“Evlilik mi bekârlık mı daha iyidir” diye soranlara Sokrat: Her iki halde de pişmanlık duyarsınız demiştir.
Büyük Yunan fikri hamlesi üç büyük filozoftan başlar; Sokrat, Platon, (Aristo)... Sokrat, "neden", "niçin" den evvel, "nasıl" ı getirmiş olan adamdır. Buraya çok dikkat edin, buna metot derler. Felsefede ve ilimlerde metot başta gelir. Mesela, hadis ilmi, usul-ü hadis vardır. Hukuk ve usulü vardır. Usul ölçüsünü dünya yüzüne getiren Sokrat'tır. Çünkü esas olan onun neticesinde elde edilir. Platon, (ide)ler alemini getirdi, idealizm... Onca bütün eşya ve madde göklerde, coğrafi manada değil, itilalarda, yükseklerde mevcut fikirlerin suretlerinden ibarettir.
Madde diye bir şey yoktur. Fikir vardır. Fikrin doğuşlarıdır madde... Buna idealizm derler. Onun için maddeciler şiddetle itiraz ederler idealizme... Onlarca yalnız madde vardır... (Aristo) da maddeye yönelik ilmi getirmiştir. Realizm, Rasyonalizm ve Natüralizm... Müessir üzerinde derinleşmiştir...
Diyorum ki: Mandanın bacaklarını düşünürken, Sokrat'ın kafasını da unutmayın. Taş gibi sert ve koyun kafalı olmayın.
Felsefenin babası olarak bilinen Sokrat, kendi yaşadığı dönemde bu özelliğinden ziyade, Atina demokrasisine getirdiği eleştirilerle sivrilmişti. Takipçilerine "her şeyi sorgulamalarını" öğütlüyordu. Ona göre meydan okuyan soruları sorabilmeyi öğrenmek olgun bir medeniyeti geliştirmenin temel koşuluydu. Sokrat'a göre demokrasi, oy vermenin de ötesinde, açık bir toplumda muhaliflere karşı nasıl tavır alınacağı meselesiyle doğrudan bağlantılıydı.
TimaşKitabı okuyacak
Sokrat ölüme mahkum edildiğinde, eşi:
"Haksız yere öldürülüyorsun", diye ağlamaya başlayınca, Sokrat:
" Ne yani", demiş. "Birde haklı yere mi öldürülseydim !"
Sayfa 109 - Sis yayıncılık
HİKAYE
Sokrat'ın ermiş ölüm vakti hemen,
Var şakirtlerden biri demiş; "Hocam!
Biz yıkayıp, elbet kefenlerken seni,
Nereye gömsek, söyler olsan sen hani?"
Der ki Sokrat: "Bulmuş olsan sen beni,
Nereye dersen göm de gitsin sen beni!
Ben uzun ömrümde bulmazken beni,
Ölsem elbet hiç bulamazsın beni!
Öyle gitmek üzereyim, elbette ben,
Zerre kıl ki, bilemezsin bil kendini sen!"
