“din kitlelerin afyonudur"
Sayfa 17Kitabı okuyor
Aydınlanma Önemli ve Avrupa'ya Has Bir Tecrübedir
Karl Marx "Din kitlelerin afyonudur" dediğinde Hristiyanlık ve Kilise dışında hangi dini tecrübeden gerçek manada haberdardı? İslam'ı ne kadar biliyordu?
Lenin'i okumadım ama onun, "din kitlelerin afyonudur," dediğini başkalarından duydum.
Marx "Din kitlelerin afyonudur" dediğinde Hıristiyanlık ve Kilise dışında hangi dinî tecrübeden gerçek manada haberdardı? İslamı ne kadar biliyordu? Hinduizm'i, Budizm'i ne kadar biliyordu? Dinin devrimci ve dönüştürücü gücünü neden hiç görmedi ya da görmek istemedi?
Sayfa 91 - İnsan YayınlarıKitabı okuyor
Lenin’i okumadım ama onun, “din kitlelerin afyonudur,” dediğini başkalarından duydum. Kilisenin basamaklarında kendi kendime konuşuyorum: evet, kitlelerin afyonu.
Sayfa 20Kitabı okudu
Kilisenin önündeyim, kerpiç bina yıllarla kararmış. Duygusal nedenlerden ötürü içeri gireceğim. Sadece duygusal nedenlerden ötürü. Lenin'i okumadım ama onun, "din kitlelerin afyonudur," dediğini başkalarından duydum. Kilisenin basamaklarında kendi kendime konuşuyorum; evet, kitlelerin afyonu. Kendim, ateistim: Mesih Düşmanı'nı okudum ve önemli bir yapıt olduğunu düşünüyorum. Değerlerin değişmesinden yanayım ben. Kiliseden kurtulmalıyız, kilise aptalların, ahmakların, cibiliyetsizlerin ve şarlatanların sığınağıdır.
Sayfa 20Kitabı okudu
Marx "Din kitlelerin afyonudur." dediğinde Hristiyanlık ve kilise dışında hangi dini tecrübeden gerçek manada haberdardı?
Sayfa 91 - İnsan YayınlarıKitabı okudu
"Din, kitlelerin afyonudur."
Bazen yüzlerce askerin yapamadığını tek bir rahip üstelik çok daha ucuz ve etkili bir şekilde yapabilir.
Cihat anlayışı olmayan din
Din kitlelerin afyonudur..
Din teselli gücü ve geleceğe dair hayali bir mutluluk illüzyonuyla bilinçleri uyutur, dünya üzerinde gerçekten mutlu bir dünya yaratma aciliyetini ortadan kaldırır.
Sayfa 125 - 1. baskı: Say Yayınları, 2017 | Fransızcadan çeviren: lsmail Yerguz |
Kilisenin önündeyim, kerpiç bina yıllarla kararmış. Duygusal nedenlerden ötürü içeri gireceğim. Sadece duygusal nedenlerden ötürü. Lenin’i okumadım ama onun, “din kitlelerin afyonudur,” dediğini başkalarından duydum. Kilisenin basamaklarında kendi kendime konuşuyorum: evet, kitlelerin afyonu. Kendim, ateistim: Mesih Düşmanı’nı okudum ve önemli bir yapıt olduğunu düşünüyorum. Değerlerin değişiminden yanayım ben. Kiliseden kurtulmalıyız, kilise aptalların, ahmakların, cibilliyetsizlerin ve şarlatanların sığınağıdır.
Marx "Din kitlelerin afyonudur." dediğinde Hristiyanlık ve Kilise dışında hangi dini tecrübeden gerçek manada haberdardı? İslam'ı ne kadar biliyordu? Hinduizm'i, Budizm'i ne kadar biliyordu? İtaat ve teslimiyetin yanı sıra dinin devrimci ve dönüştürücü gücünü neden hiç görmedi ya da görmek istemedi? Voltaire, Katolik Kilisesi'ne ve Papalık otoritesine yoğun saldırılar yaparken ve bunu akıl, rasyonalizm, bilim ve aydınlanma adına yaparken "din" diye eleştirdiği şey evrensel manada din, inanç, ahlak ve metafizik miydi, yoksa spesifik olarak Avrupa tarihi içerisinde yaşanan dini bir tecrübe miydi?
Sayfa 91Kitabı okudu
Proto-kapitalizm döneminden bahsediyoruz, henüz kapitalizm tüm boyutlarıyla ortaya çıkmış değil. Marx böyle bir zamanda bile çok iyi gözlem yaparak emeğin sömürüldüğünü ve insanın nasıl yabancılaştığını anlatıyor. Bu sonuçlardan sonra yaptığı çıkarımlar ve önerdikleri yanlıştı. Bilhassa din meselesindeki "Din kitlelerin afyonudur." sözünün ya da yaklaşımının ne kadar yanlış olduğunu tarih defalarca gösterdi. Maalesef dünyada, özellikle de ülkemizde solun İslam'la ilişkisini Marx'ın bu yanlış okuması üzerinden kurması büyük bir kayıptır. Çünkü Marx, Avrupa'nın hususi bir dinî tecrübesine atıfla bu cümleyi söylemişti, özellikle de Katolik Kilisesi'nin Avrupa'nın feodal yapısının devam ettirilmesinde oynadığı role atıfla... Aslında bu söz bir iktibastır, Feuerbach'ın Hristiyanlık okumalarından hareketle ulaştığı bir neticedir. Belki Avrupa'nın dini tecrübesi kendi özgün şartlarında dikkate alındığında bu tür hükümler verilebilir. Ama kalkıp bunu tüm dinlere, dünyadaki bütün dinî tecrübelere teşmil ettiğinizde büyük bir hata yaparsınız. İslam'ın, Hinduizm'in, Budizm'in, Afrika dinlerinin böyle bir tecrübesi olmadı. Her biri kendi mecrasında farklı tecrübeler yaşadı.
Sayfa 87Kitabı okudu
