28 ekim 1923: yarın cumhuriyet ilan edeceğiz! ve ertesi gün
ankara hükümeti meclisleri meclisin açıldığı 1920den 1922ye dek gerek ulusal gerekse uluslararası politik, toplumsal, idari konularda aynı anda birçok mücadele vermiş, 1923 yılına da aynı mücadeleci kimliği ile girmiştir.
1923 yılının başlarında lozanda itilaf devletleri ile ekonomik konularda anlaşamayan ankara hükümeti lozanda görüşmeleri
Efendiler, yarın Cumhuriyet'i ilân edeceğiz..! 28 Ekim 1923.
Gazi Mustafa Kemal Atatürk, 28 Ekim 1923 akşamı bütün kabineyi Çankaya Köşkü'nde toplanmak üzere çağırdı..
Bu toplantıda başvekil Fethi Okyar'ın istifası karara bağlandı. O akşam Latife Hanım da misafirleri ağırlamak üzere çalışıyordu. Yemekler hazırlanıyordu. Mustafa Kemal arkadaşlarına, yemekten sonra anayasanın bazı maddeleri üzerinde
Burhan Bozgeyik — 1928 tarihinde yapılan harf değişikliğinin ilim, kültür ve s0syal hayatımıza ne gibi tesirleri olmuştur?.,
İbrahim Hakkı Konyalı — Maziyle, tarihimizle alâkamız kesilmiştir. Arşivlerimizde, kütüphanelerimizde milyonlarca kitap ve vesika mevcuttu. Bunların içerisinde henüz ilim âleminin bilmediği pek çok eser vardı.
Bozgeyik — Kütüphaneleri dolduran bu eserlere ne oldu?.. Sizin bu hususta çalışmalarınız var. Bunlar hakkında malumat verir misiniz?
Konyalı — Tarihi eserlerimiz, evraklarımız Bulgarlara okkası 83 kuruş ' 10 paraya satıldı. Bu hadiseyi bizzat ben tesbit edip zamanın hükümetine, başvekil İnönü'ye bildirdim. Fakat hiç bir netice alamadım.
Yalnız geniş sınırlı Osmanlı devletinin tarihini değil, bütün dünya devletlerinin tarihini ilgilendirecek ve çogunun ömürleri Orhan Gazi devrine kadar çıkan arşivimiz, tarihi evraklarımız böylece Bulgarlara okkası paçavra ve ot fiyatına satıldı.
Evrakları satanların başında İstan bul vali vekili Fazlı Güleç ile Defterdar Şefik Bey vardı. Bunlar, Türkiye' ye tarihi evraklarımızı incelemek üzere gelmiş, Türkçe ve Arapça bilen bir Bulgar Albayı ile anlaşıyorlar. Bulgar Albayı daha önceden arşivimizi uzun uzun tedkik ediyor. Sonra anlaşıyor. Ben evrakların balyalar halinde vagon lara yüklenişini gördüm. Her balyanın üzerinde 200 okka yazıyordu. Böylece 40 vagon evrak yurt dışına çıkarılmıştır.
Ya Atatürk çıkıp gelse?..
Bekir Coşkun - 18/10/2014
Her sene bu zamanlar, Atatürk‘ün Ankara'ya gelişi ve cumhuriyetimizin ilan edildiği günler, kafama takılır…
Atatürk ya çıkagelse?..
*
Beyaz atının üzerinde Dikmen sırtlarından gözüktü…
Herkes karşılamaya koştu, halk, öğrenciler, okullar, esnaf…
Gazi'nin yanında al bir atta İsmet Paşa ve arkada diğer silah arkadaşları…
Gazi, İsmet Paşa‘ya eğilip
Ya Atatürk çıkıp gelse?..
Bekir Coşkun - 18/10/2014
Her sene bu zamanlar, Atatürk‘ün Ankara'ya gelişi ve cumhuriyetimizin ilan edildiği günler, kafama takılır…
Atatürk ya çıkagelse?..
*
Beyaz atının üzerinde Dikmen sırtlarından gözüktü…
Herkes karşılamaya koştu, halk, öğrenciler, okullar, esnaf…
Gazi'nin yanında al bir atta İsmet Paşa ve
"Atatürk, Dinlenmek İçin Gittiği İstanbul’daki Florya Köşkünden, Yanında Yalnızca Şoförü ile Küçükçekmece’ye doğru giderken Tarlasında Sabanla Çift Süren Bir Çiftçi Görür. Çiftçinin Sabanında Koşulu Olan Öküzün Yanında, Koşulu Bir de Merkep Vardır. Şoförüne;
— Arabayı Durdur, Der.
Arabadan İner. Tarlaya Doğru yürür. Çiftçi Kendisine
iyi ki Atatürk
Atatürk, dinlenmek için gittiği İstanbul’daki Florya Köşkü‘nden, yanında yalnızca şoförü ile Küçükçekmece’ye doğru giderken tarlasında sabanla çift süren bir çiftçi görür. Çiftçinin sabanında koşulu olan öküzün yanında, koşulu bir de merkep vardır. Atatürk şoförüne;
— Arabayı durdur, der.
Arabadan iner. Tarlaya doğru yürür. Çiftçi kendisine doğru
1925 yılında Diyarbakır 'da görev yapan Şark İstiklal Mahkemesi başsavcısı Süreyya Özgeevren 1957 yılında Dünya Gazetesinde yayınladığı anılarından birini anlatır :
"Bir gün mahkemeye kara yağız, yiğit bir Kürt genci getirdiler . Hakimler sorguya çekti.
Türkçe bilmediği anlaşılınca, hakimler danıştılar ve delikanlının idamına karar verdiler .
Mahkemenin idam gerekçesi dehşet vericidir: Türkçe bilmeyen bir kimseden bu memlekete hayır gelmeyeceğinden idamına karar verildi . Hemen o gece çocuğu götürüp astılar.
Dağkapıda Yalova adlı bir otel vardı. Orada kalıyordum. Uyur uyumaz o Türkçe bilmeyen çocuk rüyama girerek boğazıma sarıldı ve niye beni bıraktın beni idam ettirdin ? Diye tehdit etti . Sabaha kadar bu hal iki üç kere tekrarladı . Deliye dönmüştüm. Sabahleyin mahkemeye gittim ve hakim arkadaşlara dedim ki , "Birader , Türkçe bilmeyenleri asarsak tüm Diyarbakırlıları , hatta tüm Doğuluları asmamız lazım. Biz buraya suçluları cezalandırmaya geldik . "
Rüyada başıma gelenleri onlara anlattım ;
Mazhar Müfit ve öteki hakimler " Sen karışma, bu bizim işimizdir. " dediler
Ben de savcılığımı ileri sürdüm aramızda münakaşa , ağız kavgasına kadar ilerledi .
Ben ve onlar şifreyle durumu Ankara 'ya bildirdik . Bir hafta sonra Başvekil ismet inönü'den şu telgrafı aldım;
"Ahmet Süreyya Bey , Diyarbakır İstiklal Mahkemesi Başsavcısı.. Gayemiz Kürtlerin ve Kürtçülüğün kafasının ebediyen ezilmesidir. Hakim arkadaşlarınla anlaş. Gözlerinden öperim. "
27 Ekim 1923
Nutuk'tan/
Hükûmet üyeleri ile Çankaya'da yaptığımız toplantı
sonunda, bakanların bana verdikleri istifa yazısı şuydu:
Yüksek Başkanlıga
Türkiye Devletïnin, karsı karsıya bulunduğu iç ve dis
meseleleri kolaylıkla çözebilmesi için mutlaka çok kuvvetli
ve Meclis'in tam desteğini kazanmış bir hükûmete ihtiyacı
olduğu
Mustafa Kemal Paşa'nın Hayatından Kareler..
Mustafa Kemal Atatürk, Başvekil İsmet İnönü ile beraber Dolmabahçe Sarayı'nda yapılan III. Türk Dil Kurultayı toplantısında celse arası görüşmesi sırasında, İstanbul.. 28 Ağustos 1936.
Atatürkün Dersim Katliamından (Katledilen Çocuklar)
Dere içinde 20 çocuğu öldürecek kimse bulunamadı.
Mazgirt'in Tersemek nahiyesinde yaşanan bir olayı da nakleden Kısakürek, nahiye halkı öldürülürken, merhamet sahiplerinden birinin, 1 ile 10 yaş arasında 20 kadar çocuğu alıp bir dere içine sakladığını, ancak bu haber alınınca çocukların öldürülmeleri emrinin verildiğini anlatıyor.
Kısakürek, anlatımına şöyle devam ediyor:
'Fakat bu emri yerine getirebilecek kimse zuhur edemiyor. En katı yürekliler bile, böle müdafaasız masumlara silah kullanamayacaklarını söylemeye mecbur kalıyorlar. Tecrübe birkaç defa akamete uğruyor ve hayli sıkıntı mevzu oluyor. Nihayet, en kara yüzlü çingeneden daha karanlık suratlı bir adam bulunuyor ve bir dere içinde titreşe titreşe bekleyen 20 masumun işi bitiriliyor.
Murat suyunun kandan kıpkızıl aktığını görenler olmuştur.
Celal Bayar'ın Başvekil ve Mareşal Fevzi Çakmak'ın Genelkurmay Başkanı bulunduğu 1938 yılında cereyan eden Dersim faciası, her tavsifin (sıfatlandırmanın) üzerindedir.'
(Necip Fazıl KISAKÜREK)
Sonuna kadar okuyun !
(ATAMIN ibretlik anısı)
"Atatürk, Dinlenmek İçin Gittiği İstanbul’daki Florya Köşkünden, Yanında Yalnızca Şoförü ile Küçükçekmece’ye doğru giderken Tarlasında Sabanla Çift Süren Bir Çiftçi Görür. Çiftçinin Sabanında Koşulu Olan Öküzün Yanında, Koşulu Bir de Merkep Vardır. Şoförüne;
— Arabayı Durdur, Der.
Arabadan İner. Tarlaya Doğru
"Atatürk, Dinlenmek İçin Gittiği İstanbul’daki Florya Köşkünden, Yanında Yalnızca Şoförü ile Küçükçekmece’ye doğru giderken Tarlasında Sabanla Çift Süren Bir Çiftçi Görür. Çiftçinin Sabanında Koşulu Olan Öküzün Yanında, Koşulu Bir de Merkep Vardır. Şoförüne;
— Arabayı Durdur, Der.
Arabadan İner. Tarlaya Doğru yürür. Çiftçi Kendisine Doğru
İsmet Paşa’ya niçin İnönü soyadını uygun bulduğunu şöyle açıklıyordu:
“Başvekil İsmet Paşa Hazretlerinin, inkılap tarihimizin ilk şerefli ve parlak sahifesi olan meydan muharebelerinin baş kahramanı olmuş bulunması itibariyle, Soyadı Kanunu icabı olarak alacağı aile isminin İnönü olmasını çok yerinde bulduğumdan, kendilerine bu soyadını tevcih ettiğimi bildiririm.”
Alıntı*