De Ki İşte Oruç Aruoba

Oruç Aruoba ile tanışma kitabım; sanırım tanışmak için en ağır kitabını seçtim. Ya da bana ağır geldi. Ağır derken anlamamak değil de konular bakımından diyebilirim. De ( ölüm) ki ( yaşam) işte (felsefe) olarak üç bölüme ayrılmış bir eser.

Başlangıçta kitaba nasıl başladığına dair bir giriş kısmı var. Ne yalan söyleyeyim çok karamsar bir eser. Ölümü kabullenerek yaşarsak daha iyi yaşayacağımızı tekrar tekrar belirtmiş. Yaşam bölümünde ise yine bir karamsarlık var ama anlattıklarının hepsi de doğru. Son bölüm ise Felsefe ‘ye ayrılmış. Felsefe nedir? Nasıl olmalı ? Bunun hakkında o kadar çok detaylı anlatım yapmış ki bu konuda beğendim.

Yaşam ve ölüm bölümündeki bir çok aforizma, felsefik alıntılar kesinlikle çok iyi. Bu bölümlerini çok beğendim. Kelimelerle çok iyi oynayan bir yazar. Karamsar cümlelerin içine serpiştirilmiş umut, tecrübe, yaşanmışlık dolu cümlelerde yok değil. Ders alınacak bir sürü cümle bulacaksınız.

Felsefeyi cümlelerle dans ettirmiş. Çizgilerle, tırnak işareti ve noktalar ile aralara kendi sözlerini koymuş. Bol bol alıntılar vermiş. Felsefenin dahilerden bir sürü alıntı var. Devamlı tekrarlayan aynı anlamlar beni çok sıktı. Ama genele bakarsak yazar gayet iyi başarılı.

Kısacası felsefe seviyorsanız bu ismi ve kitabı okumalısınız.

Yaşam, Ölüm ve Felsefe üzerine, anlamları sadace bir virgül veya çizgi ile bile değişebilen cümlelerin bulunduğu, ara ara açıp okunması ve hatırlanması gereken güzel bir aforizmalar kitabı.
Yaşam, Ölüm, Felsefe klasik konular gibi gözükse de özellikle Yaşam ve Ölüm üzerine yüklenen doğal anlamlandırmalara tezat görüşler içermektedir, bu hoşuma gitti. Çünkü madalyonun öteki yüzünü çevirmekte.
Yaşam dediğimizde aklımıza pozitif çağırışımlar yaparken Aruoba, yaşam ile kaybedişleri, umutusuzlukları, yalnızlığı, çıkmazları işlemiştir. ‘’Yaşamın, beklediğinin gelmemesi—ki,işte:senin de gelmeyeceğini bildiğini beklemen olacak.’’
Aynı şekilde Ölüm’de bir bitişin adı, korkunun kalesidir. Fakat, Ölüm’ün bile karşısında olumlu bir kararlılıkla durmaya çalışır.’’Ölümü bilmeyen insan, yaşamaz—yaşamıyordur: kişi değildir. Yaşamakta olmanın bilincini sağlayan, ölüm bilincidir.’’
Felsefe’de ise kendi düşüncelerini; düşünür ve felsefecilerin hikayeleri, söylemleri ve görüşleri ile dipnotlar olarak ilişkilendirerek daha güçlü ve ilginç kılmıştır. ‘’Felsefe; çalkantılardan çıkan dinginlik umudu; huzursuzluklardan çıkan huzur umududur.’’
De Ki İşte, Oruç Aruoba’nın başucu eseri olabilecek bir kitabıdır, tavsiyemdir.

"De Ki İşte" ismiyle bütünleşen bir kitap. Her sesi soluksuzca nefeslendiriyorsunuz. Seslerde yaşam var, anlamına erdiğinizde beliren. Bu sizi sessiz bir yolculuğa çıkarıyor. Her kelime bir yaşama her cümle bir ruha adımlatıyor.

Üniversite yıllarında okuduğum yaşamımda bana birçok şeyi sorgulatan biraz da beni karamsarlaştıran bir kitaptı, uzun yıllar geçmiş...

Oruç Aruoba kitaplarını her zaman yakınımda tutmuşumdur. Bilirim ki her açışta okuduğum satırlar beni saracak, düşüncelere daldıracak, uykumdan uyandıracak, beni gitmediğim yerlere götürecektir.

başlarda öylesine okuduğum, sonrasındaysa tekrar tekrar okuyup not aldığım, birçok konuda beni etkileyen ve çok beğendiğim bir kitap, şiir kitabı demek haksızlık olur bu esere. arkadaşımdan ödünç almıştım ama kendi kütüphanem için satın alacağım.

de(ölüm) ki(yaşam) işte(felsefe)

Bir an kitabı hiç bitiremeyeceğim sanmıştım.
Genelde okurken kitaplarda içimi böyle kımıl kımıl yapan sözlere rastladığım zaman kitabı tutamaz, fırlatırım. Nereye fırlattığım, nerde olduğum, fırlatınca birine çarpmasının yaratacağı kaygı falan filan anlamsız kalır benim için. Alışkanlık işte elimde tutamıyorum. Fırlatmanın şiddeti okuduğum sözden ne kadar etkilendiğim ile doğru orantılıdır. Ben bu kitabı hiç elimde tutamadım desem yalan söylemiş olmam. Kitabı sahaftan almıştım. Zaten eskiydi daha da eskidi.

Diyeceğim o ki, Oruç Aruoba tam bir haiku ustası. Gerçi o haiku sanatı ile yazdığını bilmiyordu ama olsun. Bence haiku, Oruç Aruoba'dan sonra çıktı, bu kitaptan benim çıkardığım sonuç bu... Bende onun gibi yazmak için haiku sanatını denemek istedim ama ben kimmm Oruç Aruoba kimmmm.... tabi ki sonuç hüsran.. Neyse inşallah bir gün benim cümlelerim de bu kadar kaliteli ve anlamlı olur...

Bak şimdi şunlara:

yaşadıklarımız öldürdüklerimizdir.
zaten başka nasıl olabilir ki?

her yaşanan geçicidir;
her yaşanan ölümlü…

ölüm de, öyleyse, yaşayanın geçiciliğidir.
-ama, demek ki, ancak yaşamış olan ölebilir :
öyleyse , ölen yaşamış olandır – yaşayan da,
ölecek olan ; yani , yaşayan – öyleyse, işte,
ölüm yaşamdır.

yaşam ne denli ölümse,
ölüm de o denli yaşamdır.

ölen , çünkü, ancak yaşamışsa ölebilir –
ancak yaşamış olan ölebilir; ve tersi –
ancak ölmüş olan yaşayabilir…

öyleyse,

öldüklerimiz de hep yaşadıklarımızdır
-nasıl , yaşadıklarımız , hep,
öldürdüklerimizse…

neyi ki yaşarız, onu öldürürüz
-öldüğümüz de, hep , yaşadığımızdır.

Kitap dört bölümden oluşuyor: Anlama-rayış, Ölüm (de), Yaşam (ki), Felsefe (işte). Anlama-rayış, mükemmel ötesi bir giriş bölümü. Her gün okusam yeter artık demem. Yazmaya hazırlanma aşamasını anlatmış dört sayfada Oruç Aruoba ama nasıl demeli, çok ince işlemiş kelimeleri.