Psikanaliz, Platon'un "İyiler, kötülerin gerçekte yaptıklarını sadece rüyalarında görmekle yetinen kişilerdir" vecizesini doğrulamaktan başka bir şey yapıyor mu?
Aynanın gizemli yansıtıcı yüzeyi yüzyıllardır bilimin, sanatın, edebiyatın, felsefenin, psikolojinin ve tarihin konusunu oluşturmuştur. İnsan yüzyıllardır aynada kendisini seyrederek iyiyle kötünün, Tanrı ile şeytanın, erkeğe karşı kadının çatışmasını sorgular. Jean Delumeau,“Ayna, bakmayı bilene tanrısallığın saf bir imgesini sunabilir:
"Psikanaliz üzerine ne düşündüğünüzü sormak isterim."
"Bir moda," dedi. "Geçecek. Freud'da çok doğru bulduğunuz şeyleri daha önce Platon'da buluyorsunuz."
Cinsiyet, felsefede ontolojik bir problem olarak görülmektedir. Felsefede ilk kez Platon, erosla cinsiyeti ilişkilendirerek anlatmıştır. Hegel, efendi-köle diyalektiğiyle isteyen bir varlık olarak özneyikurar ve istemek/arzu kavramını erostan uzaklaştırır. Ancak Platon, Şölen'de ontolojik yapı ile erosu iç içe işlemiştir. “Arzu ile hakikat arasındaki ilişki, felsefenin erosa yabancı olmadığını, hatta erosile felsefenin iç içe geçtiğini gösterir. Felsefe varlığın bilgisine ulaşmayı hedefler ve bunu kendini bilmeden ayırmaz.” (Direk, 2018:15) Dolayısıyla arzunun oluşabilmesi için ötekine ihtiyaç vardır. Lacan'ın da belirttiği gibi insan eksik öznedir ve bu eksikliğini öteki üzerinden tamamlar. Burada da karşımıza arzunun ontolojiyleolan bağı çıkar. Eksik özne ise Lacan'ın objet petit a olarak değerlendirdiği ve jouissance'ı/hazzı/keyif hâlini imler. Bu keyif hâlini Alenka Zupancic eksi bir üzerinden değerlendirir. “Keyif, imleyendüzeninde eksik olan unsur üstünden bu düzenle ilişki (veya bağ) kurar; doğrudan değil de imleyen düzeninin kurucu olumsuzluğu(bir 'eksi bir') üstünden. Bu olumsuzluk, (eksik) imleyen ile keyifarasındaki bağlantı noktasına karşılık gelen Gerçek'tir ve psikanalizde bu konfigürasyonun kavramsal adı cinselliktir (veya cinselolan). Cinsellik, içinde artı keyfin baş gösterdiği bu imleyen gediğinin imleyen zincirinin geri kalanı üstündeki etkisiyle hemhuduttur (bedendeki erojen bölgeler de zincire dâhildir, kesinlikle bundan bağımsız değildir)."(2018:66)
Sayfa 39Kitabı okudu
Aktörlük Sanatı, Sanat Kuramları, Görme Biçimleri
_Medeniyet, insanların ne kadar para kazandığıyla ya da kaç tane lüks arabaları olduğuyla ölçülmez. Medeniyetin para birimi Sanat’tır. Sanat aristokrattır ve sanatla uğraşan kimseler de yükselerek seçkinleşirler. Müzelerimizde ve kütüphanelerimizde korunan da sanatın ta kendisidir. Sanat Müzesi'ni ziyaret ettiğinizde göreceğiniz, insanların
_Yaşama sanatı, en önemli sanattır. Yaşama sanatında insan, hem sanatçı hem de sanatının objesidir. Bu sanatta o, hem yontucu hem mermer; hem doktor hem de hastadır.
_İnsanın yaşam amacı, kendi güçlerini, doğasının yasalarına uygun şekilde ortaya koyması olarak anlaşılmalıdır. Yaşamın doğası, kendi varoluşunu korumaktır.
_Başka sanatlarda olduğu
Öyleyse, insanlara yapılan kötülük onları doğruluktan uzaklaştırır.
Sokrates, Platon, Aristoteles herhangi bir vahiy adına konuştuklarını ileri sürmüyorlardı ama insanın mutluluğu ve ruhunun açığa vurulması üzerine duydukları kaygıyla ve aklın üstünlüğüyle konuşuyorlardı.
"Birden aklına Platon'un Şölen'inde geçen o meshur efsane geldi: Tanrı onları ikiye ayırana dek, insanlar hermafrodit varlıklardı, ve şimdi her iki yarı da dünyayı dolaşıyor, birbirini arıyordu. Aşk kaybettiğimiz öteki yarımıza duyulan özlemdir."
"Peki ya alnında yazılı kişiye, diğer yarısına sonradan yine de rastlarsa ne olur? Kimi tercih etmelidir? Hasır sepetin içinden çıkan kadını mı, Platon'un efsanesinden geleni mi?"
"Birden aklına Platon'un Şölen'inde geçen o meşhur efsane geldi: Tanrı onları ikiye ayırana dek, insanlar hermafrodit varlıklardı, ve şimdi her iki yarı da dünyayı dolaşıyor, birbirini arıyordu. Aşk kaybettiğimiz öteki yarımıza duyulan özlemdir."
Sırası gelmişken, diye ekledi, aklına gelmiş gibi, psikanaliz üzerine ne düşündüğünüzü sormak isterim? Şebek gülmeye başladı: Bir moda, dedi. Geçecek. Freud'da çok iyi bulduğunuz şeyleri daha önce Platon'da buluyorsunuz. Size diyeceğim şu ki, diye ekledi, soluk almadan, ben böyle şeylere kulak asmıyorum. Spinoza'yı okusanız daha iyi edersiniz.
Platon
"İyi ve kötü olmak üzere, iki tür rüya vardır. Kötü rüyalarda, aşırı ve kontrol edile mez dürtüler ortaya çıkarlar. Ne var ki, ken dini kontrol edebilen insan, rüyasında gerçeği bulabilir ve kötü rüyalar onu rahatsız etmez."
