Efendi: Beyaz Türklerin Büyük Sırrı

Bir hocamız derdi ki "kafa karışıklığı iyidir." Bu kitap gerçekten kafamı çok karıştırdı.

O kadar çok aile ismi var ki içinde... Evliyazadeler, Uşakizadeler, Yemişçizadeler, Osmanizadeler, Tuzcuzadeler, Giridizadeler, Kapanizadeler gibi. Bu ailelerin hepsi doğrudan ya da dolaylı olarak birbiriyle akraba olmuştur. Ayrıca bu adını saydığım aileler, şu andaki birçok büyük kuruluşun sahibi olan ve ülkenin her döneminde, ciddi anlamda söz sahibi olan kişilerin atalarıdır. O kadar çok tanıdık isim var ki ve hepsi birbiriyle bağlantılı... İsmet İnönü, Mustafa Kemal, Paşa olmak için çok uğraşan Yarbay Enver, Fethi Okyar, Abdi İpekçi, Halid Ziya Uşaklıgil, Yahya Kemal, Adnan Menderes, Ziya Gökalp gibi daha yazamadığım nicesi!

Ele alınan şehirlere gelirsek başı İzmir çekiyor ve sonrasında Selanik, İstanbul, Aydın, Ankara bağlantısı karşımıza çıkıyor. Ve öyle bir cemaat var ki bilmemiz gereken, Türkiye'de adını duyuran neredeyse herkesin kökeni, o cemaate bağlanıyor. Sebetayist, yani Sabetay Sevi adındaki bir Yahudi'nin, Osmanlı mahkemesinde idamdan kurtulmak için, göstermelik müslüman olup daha sonrasında kurmuş olduğu bu cemaatle, Yahudi geleneğini devam ettirerek münafıklığın zirvesine ulaşmış olması, ve hatta on sekiz maddeden oluşan bir emir listesiyle cemaati kontrol altında tutması, şaşırtıcı fakat bir Türkiye gerçeği olarak karşımıza çıkıyor. Adını saydığım bu aileler de, bu cemaatle bağlantısı olanlar arasında. En önemlisi de benimsedikleri bu on sekiz emir içerisinde Müslümanlarla evliliğe izin yok. Tanınmış kişilerin yaptığı evlilikleri düşününce kafanızın içinden birçok 'acaba?' geçiyor. Bir kafa karışıklığı daha... Yorum size kalıyor burada!

Kitap tarih içerisinde Osmanlı'dan Türkiye Cumhuriyeti'ne geçiş sürecinde kimlerin nasıl rollerde bulunduğunu fazlasıyla detaylı işlemiş. Bazen aile bağlantılarına derinlemesine girmesi sıkıyor olsa da ilgiyi hep diri tutmayı başarmış yazar. Kitap bize övündüğümüz ve sürekli savunduğumuz demokrasi, halkın egemenliği denen şeyin aslında sadece söylemde kaldığını aslında işin içinde belirli isimler ve aileler dışında kimse olmadığını gösteriyor. En önemlisi de bir tarihin üstü kapatılıp, yeni oluşturulan millet olgusuna yeni bir tarih yazılarak, nasıl uyutulduğumuzu alenen görebiliyorsunuz. Ki daha birkaç gün öncesinde bizim büyükelçimiz özünü unutup Roma kıyafetiyle gündeme gelebiliyor. Demem o ki tarihi silinmiş özenti bir toplum yaratılmış. Kaybımız büyük!!!
Velhasıl;
Dünya liderliğinden, nasıl oldu da liderlere maşa olduğumuzu üzülerek okuyacaksınız. Bunu, örtülü ödenek davasıyla yargılanan Adnan Menderes'in duruşması sırasında, Avrupa ve Amerika'nın, Türk istihbarat teşkilatını satın alması ve ülkeyi kendi çıkarlarınca yönetmesiyle de alenen göreceksiniz...

Zaman zaman inanılması gerçekten güç olan bilgilerle donatılmış bir kitap. Kanıtlar olmasa, kesinlikle kurgu olabileceğini düşündürürdü. Ama kanıtlar o kadar net ki, gerçekliği kesin. Okunması gereken kitaplardan mı yorum yapamam ama uzun süre bu bilgileri sindirmeye çalışacağım kesin. Alıntı yapmak içimden gelmedi. Çok keskin ve sivri cümleler var ve biraz da rahatsız edici (yani bazı kesimi). O yüzden öylesine alıntı yapmış olmamak için hiç yapmamayı tercih ettim.

İttihat ve terrakiden başlayarak Menderesi in asılma sürecine kadar siyaset sahnesinde yer alan hemen hemen herkesin akrabalık bağlarını inceleyen bir araştırma.

O kadar çok isim geçiyor ki bir an benim de Menderes'in kayınçosunun, bacanağının, gelininin, kizeninin yeğni çıkacağımdan korktum
Sanki sabetayistleri mazlum göstermeye çalışmış gibi geldi bana

Elinizde kördüğümlerle bir yumak haline gelmiş ip olurda onun düğümlerini çözmeye çalışırsınız ya, ha işte bu kitap da bu şekilde.Okuyunca kitabın komplo teorisi olduğu üzerinde düşüne bilinecek bir eser.Tam bir Soner Yalçın klasiği. Kitap bir devri aydınlatmaktan ziyade bir devrin hısım akrabalığına yoğunlaşmış gibi.Kitabı bitirince ne anladım sorusunu kolay cevaplayamasanızda, bu alanla ilgili doymaz bir iştahla yeni kitabı arayacaksınız...Kolay gelsin, zira cidden zor...

Bu kitap yüzyıllar önceki olayı hep gözönünde oldu. Ama sırları saklı kaldı. Evliyazede ailesinin sırrını öğreneceksiniz. Kitabın basından sonuna kadar dikkatlice okumak gerek. Başından belliydi ama incelikle sır çürütülmüş. Başka neden arattiran şaşırtıcı bir gidiş. Sonunda a bumuymus dedittiriyor.

Kitaptaki kişilerin soy bağlantıları kimi zaman sıkıcı uzunluklara ulaşsada yaşanılan toprakların gayri resmi tarihi açısından önemli. Yazar bir köstebek gibi kişilerin yaşamlarını deşerek bağlantıları ortaya koyuyor. Uzun zamandan sonra aklımda kalan ülkenin yönetiminin birşekilde hep aynı Aileler elinde dönmesi. Yani demokrasi, halk egemenliği hep hikaye.

Kitap,İzmirli sabetayist kökenleri olan Evliyazade ailesi ekseninde Osmanlı'dan
Cumhuriyet'e Türklerin ve Türkiye'nin tarihi.Detaylı bir araştırmanın ürünü olan güzel bir eser.Bu tarz kitapları okumayı sevenlere kesinlikle tavsiye ederim.

Sürükleyici bir kitap olmasının yanı sıra biraz komplo teorisyeni ağzıyla yazılmış olması verdiği gerçek bildikleri de havada bırakıyor. Yazara inanmanız gereken yerde “Acaba abartıyor mu?” dedirtiyor. Osmanlı Devleti’nin son yıllardaki sosyal, iktisadi, siyasi durumu en azından sıkılmadan bir nebze okumak istiyorsanız başvurabilirsiniz. Araştırma yapmak, bilimsel veriler elde etmek amacındaysanız tatmin edeceğini düşünmüyorum.

Soner Yalçın'ın Saklı Seçilmişler kitabından sonra okuduğum ikinci kitabı olan Efendi Beyaz Türklerin Büyük Sırrı kitabı Yüzükler'in Efendisi ve Game of Thrones kitaplarını geride bırakarak en çok karakter barındıran bir kitap. Klasik Soner Yalçın anlatımıyla yazılan kitap çok karakter barındırdığından başta soy ağacı barındırsa da not tutup okumanız bir kitap olup Osmanlı'dan başlayıp , günümüze kadar gelip yer yer Koç Ailesi soylarını barındırırken Fenerbahçe ve Galatasaray gibi türk takımları hakkında bilgileri de barındırıyor.

Soner Yalçın, merkezine İzmirli Evliyazadegiller ailesini alarak 100 yılı aşkın bir tarihi inceliyor bu kitabında. Osmanlının son yıllarından başlayarak günümüze kadar uzanan bir zaman dilimi boyunca, bu ailenin ve ilişkilerinin, ekonomiden siyasete, sanattan spora, askeriyeden eğitime kadar pek çok alanda etkin ve yetkin olduklarını görüyoruz. Özellikle akrabalık ilişkilerini anlayabilmek için not alarak okumanızda yarar var.

Sonuna kadar gerçekten büyük bir merak ve heyecanla okuyorsunuz. Hatta bir süre sonra yok artık, acaba, daha neler gibi nidalarla devam ediyorsunuz.

Kitabı bütünü üzerinden değerlendirmek ise biraz zor. Büyük bir emek ve araştırmanın ürünü olduğu belli ama ne yazık ki kitabı bitirdiğinizde kafanızda daha fazla cevapsız soru kalıyor.

Osmanlının son 50 yılı Türkiye Cumhuriyetinin ilk 50 yılını kapsayan bürokratik kişilerin hem akrabalık hem de politik ilişkilerini açıklayan bir çalışma. Roman tadında ama kurgu ya da absürdlük bulunmamakta. Gazeteci Soner Yalçın'ın gazetecilik kimliği hazırladığı kitap tarihimize farklı bir pencere açıyor. Öyle ki bu pencerede çok fazla duyulmayan isimler ve olaylar da yer alıyor. Kitaptaki isimleri bir kenara not edip benzer kaynaklarla temellendirdigimiz taktirde yakın siyasî tarihimizi çok daha iyi anlayacağız.

Yakın tarihimize ışık tutan kesinlikle okunması gereken bir kitap. Kişiler olaylar karmaşık gibi görünse de odaklanıldığında ülkenin dününü bugününe bağlayan önemli ayrıntılar bir çok soruya çarpıcı cevaplar verirken yeni sorularla donatıyor beyinleri...