"Hayat, siz planlar yaparken başınıza gelenlerdir". Kitap bittikten sonra aklıma gelen ilk söz bu oldu.
Hepimizin hayatla ilgili küçük, büyük hedefleri, bu hedeflere dönük planları var. Bu planlardan bazıları, belirli kötülükleri kendimizden, sevdiklerimizden, sorumlu olduğumuz insanlardan uzak tutmak için yapılmıştır. Ancak, kaygılarımızın önünü almak için yaptıklarımızla bazen, bilmeyerek kendi giyotinlerimizi kurarız.
Kitabı büyük bir keyif ve ilgiyle okudum. Şaşalı sözler arasında kitabın sonu ile ilgili tahminlerde bulundum; son bölüme doğru, karakterlerin yaşadıklarını, duygularını hesaba katarak, "ben zaten böyle olacağını biliyordum" havasına girdim. Kitaplar da hayat gibi, bitmeden -bir yerde yanlışıkla sonunu okumadıysak- genelde, tahmin edilebilir bir sonu olmuyor.
Trajediler okuyucuyu duygulandıracak kadar büyük; Clarin hariç karakterlerin hepsi onuru için kendi hayatlarından vazgeçmeye meyilli. Clarin ise hayatı seven, yaşamı onura tercih eden, eğlenceli bir karakter. Yazar, büyük trajediler arasında okuru tebessüm ettirmeyi başarabilmiş.
Tüm yaşadıklarımız her an uyanabileceğimiz bir rüya olsaydı nasıl yaşardık?. İspanyol edebiyatını biraz es geçtiğimi hissettiren bir yapıt oldu.
