Dostoyevski, Yeraltı derken indiği nokta bilinçaltı. Süzgecin üstünde duramayıp altına düşmüş olanları; bozmadan, değiştirmeden ilk halleri ile sunmuş bize. Buradaki süzgeç çok önemli, geçirgenliğini başka bir ifade ile çapını ve deliklerinin büyüklüğünü, kendi toplumundan alır. Genel olarak kültür; örf âdet, inanç, pozitif hukuk vs. Toplumun saydığımız bu unsurlarını dikkate alır. İşte bunlardan herhangi birine takılmayanları, başka bir ifade ile süzgecin altına düşenleri günyüzüne çıkarıyor. Eğer bunları okuduğunuzda apışıp kalıyorsanız, kara kutunuzu hiç açmamışsınız demektir! Kitaptan çıkardığım mesaj (yazarın vermek istediği mesajı demiyorum dikkat!) şu: İnsana ait hiçbir şey yok, insan bir yazılım mantığında çalışır, yaptığı her şey tamamen kodlarla alakalı; kodun karşılığı ne ise ortaya o çıkar. Ve bütün bunlar bir oyundan ibaret! Peki kimin oyuncağıyız; bu oyun bittiğinde bizi ne bekliyor?
Eser iki bölümden oluşuyor, birinci bölüm teorik kısmı, ikinci bölüm ise uygulamayı ele alır. Eee, daha n’olsun! Birinci bölümün sonunda aklınıza şöyle bir soru gelebilir: Sosyal hayat içinde bu anlatılanların karşılığı nedir, bunlara bürünmüş bir insanı nasıl tanırız? Ve bunların cevaplarını ikinci bölümde, iki olayla görüyoruz. Konu olarak olaylar birbirinden bağımsız, fakat gelişmesi açısından biri diğerinin devamı, tabii ki kahramanız aynı.
