Orta Çağ müesseselerinin hükmü altındaki bir toplulukta, ileri fikirlerin ihtilali alttan gelmez, üstten gelir. Büyük Rus ihtilalcisi Deli Petro'dur. İlk Osmanlı ihtilalcileri padişahlardır, vezirlerdir. Böyle topluluklarda alttan yalnız ''karşı ihtilaller'', yani irtica gelir.