Yaban Ördeği
Henrik Ibsen
Yorumlar ve İncelemeler
Sembolizm akımının doğuşu
Norveçli yazar, 
Henrik Ibsen 'in bu oyunu tiyatro tarihinde bir ilki gün ışığına çıkarmış. Bu oyunla birlikte, sanatta yeni bir akım doğmuş. Sadece edebiyatta değil, resimde, heykelde de...
Sembolizm akımı, simgecilik...
Bir kavramı, olguyu kendinden daha öteye taşımak, daha fazlasını yüklemek anlamına gelen metafor kavramı, simgeciligin en küçük birimidir diyor bir araştırma. Yani anlatmak istediklerimizi, bir simge etrafında şekillendirmektir. Hatta bazen anlatmak istediklerimizin de fazlasını yüklüyoruz bu simgeye. Bu oyunda yaban ördeği, birden fazla anlam kazandırılmış bir simge. Sadece karekterlere gönderme yapmayıp, İbsen'e de gönderme yapıyor.
1789 Fransız devrimi sonrası ortaya çıkmış bir akım sembolizm. İbsen, bu akımın edebiyattaki ilk temsilcilerinden demiştik. Gerçekçi bir yazar olmanın ötesinde, toplumun sorunlarına kafa yormuş, kadın haklarına
ciddi emek harcamış. Tabii, ileri görüşlü her
aydin gibi dışlanmis.
Tiyatro deyince aklınıza 
William Shakespeare geliyor, 
Molière geliyor. Onların da müthiş oyunları, müthiş kitleleri var. Benim gibi. Ama bu oyuna da şans verin. Farklı olduğunu göreceksiniz.
Mutlu ama yalan bir hayat mı? Mutsuz ama dürüst bir hayat mı?
Sözümü tuttum. Her yerde karşıma çıkan Norveçli Henrik Ibsen ile sonunda tanıştım. Bu kitabın yine Norveçli 
Dag Solstad in 
Mahcubiyet ve Haysiyet kitabında edebiyat öğretmeni olan kahramanın ağzından nefis bir incelemesini okumuştum. Yan karakter Dr Relling analizi müthişti. Bir kez daha edebiyatı ne kadar çok sevdiğimi iliklerime kadar hissetmiştim. Bu kitabı okuyanlar, arkasından Mahcubiyet ve Haysiyet da okuyabilirler.
Burada kitabın retrospektif darmaturji tekniği nedeniyle polisiye edebiyatın bir çeşit öncülü olduğu belirtiliyor. Google araması ile şöyle bir tanıma ulaştım.
Retrospektif teknikle, yani geçmişe doğru açılarak olaylar örgüsünün kurulduğu Ibsen oyunları aynı zamanda kahramanın kendisine dair içgozlem yapmasını sağlar, bu açıdan içe dönüktür. Şayet geçmiş sürekli karakterler aracılığıyla, hatırlama ile şimdiye geliyorsa burada içsel bir durum söz konusudur, diyor. Yazarın 1828-1906 yılları arasında yaşadığını da burada belirtmek isterim.
Kitaba gelince konuyu şu replik çok güzel ifade ediyor: " Bir insanın elinden hayatı boyunca kendisini kandırdığı şeyi aldığınız anda mutluluğunu da bitirirsiniz. Olaylar, bunun etrafında dönüyor. Tiyatro eseri oluşuyla diyalog okumayı sevenleri memnun edecektir. En dikkatimi çeken de kurgusal bütünlüğüydü. Öyle güzel yapılandırmış ki yazar hiçbir sahneyi çıkaramazsınız. Metne uymayan gereksiz hiçbir yeri yok. Bana 
Madame Bovary roman yapısını hatırlattı. Ve sanırım Çehov'du, metne silah koyuyorsan, patlamak zorunda diyen. Hah işte gereksiz bir nesne dahi yok.
Ibsen ile tanıştım ama eminim dostluğumuz diğer kitaplarıyla da devam edecek.
