Anlama Yetisinin Düzeltilmesi Üzerine İnceleme Spinoza’nın çalışma planı gibidir. Olgun döneminde belirecek olan çoğu kavramlaştırma (Spinozacı demokrasiye açılacak temel bazı ön kabuller, iyi ve kötünün göreliliği, özgür iradenin reddi, zihnin entelektüel faaliyetinin içsel analizi, fikirlerin düzeni ile şeylerin düzeni arasındaki örtüşüm, entelektüel özgürleşme için buna uygun toplumsal düzenin tesisi vs.) ilk defa bu metinde ortaya çıkar. Diğer eserlerle karşılaştırıldığında pedagojik bakımdan daha kolay içine girilebilir, üslubuyla okuyucuyu daha iyi yakalayabilir olan metin, Spinoza’nın düşüncesinin beslendiği kaynakları fark etmek, bu kaynakları nasıl dönüştürmeye başladığını görmek ve özgün sisteminin ilk projeksiyonunu nasıl oluşturduğunu anlamak açısından temel niteliktedir. Tanrı, İnsan ve İnsanın Esenliği Üstüne Kısa İnceleme ise Anlama Yetisinin Düzeltilmesi Üzerine İnceleme’den önce mi yoksa sonra mı yazıldığı konusunda tartışmalara yol açmıştır. Bunlara metnin doğrudan Spinoza tarafından kaleme alınmadığını, dikte ettirildiğini ve bir müsvedde sayılması gerektiğini savunanlarla, tam tersine onun temel eser Etika’nın yazımı öncesine ilişkin tutarlı bir hazırlığın ürünü olduğunu ileri sürenler arasındaki ayrılık eklenmiştir. Bu sonunculara göre, Kısa İnceleme önem açısından Anlama Yetisinin Düzeltilmesi Üzerine İnceleme’den hiç aşağı kalmaz ve bu eseri de hem Etika’yla arasındaki benzerlikler hem de iki eseri birbirinden ayıran farklılıklar üzerinden okumak gerekir. Bu edisyonda, Anlama Yetisinin Düzeltilmesi Üzerine İnceleme ve Kısa İnceleme Spinoza’nın erken dönem çalışmaları hakkında bütüncül bir bakış sağlamak amacıyla birlikte yayımlanmıştır
Furkan
