Anarşist Banker - Şeytanın Saati Fernando Pessoa

Yine Pessoa ve yine beyin fırtınası :) Hacimce küçük, fikirce ağır bir kitap..... İki ayrı ağır anlatının bir araya getirilmesinden oluşmuş. Özellikle Şeytanın Saati Pessoa' nın ölümünden sonra ortaya çıkan 26 ciltlik eserlerinden biridir. İkisi de diyalog-metin şeklindedir ve böylelikle hem daha sürükleyici bir anlatı oluyor hem de sizi merakta bırakıyor. Yazarın bavulundan aynı anlatılara ait değişik bitişlerde ve gelişmelerde yazılar da bulunduğu için kitaba onlar da eklenmiş. Bu yüzden sizde cidden bir kafa bulanıklığı yapıyor. Ama çevirmenin başlarda ve sonlarda yazdığı incelemeler okumanıza ışık tutacak nitelikte....

Söz Pessoa olunca söylenecek o kadar şey var ki, belki onun için ayrı bir yazar incelemesi bile yapabilirim. Beni gerçek anlamda etkileyen iki anlatı okudum ve dönüp dolaşıp tekrar okuyacağım kitaplar arasına dahil oldu.

ANARŞİST BANKER: Şimdi bankerden de anarşist mi olurmuş diyeceksiniz. Pessoa öyle bir anlatmış ki inanmasanız da inanasınız geliyor. Çünkü ona göre, toplumun en zorba kurgusu paradır ve bu zorbalıktan kurtulmak için parayı kurtuluş olarak seçmiştir. Yani burjuvazi sistemden pratikte anarşizme geçebilmesi için paraya ihtiyaç duymuştur. Zenginliğin getirdiği özgürlük gibi düşünebiliriz. Ama kendince ürettiği samimi bir çelişki de var.

Banker konuştukça bak bu da olabilir diye hak veriyorsunuz. Hatta öyle ki anarşizmi anlatırken bile yer yer eleştirmiş. Özellikle teorikte anarşist olup da uygulamaya dökemeyenleri eleştirerek kendisinin öyle olmadığını savunmuş.

Özellikle özgürlük kavramı üzerine fazla durmuş Pessoa. "Eğer bir insan köle olmak için doğmuşsa, onun karakterine aykırı olan özgürlük, onun için zorbalık olacaktır." demiş mesela. Ama bir yandan da sosyalizm ve komünizm gibi sistemleri sadece eşitliği baz aldıkları ve özgürlüğe önem vermedikleri dolayısıyla eleştirmiş. O yüzden burjuva sistemden anarşist sisteme geçerken ara bir geçiş süreci olamayacak kadar kötü sistemler olduklarını anlatmış. İşte o ara süreci para doldurabilirmiş bankere göre.

Sizin de aklınıza kapitalizm gelmedi mi?

ŞEYTANIN SAATİ: Şeytan'la diyaloğa giren hamile bir kadın... Şeytan konuştukça kendisine hak verir hale geliyorsunuz. Öyle ki diyaloğun sonuna doğru kadın diyor ki şeytana: "Size merhamet duymaya başladım."

İnsanoğlunun çaputa, çula, türbeye bel bağlamasını, semavi olmayan tanrılara inanmasını bir güzel eleştirir. Pessoa'nın kendisi büyüye, fala, simyaya çok ilgili biri olarak bu anlatısında bol bol bu kavramlardan bahsedip eleştirmiş; arada kendisinden feyz aldığı Kant' a da el sallamış.

Düş kurmanın şeytanla iş birliği olduğunu söyler anlatısında. Hatta bir yerde der ki Şeytan: “Uzun, sıcak ikindilerde, o kadar düş görürdün ki düş gördüğünü düşlerdin hani, sana tüm mutluluğu verecek, seni sonsuza dek kucaklayacak birinin buğulu, hızlı karaltısını düşlerinin derinlerinden geçerken görmedin mi? Bendim o.”

Pessoa'nın hayatı boyunca bir düş aleminde yaşadığını bildiğimize göre, acaba burda kendisine de bir eleştiri mi getirmiş? Yoksa burda konuşan Şeytan, Pessoa'nın ta kendisi midir?

İnsanlardaki 'Hayvan Çiftliği' yaklaşımının yarattığı bir anarşist bankerin eylemlerini besleyen düşünce yapısını dinliyoruz bu kitapta...

Kitabı okudum ve Anarşist bir banker var. Evet yanlış duymadınız hem anarşist hem banker Üstelik şişko.
Ve bu bankerin; Para, güç ve zorbalık üzeri anarşizme farklı bir bakışı var.

Ama bilin ki anarşist kardeşler, bu banker size bir bira ısmarlamaz. Sizinle jop yemez.
karşı cinsi etkileyecek bir afilli anarşist bir cümle kurmaz. Emma goldman dahi okumaz. Müzikten anlamaz. İşte bu da böyle bir tip. bunları bildikten sonra okumak istiyorsanız okuyun tabi. Güzeldir.