argüman sahibinin ifade etmeye çalıştığını düşündüğümüz fikrin ötesine geçmememiz gereklidir. Makulen argüman sahibinin ifade etmeye çalıştığını varsayabileceğimiz fikrin ötesine geçersek, yaptığımız onun argümanını yorumlamaktan çıkar. Bunun yerine biz argüman sahibi haline geliriz.
Sayfa 74
Sağduyu, eleştirel ama anlayışlı bir göz veya kulak ve hatta biraz da sezgi, insanları-insanların belirli koşullar altında nasıl düşündüklerini ve kendilerini açıkça ifade etmede tipik olarak ne şekilde başarısız olduklarını- anlama yeteneği gerektirir.
Yine de süreci sistematik ve daha bilinçli bir şekilde işletmek mümkündür ve takip edebileceğimiz genel kılavuzlar bulunmaktadır. Bu kılavuzlar içerisinde en önemlilerinden biri, şimdi açıklayacağımız iyi niyet ilkesidir.
Sayfa 72
"Eylemlerimize yön veren ilke ve ölçütleri sorgulamaz, onları eleştirel düşünme süzgecinden geçirmezsek tutarlı ve anlamlı biçimde eylemde bulunamayız."
Sayfa 44Kitabı okuyor
Kadına dair...
Kendine özgü bir algı, düşünme ve tepki modeli geliştirmiş olan kadın, olumsuz duyguları ön planda olduğunda geçici olarak kontrolünü yitirir. Koşulsuz sevgi ve kabul arar, güven duyacağı birilerine yakın olmak ister ama buna rağmen suçlayıcı ve eleştirel bir tavır takınır.
Diktatör olunca yapacağım ilk iş, ilköğretim müfredatını baştan aşağıya eleştirel düşünme ve bilişsel psikoloji dersleriyle doldurmak olacak." Yıllardır katıldığım her tartışmayı bu hayalle noktalıyordum, zira hepimizin her konuda bir düşüncesi olsa da pek azımızda düşünceleri üstüne düşünme gayreti var.
• Bu konudaki fikrim tam olarak nedir?
• Bu fikre nasıl vardım?
• Hep böyle mi düşünüyordum?
• Başkaları niye farklı düşünüyor?
• Hangi şartlar altında fikrim değişebilir?
Ne yazık ki bu soruları sorma alışkanlığını bize kazandırması gereken okullar, soru işaretlerinin en seyrek bulunduğu yerler. Ezbere ve itaate dayalı her sistem, cevapları sorulardan daha fazla sever.
Bütün düşünme süreçleri gibi, makine kullanma zekası da, öz-eleştirel değil operasyonel olduğu takdirde körelir.
Sayfa 82 - Ayrıntı YayınlarıKitabı okuyor
15 yaşındaki gençlerimiz arasında ileri derecede eleştirel düşünme- yani veri ile itiraz edebilme- becerisine sahip gençlerimizin oranı kaç dersiniz?
Güney Kore’de bu oran %28, OECD ortalaması ise %11.Bizde ise bu oran maalesef %2.
İş yine anne babalara düşüyor..
Sayfa 189
Tıpkı çaresiz yanımızın korktuğu gibi zihnimizin içindeki eleştirel ses de korkuyor. Bizim hata yapmamızdan, başarısız olmamızdan, acı çekmemizden korkuyor. O yüzden de cezamızı çekelim istiyor ki bir daha aynı hatayı yapmayalım. Öyle korkalım ki bir dahaki sefere daha temkinli davranalım da aynı acıları yaşamayalım. Tüm kusurlarımızı, tüm eksikliklerimizi, hatalarımızı herkesten önce o bulsun ki başkaları bizim canımızı acıtamasın.
Sayfa 174Kitabı okudu
"Eleştirel düşünme bir nitelik, bir yetenek, dünyaya, her şeye yaklaşım şeklidir; hiçbir şekilde düşmanca, olumsuzca veya hiççi anlamında eleştirellik değildir, bilakis eleştirel düşünce yaşama hizmet eder, yaşamda bizi felç eden bireysel ve toplumsal engelleri kaldırmaya yardımcı olur."
"Eleştirel düşünme, hayattaki tehlikelere karşı insanın sahip olduğu yegane silah ve savunmadır."