Esere adını veren yorgun savaşçı koca bir millettir, bir koca memlekettir.
Bir yanda ingiliz, bir yanda yunan. bir yanda istanbul hükmeti bir yanda temsil heyeti. bir yanda ittihat ve terakki bir yanda hürriyet ve itilaf fırkası. bir yanda padişah, bir yanda milliciler.
Herkes bir cephede vurulmuş, herkes bir yokuşta yorulmuş.
Cihan harbi kaybedilmiş. ittihat ve terakki liderleri ülke dışına çıkmışlar. ordular dağılmış, işgal başlamış. işte böylesi bir ortamda, hayatta kalma mücadelesi veren bir ulusun hikayesidir bu kitap.
İnsan okudukça yeise dalıyor. daralıyor da daralıyor. ister istemez bugünü düşünüyor, memleketi düşünüyor. o günleri görmüş bir millet bugün nasıl o mücadeleyi küçümsüyor, kazanımlarını tartışıyor diye düşünüyor. sonra anlıyor ki, nasıl ki ittihatçıların torunları, millicilerin torunları yaşıyorsa, itilafçıların torunları da yaşıyorlar. yunan'ı denize dökenlerin torunları nasıl ki yaşıyorlarsa, yunan'a kurşun sıkmak yasaktır, keşke yunan kazansaydı diyenlerin torunları da yaşıyorlar. hasılı bugünün dünden farkı yok. o günden bu güne kavga sürüyor.
Kitapta ifade edilen doktor münir bey'in tespitleri özellikle çok iyi okunup üzerine düşünülmeli. kitap sadece o buhranlı günleri değil, ittihat ve terakki'nin öncesini, sonrasını, felsefesi ve pratiğini anlatması bakımından da ziyadesiyle önemli bir eser.
Kemal tahir’in sihirli kaleminden çıkmış olması, hakkında uzun uzadıya yorum yapmak zahmetinden de kurtarıyor bizi.
Bizim hikayemiz, bizim kavgamız, bizim meselemiz.
