Dağın Öte Yüzü üçlemesinin ilk eseri Ortadirek'te köylünün Çukurova'ya pamuğa inmesi ve kötü bir sürprizle karşılaşmalarına şahit olmuştum. Ortadirek'e dair daha önce bir inceleme yazısı paylaştığımdan bu eser üzerinde durmayacaģım.
Üçlemenin devamı olan Yer Demir Gök Bakır'da ise pamuğa inen köylülerin verimsiz bir tarlayla karşılaşmaları
Dağın Öte Yüzü; Ortadirek ( 1960), Yer Demir Gök Bakır (1963) ve Ölmez Otu (1968) kitaplarından oluşan bir üçlemedir.
Yaşar Kemal, kurguda ve anlatımda yeni teknikleri dener bu üçlemede.
Üç romanın da ana teması, köylülerin geçim kaynağı olan Çukurova'da pamuk toplama işidir.Tüm çatışmalar, çekişmeler bunun üzerine kurulu olsa da her
Çukurova'da ki pamuk işçilerinin ayakta kalabilmek için sığındıkları dünyaları dağları yolları anlatıyor Yaşar Kemal. Uzunca Ali, eşi Elif, annesi Meryemce ve çocukları Hasan , Ümmühan.. Önlerinde uzun ve zorlu bir yol, ayakta kalabilme mücadeleleri, köylünün muhtara ve hayata karşı mücadelesi. Tek umutları pamuklar toplanmadan Çukurova'ya ulaşmak, umutla birlikte çileye ulaşmak.
Kitap boyunca Uzunca Ali'nin ve ailesinin aşmaya çalıştıkları zorlu yolu çocuklarının sarı soluk suratlarını Meryemce'nin isyanını Elif'in kocaman gözlerini ve fedakarlıklarını gerilerek ezilerek okudum ve sürekli dönüş yolunu düşündüm.
Toprağın direnişi, insanın direnişi, insanın insana olan korkusu ve yine insanın insana olan zulmü. Coğrafyamızın çektiği çilelere umutlara tanık olmak hem acı verici hem zordu. Ama farkında olmak önemli. Üçlemenin diğer kitaplarınıda en kısa zamanda okumaya çalışacağım.
OrtadirekYaşar Kemal · Yapı Kredi Yayınları · 20182,630 okunma
Dağın Öte Yüzü serisinin ilk kitabı olan Orta Direk yazarın yaşamından bir kesittir adeta. Çukurova'da pamuk hasadını heyecanla bekleyen köylüler ve bu hasat uğruna yapılan zorlu göçü anlatır Yaşar Kemal. Koca Halil ve Meryemce adlı iki zıt karakterin birbiriyle olan anlaşmazlığını ve bu noktada Meryemce'nin oğlu olan Uzunca Ali'nin arada kalması ekseninde genişler roman. Romandaki dikkat çeker bir diğer kahraman ise Muhtardır. Muhtar parti işlerine yönelen, köylü tarafından çok da sevilmeyen bir tip olarak karşımıza çıkar. Taşbaşoğlu ile siyasî çekişmesi romana farklı bir bakış açısı kazandırır. Romanın hiç şüphesiz kırılma noktalarından birisi Uzunca Ali'nin göç sırasında (Koca Halil ve Meryemce'yi atına bindirmesinden sonra ) atının ölmesidir. Her şey bundan sonra farklı bir hal alır ve roman farklı bir noktaya evrilir. Öyle ki Meryemce günlerce Uzun Ali'ye düşman kesilir, kargışlarda bulunur. Uzun uğraşlar sonunda göç tamalanır ve nihayet arzulanan Çukurova'ya ulaşırlar. Bakalım serinin devamı nasıl gelişecek :)
OrtadirekYaşar Kemal · Yapı Kredi Yayınları · 20182,630 okunma
Aşk Yusufça iffeti,
Haticece serveti,
Meryemce saffeti hasretmekti.
Vefayı kuşanmak Mesihçe,
Devasa dalgalara yürümek Musaca,
Bir tatlı kelam Turu Sina'da.
Ve canı feda etmek Asiyece.
Güzel bir üçleme okudum.
Peki, beni rahatsız eden noktalar nerelerdi?
Ona gelmeden önce yazarın düş dünyasının güçlü, kaleminin akıcı ve kurgusunun başarılı olduğunu söylemeliyim. Beni içine alan en önemli nokta köyde geçmesi ve Anadolu insanının söyleyişlerini barındırması. Adana'da pamuk toplayarak var olma mücadelesi veren köylü memleketim
*Spoiler içerir.
Merhaba, sevgili okur;
Öncelikle belirtmeliyim ki bu benim ilk inceleme yazım. Yıllardır düzenli bir şekilde okumama rağmen, gerek okuduklarımı unutmam gerekse bilgi birikimimdeki eksiklerden ötürü bir türlü inceleme yazamadım.
Umarım güzel başlarız.
Yaşar Kemal'in üslûbu ve üzerinde durduğu konular her kitabında beni etkiler.
ORTADİREK
“Yürek dediğin yürekse eğer, yerde de olsa yürektir, gökte de olsa, deniz deryada da olsa.”
Uzun ve zorlu bir yolda yürüyenlerin hikayesi…
Dağın Öte Yüzü adlı üçlemenin ilk kitabıdır Ortadirek.
Çukurova’ya pamuk toplamaya giden köylünün yol serüvenini anlatır. Yaz mevsiminde, atları ve eşekleri olmadığı için yürüyerek dağları aşmaya çalışan halkın, kışı çıkarmak için, çocuk yaşlı demeden, yakıcı güneşe sırılsıklam eden yağmura inat, pes etmeyen insanların ekmek mücadelesini okuruz.
Koca Halil, Meryemce, Uzun Ali ve Elif’in ana karakterler olduğu ve olayların bu kişiler etrafında döndüğünü görürüz ilk kitapta.
Yaşar Kemal’in toplumcu bir yazar olduğunu ve eserlerini gerçekçi bir şekilde yazdığını biliriz. Çoğunlukla cumhuriyet dönemi ve sonrasını ele alır. Bu dönemde halkın yaşamı ama hep zorlu olan ve bir yerlerde mücadele eden insanların hikayesini anlatır. Bu kitabına da ortadirek ismini vermiştir. Nedenini sorduklarında halkı ortadireğe benzettiğini, yaşamın direnci , insanın gücü olarak tanımlamıştır. Yılmayan insan olarak ifade etmiştir.
Yine bu kitapta Yaşar Kemal’in yaşadığı bir göç olayını ve bu yolculuk sırasındaki izlenimlerini karakter üzerinden yansıtır bize. Meryemce karakteri büyükannesinden izler taşır.
Bu kitabıyla Yaşar Kemal, Rus ve Fransız yazarlarla kıyaslanır ve onların eserlerine denk eserler verdiği konusunda da hemfikirdirler . ( kitabın arka kapağında yazıyor bunlar )
Serinin diğer kitabında görüşmek üzere…
OrtadirekYaşar Kemal · Yapı Kredi Yayınları · 20182,630 okunma
Yer Demir Gök Bakır
Verimsiz geçen bir pamuk toplama mevsimi, içine düşülen çaresizlik, bir sonraki yıla ertelenen hayaller. Yalak köylüsünün bunca çaresizlik içerisinde tutunacak bir dal araması ve bunun sonucunda kendi mitini yaratması. Çok çalışıp azla yetinmek zorunda kalan köylünün hikayesi.
Kitabın arka
Büyük romanlardan Raskolnikov, Julien Sorel, Joe Christmas, Meryemce, Hayri İrdal gibi yüzlerce karakter kafamıza kazınmıştır.
Bazı romanlar bunu başarır, bazıları başaramaz.
Dağın Öte Yüzü serisinin son kitabı. İlk iki kitaba göre çok daha akıcıydı, ancak yine de kitabın ortalarının ne kadar durağan olduğunu söylemeden olmaz. Sabrına güvenenlerin okuyabileceği türden. Betimlemelerin çokluğu ve uzunluğu zaman zaman yordu beni.
Spoiler İçerir
Taşbaşoğlu'nun ölmemiş olması ve yeniden köye dönmesi beni epey şok etti. Gerçi adama yaptıklarından sonra adam zorundan gidip kendini öldürdü de... Memidiğin Sefer'e olan kini boşa çıkacak da, yanlışlıkla Şevket beyi öldürdüğüyle kalacak diye de endişelendim ama neyse ki öldürdü o mendeburu. Koca Halil'in de ölmemiş olması ve pamukta yeniden ortaya çıkması, ilk kitapta Meryemce ile olan tüm husumetlerine karşılık Ali ona bir an önce yetişebilsin diye pamuk çalarken yakalanıp cümle köye rezil olması oldukça şaşırtıcıydı. Meryemce'nin de pamuk zamanı köyde yalnız bırakılması sonucunda insana hasret kalması ve Koca Halil'i bile affetmesi de öyle. Sadece kitabın sonunda Ömer Meryemce'yi öldürdü mü, öldürmedi mi sorusu cevapsız kalmış.
Sonuç olarak bu köyden de, köylüsünden de ölümüne nefret ettim. Artık kafamda ateşe verebilirim bu köyü.
Ölmez OtuYaşar Kemal · Yapı Kredi Yayınları · 20181,804 okunma