Bezik Oynayan Kadınlar

Bir akım gibi bir şey oldu şiir kitaplarına şiirli inceleme yapmak...
Bu da benden olsun dostlarım...
Sevgiyle...

"Bazen ödünç alıyorum seni
Çoğu kez geceleri"
Yanımda varlığını bilerek yumuyorum gözlerimi
Ellerin saçlarımdayken hissediyorum şefkatini
Ve her sabah kayboluyorsun
Bir şimal yıldızı gibi...

Hani güneş tam batarken turuncu küçük bir top
Komik, koca dünyayı ısıtanın topa düşürülmesi
Yokluğun seher vaktinin soğuğu,
Varlığın kaynayan bir güneş,
Ne gelmeye niyetin, ne kalmaya gücün
İçin yorgun dışın sergüzeşt…

"Sözlerim kendim üstüne
Gölgem beni istedi"
Sen ki gölgemi bile
Götürmüşken beraberinde...
"Özlemim sanadır,varsın
Kar yağsın, daha yağsın
Seni andırıncaya kadar"
Yağmurlar yağsın,
Dolular da insin beynime beynime
Ben olmayayım artık
Baştan sona sen olmuşken,
Varlığım bir doğa olayları altında
Son bulsun...

"Ey benim ıslak yalnızlığım
Umudum senden doğsun."
Baktırma beni kimsenin gözlerine,
İstetme tek bir kırıntısını
Gücüm yalnızlığımdan oluşsun,
Gözyaşlarım hatalarımı yıkasın!


"Ah güzel yaşam! Sevgilim ölüm!"
Ne olur biriniz bari
Sevin artık beni...

Saygı Değer Edip Cansever'e hitaben Bezik Oynayan Kadınlar şiir kitabı için bir kaç cümle ve alıntıyla bahsetmek gerekirse ;
Kendisine özgü anlatımından ziyade betimlemelerin ana temasını oluşturan sarhoşluk ve içmek etrafında toplamasının dışında sözcükler arası geçişlerini çok beğendiğim bir şair. Ayrıca sevgiliye olan hitabını yaparken üçleme etrafında birleştirmesi ve konuşma havasında duygu uyandırması muazzam ve Seniha ve Cemal üzerine anlattıkları bir türlü unutamadığı Hilmi Beye olan özelimi üzerine yazılmış güzel bir şiir kitabı. Bir kaç cümle alıntıyla şimdilik veda ediyorum bu kitaba :

— Bir semtin ilk rengini alıyorum
Örneğin Ümraniye'de bir çay bahçesindeyim
Bazan
Anılardan anılara bir yol
Ve
Anılardan anılara sallanan bahçe
Hangi yaprağı koparsam son anı avucumda kalıyor
İyi.

Benim başlarda Seniha nın günlüğü şiir serisini sevmeyince tüm şiirlere de önyargılı yaklaşmış olabilirim ama hiç beğenmedim ya. Benim şiir anlayışım benim haz aldığım bir kitap olmadı. Ölçü arayan bir adam değilim şiirde göze hoş geldin falan ama kelimelerde beni çekmedi. Haddim değil biliyorum ama güzel değil

Bezik Oynayan Kadınlar
Dört duvar içinde hapsolmus
Yok yok aslında
Kendi içinde
Yalnızlığınin esiri olmus kadınlar.

Yalnızlık ve olmayan Hilmi Bey'e mektuplar
Belki de vardır Hilmi Bey
Ama önemlisi onun
Var olup olmamasi değil
Senin benim onun için
Var mı yok mu
Hilmi Bey, Arzu hanim veya adlari her ne ise

Önemli olan senin için kapının arkasında kim yada ne var
Sevdiğin veya sevildigin kişi mi
Yoksa yalnızlığın mi
Yoksa kapının arkasında
Kalk ve kendin ol diyen
Kendin mi var
Yoksa umut mu var

Kitaptaki şiirlerin bana hissettirdiklerini yazmak istedim bu incelemeye.

Lisedeyken okumuştum bu kitabı. Yeşil Peri Gecesi'nde geçince adı, dedim bir daha okuyayım. İyi ki okumuşum. En çok Ester'i seviyorum ben kitapta. Cemile ve Seniha gibi değil. Hep bir umut var.

'Fazla şiirden ölen şair'Edip Cansever'den müthiş bir şiir kitabı okudum.Ben Ruhi Bey Nasılım,Yerçekimli Karanfil,Dirlik Düzenlik ve Bezik Oynayan Kadınlar okuduğum kitapları.Benim fikrime göre eğer şiirden biraz anlıyorsam,Edip Cansever türk şiiri için bir dönüm noktasıdır.Şairin edebi kimliğinden ve üslubundan biraz söz edecek olursak;Edip Cansever yarattığı şiir estetiği ve imge zenginliği ile şiirlerinde bireyin arayışlarını, umutsuzluklarını, uyumsuzluğa varan yaşam ilişkilerini yansıtmaya çalışmıştır. Şair, bazı şiirlerinde modern kentlerde yalnız, karamsar, kendisine ve topluma yabancılaşmış, uyumsuz, umutsuz ve depresif modern bireyi anlatır. Edip Cansever “Masa da Masaymış Ha” şiirinde de modern bireylerden birini betimler. Şair, şiirini oluştururken dil konusunda oldukça titiz davranmıştır. Olabildiği kadar sade ve duru bir şekilde oluşturduğu şiirinde neredeyse gereksiz hiçbir kelimeye yer vermemiştir. Şiir, etkisini bu duruluğuna borçludur.

 
Kitabı değerlendirmem gerekirse;
"Bezik Oynayan Kadınlar" şiirinde aynı evde yaşayan, birbirlerinin acılarını bilen ama konuşamayan dört kişinin ruh halleri yansıtılır. Dört kişiden biri olan Cemile'nin aslında olmayan Manastırlı Hilmi Bey'e mektuplar yazması yalnızlığının derecesini gösterir. Cemile sokaklarda dolaştığında, diğer insanlar tarafından gözetlendiğini düşünür. Cemal'in iç konuşmaları bölümündeki Cemal ve Ruhi Bey kimi özellikleri bakımından benzerlikler gösterirler, ikisi de anıların izlerinden kurtulamazlar, bu bölümde de ölü yıkayıcısı imgesi geçer. "Çok geniş bir çayırda yürüyorum yürüyorum / Ezilen otlar gibiyim ayaklarımın altında / Kendi ayaklarımın / Nedense bu böyle hoşuma gidiyor." (Şairin Seyir Defteri, "Bezik Oynayan Kadınlar, Cemal'in İç Konuşmaları", s. 209)

 

Geceleri başka evlere giden Seniha hüznün simgesidir. Edip Cansever'de otel önemli bir izlektir, şair otelleri sevmez, Seniha da bir otel odasına kapanıp ölümü bekler, dünyaya açılamayacak kadar umutsuzdur. "Seniha'nın Günlüğü"nden bölümlerinde şair Rimbaud, Rilke, Nerval gibi şairlerin isimlerini anarak onlara göndermelerde bulunur, altıncı bölümde kutsal görülen şeyler ve hiçlik sorgulanır. Son sözleri söyleyen Ester diğer üç kişiye göre daha umutludur. Ester gitme düşüncesine kapılır, duvarların ardında ne olduğunu bulmaya çalışır; ama yine dört duvarın dışına çıkmayı başarıp içinde bulunduğu açmazdan kurtulamaz.

 Türk şiirinden Edip Cansever geçti.Anısının hatrına ayağa kalkınız!

Aklımda "Ben bu 'evler'e sığamam." ve "Nasıl karşılanır yok olan bir şey / Karşılıyorum / Birlikte salona geçiyoruz." dizeleriyle kalacak olan şiir kitabı Bezik Oynayan Kadınlar. Anca yirmi yaşımda çıkabildiğim şiir yolculuğunda -gerçek anlamda çıkabildiğim- yine en ufak bir pişmanlığı söz konusu ettirmeyen başka bir şiir kitabı, Edip Cansever'le ilk kez karşılaştığım.

Ben galiba, bu az sözle çok şey söyleyen canlıların büyüsünden kurtulamayacağım.
Büyülü okumalar.

Edip Cansever'in novella havası taşıyan şiirlerinin gerçekten kendine has bir duruşu ve havası var. Tek şiirlerinde yakalayamadım o havayı. Ben Ruhi Bey Nasılım ve Bezik Oynayan Kadınlar'ın akıcı mısraları, konu ve tınıyla sürükleyip götürüyor insanı..
Sanki novella şiir diye bir kurgu icat etmiş gibi geldi bana. Çok da iyi etmiş. Hafif bir Sadri Alışık pozu canlandırdı gözümde. Belki de ben öyle hayal ettim. Bakalım sizde kim canlanacak?

Bir sohbet havasında yazılmış şiirlerin büyüsü apayrıdır benim gözümde. Hiçbir şey anlatmazken her şeyi anlatma sanatıdır bu.. Çok önemsiz ayrıntılardan bahsedip laf kalabalığı yaparsın aslında. Ama tüm o önemsiz ayrıntılar birer hayattır !