Grek sahnesinin en üzüntülü kişisi olan mutsuz Oedipus, Sophokles'in elinde en
soylu insan diye anlaşılmıştır. Oedipus, bilgeliğine karşın yanılan ve açması
bir kimse olarak belirtilmiştir. Oedipus, sonunda, korkunç acıları yüzünden,
ölümünün üstünden aşan büyülü, verimli bir gücü kendi kendini yıpratmak için
kullanılır. Soylu insan suç işlemez, derin görüşlü ozanın bize söylemek istediği
şudur: onun davranışıyla her yasa, her doğal düzen, belki de töresel evren çökebilir.
Bu davranışla etkilerden daha yüksek büyülü bir çevre ortaya çıkabilir. Bu etkiler,
çöken eskinin kalıntıları üzerinde yeni bir evren kurar. Dine çok bağlı bir düşünür
olan ozan bize şunu söylemek istiyor: ozan olarak bize olağanüstü durumda
korunmuş bir sorunlar düğümünü gösteriyor, yargıç bu düğümü yavaş yavaş, ilmik
ilmik kendi özel yıkımı içinde çözüyor. Gerçek Helen sevinci, bu çatışımlı (dialektik)
çözülüş içinde öylesine büyüktür ki, bu nedenle, düşünülen bir bayram alayı bütün
yapıtı kaplar, bu topluluk konunun insanı ürperten şu varsayım doruğunu her yerde
kırıp geçer. "Oedipus Kolonosta" da engin bir aydınlığa yükselen bu özdeş parlaklığı
karşımızda buluruz, gelip çatan yaşlılık yüzünden zavallılığın taşkınlığı önüne dikilir,
bu durum onunla ilgisi bulunan herkes için salt acıya katlanış demektir tanrısal
bir ülkeden inerek gelen ve bize yönelen kahramanın edilgen salt davranışı
içinde en yüksek etkinliğe ulaşan olağanüstü bir parlaklık vardır
"Adam asmaca oynar mısın?" diye soruyor Theophile. Eğer iletişim sistemim repliklerimi çivilemiş olmasaydı, ona felçliyi oynamanın beni yeterince meşgul ettiğini söylerdim. Sözcükleri bir araya getirmek için dakikalar harcayınca en ince esprili bile anlamını yitiriyor. Sonunda da kelime kelime ifade etmeden önce neyin bu kadar eğlenceli göründüğünü kendin bile çok iyi anlamıyorsun. Kural, zamansız çıkıntılardan sakınmak. Bu da konuşmayı detaylardan, top oynar gibi karşılıklı laf atışmalardan mahrum bırakıyor. Bu zoraki espri yoksunluğunu, içinde bulunduğum şartların önemli zorluklarından biri olarak görüyorum.
Yedinci sınıfların ulusal sporu adam asmacaya gelince... Bir kelimeyi, bir diğerini buluyorum. Derken üçüncüde tıkanıyorum. Aslında aklım oyunda değil. İçimi bir hüzün kapladı. Oğlum Theophile yanımda uslu uslu oturuyor, suratı sırtımdan 25 santim uzakta. Babası olan benim ise, ellerimi onun kalın telli saçlarının arasında gezdirmeye, ince tüylü ensesini avucumun içine almaya, yumuşak ve ılık küçük vücudunu kucaklamaya bile hakkım yok. Nasıl demeli? İçinde bulunduğum durum korkunç, iğrenç, adaletsiz. Birden artık daha fazla dayanamayacağımı hissediyorum. Yaşlar gözlerime doluyor.Korkma, küçük adam seni seviyorum. Hala oyunun etkisinde olan oğlum kelimeyi tamamlıyor. İki harf daha: o kazanıyor, ben kaybediyorum. Defterin bir köşesin darağacını, ipi ve ucundaki adamı çiziyor.
Sayfa 81Kitabı okudu
Zavallı İnsanlık! Beyindeki kanın bir damla fazla ya da az olması, yaşamımızı tarif edilemeyecek kadar perişan ve zor hale sokabilir. Öyle ki, Prometheus'un akbabadan çektiği acıdan daha fazlasını bu bir damla kandan çekeriz. Ama insan nedenin damla olduğunu bile bilmeyip, “şeytan!” ya da “günah!” diye düşünürse, en korkunç durum işte o zaman ortaya çıkar.
"İşte orada ölümü düşündüm bak.Ölüm ürkütücü gelmiyor insana.Ama insan ölümü kabul edemiyor. Kesin bir gerçek bu.Bilimi düşünüyorsun orada. İki yüz yıl,üç yüz yıl sonrasını düşünüyorsun.Ve bilimin insanlığa getireceklerini.Ve birden içinde bulunduğun o durum anlamsız geliyor sana. Ionesco’nun oyunları gibi bir şey. Saçma geliyor kimi şeyler
Belirgin bir dertten mustarip olan kişinin şikayet etmeye hakkı yoktur: Onun bir meşgalesi vardır. Ağır hastalar hiç sıkılmazlar: Hastalık içlerini doldurur, tıpkı büyük suçluları vicdan azabının beslemesi gibi. Zira her yoğun acı doluluk benzeri bir durum yaratır ve bilince, içinden çıkamayacağı korkunç bir gerçeklik sunar; oysa sıkıntı denen o zaman matemindeki madde'siz acı, bilincin karşısına, onu kazançlı bir girişime zorlayan hiçbir şey çıkarmaz.
Sayfa 18
Onu keşfedince şaşkınlık içinde kaldım; alçaklık ve hainlik beni
gafil avladı. Bu tür acılara hazırlanmış hangi temiz ruh vardır? Onları beklemek için hak etmiş olmalı.Kurulan tuzakların hepsine düştüm. Başkaldırıya, öfkeye, saçmalamaya kapılarak pusulayı şaşırdım. Aklım işlemez oldu; beni attıkları karanlıklar içinde ne yolumu gösterecek bir aydınlık buldum, ne de
ayakta tutacak ve kapıldığım umutsuzluğa dayanmamı sağlayacak bir destek.
Böyle korkunç bir durumda, nasıl rahat ve mutlu yaşanabilirdi? Ama, bu durum henüz sürüyor ve ben rahat, mutlu yaşamaktayım;
Sayfa 33 - Fransızca'dan çeviren: Reşat Nuri DARAGO Yayına hazırlayan: Egemen Berköz Dizgi: Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık A.Ş. Baskı: Çağdaş Matbaacılık Yayıncılık Ltd. Şti. Temmuz 1999
