‘’ Varoluşçuluk tarihle ahlâkı uzlaştırma çabası içindeydi; bu iki kavramı bir geçiş
döneminin unsurları olarak görüyor ve insanlara, anlamsız, boş ve vahşet dolu olan her şeye haysiyetlerini yitirmeksizin gerçekçi gözlerle bakmalarını öğütlüyordu. Yani küçük burjuvalara ne zamandır düşledikleri çözümleri getiriyordu. Görünüş belki böyle, ama gerçek çok başkaydı; zaten Sartre'ın başarıları ne ölçüde gürültülü olursa olsun, bu yüzden eksik kalmış, küçük-burjuvanın sakat inancıyla gerçeklik arasındaki farkın uyuşmazlığını baştan sona yansıtmış, bu çelişkiye ayna tutmuştur. İnsanlar,"ne zamandır özledikleri bir yiyecek bulmuş gibi saldırmışlardı onun kitaplarına, fakat çoğunun dişi kırıldı, çığlıklar koyverdiler, haykırışlarındaki şiddet herkesin ilgisini çekiyor, herkesi meraklandırıyordu. Sartre kişisel planda, ahlâka özgü değerleri savunarak onları kendi yanına alıyordu; ama getirdiği yeni ahlâk burjuvalarınkine benzemiyor, bu yüzden hepsinde bir telâş yaratıyordu. Sartre'ın romanları, görmezlikten geldikleri, görseler bile unutmaya çalıştıkları perişan bir toplumu önlerine seriyordu; sonunda onu uğursuz bir gerçekçilik tutkusu ile suçladılar, sefalet edebiyatı yaptığına hükmedip işin içinden sıyrılıverdiler. Kendileri hakkında, zaten kendilerinin de bildikleri bazı gerçeklerin yeniden ve usulca kulaklarına fısıldanması hoşlarına gidiyordu, ama hiçbiri gerçekliğin karşısına çıkabilecek kadar yiğit değildi.’’
-Jerome_David_Salinger608.jpg){kind=small}
Veysel Atayman Ağustos 2004, İstanbul
Tolstoy’un bizzat katıldığı Kırım Savaşı, Osmanlı Devleti, İngiltere, Fransa ve Sardinya-Piemonte ittifakının, dönemin Çarlık Rusyası’na karşı yürüttüğü bir savaştı. Büyük devletlerin çıkar çatışmalarının sonucu olan Kırım Savaşı’nın görünürdeki nedeni ya da bahanesi, Rusya’nın, Osmanlı tebaası arasında yer alan Ortodoks cemaatini kendi
Romankahramanları.com
Temmuz 2017 Vitrini
Başlarken Yalnızsın Bitirdiğinde Daha da Yalnız
Başlarken Yalnızsın Bitirdiğinde Daha da Yalnız, Hasan Ali Toptaş, Everest Yayınları
Daha önce yayımlanmış olan Hasan Ali Toptaş’ın söyleşileri yeni ve genişletilmiş baskısıyla tekrar okuyucusuyla buluşuyor.
Toptaş’ın sözlü kültürden başlayıp modern edebiyata kadar
Kültürsüz Hikaye
Sanatçı, malum, söyleyecek sözü olan adamdır. Fakat söyleyeceği söz, kaleminin ucuna gökten inmez. Bu söz, bir özdür. Bu özün, belli bir disiplin içerisinde bulunması gerekir. Eğer sanatçı bu disiplini kurabilmişse, önemli bir adım atmıştır. Bu disiplin sanatçının kendisini sanatçı, çevresi ve bunların ilişkileri üzerinde düşünmesi, çalışması; giderek, söyleyeceği sözü ayarlaması demektir. Kendisini, çevresinin, toplumun ve doğanın etkilerine, gelişigüzel salıvermemesi demektir. Değil mi ki sanatçının işi, gelişi, yayılışı, yapılışı bakımından toplumsal; taş çatlasa, o da toplumsal bir sorumluluk taşıyor. Böyle bir sorumluluk taşıyınca da bir fikir disiplini, bir dünya görüşü ona şart. Sanatçının vatandaş sıfatını yadsıyabilir miyiz? Şu halde konuşabilmesi, her şeyden önce kafasının işlemesini, düşünmesini gerektirir. Ancak kafası disiplin içerisinde, bir yöntem tutarak işleyen bir sanatçı, durmadan söyleyecek söz bulabilir. Her söyleyeceği söz, önceki söylediklerinden, ancak bu şekilde daha yeni, daha ileri olabilir.
Sayfa 26Kitabı okudu
Toplumsal Bir Gerçekçilik
(...) Temelde toplumsal gerçek (memleket) var demiştik. Memleketin toplumsal ortamı değiştikçe, özün dengesi ve yönleri değişecek. Giderek olgular, durumlar, tipler ve ilişkileri, değişecek, yenileşecek! Bunlar yeni 'image'ler getirecekler. 'Image'lerin anlatılışlarından, yeni estetik bileşimler doğacak. Bu eserler, halk yığınlarını etkileyecek; bu etki, toplumsal gerçeğin (memleketin) gelişmesi yolunda, bilinçli bir iş görecek. İşte bu toplumsal gerçekçilik anlayışıdır ki, hikayemizi, sürüklendiği yavanlıktan kurtarabilir; hızla, memleket hayrına geliştirebilir.
Sayfa 38Kitabı okudu
Edebiyat ve Sinema
Ulrich Gregor cevaplıyor...
Günümüz edebiyatı, zaman zaman sinemasal kesimlerden çok yararlanan bir sanat dalı. Sinemadan da yazınsal nitelikler bekleniyor. İki sanat dalını nasıl karşılaştırırsınız? Geleceğin edebiyatı sinema mıdır? Ya da sinema, edebiyat düzeyine erişebilir mi?
Her sanat dalının kendi kaynakları vardır. Tabii birbirinden yararlanabilirler. Önemli sinema yapıtlarının özgün öyküleri olur. Sinemada önemli olan senaryonun film için yazılmasıdır da. Gerçi Straub gibi edebiyatı deneme biçiminde filme çekmiş yönetmenler de vardır, ama bu ve edebiyat uyarlamaları, filmsel gelişmenin yan dalları, öğeleridir. Film, yeni bir sanatsal biçimdir. Hiç kuşkusuz, edebiyat gibi kendi kaynaklarından doğan bir sanat dalı.
Sovyetler Birliği'nin devrim sonrası dönemini, sinema sanatı, edebiyattan daha güçlü yansıtmıştır kanımca. Ayzenştayn, Pudovkin'in yapıtları... İkinci Dünya Savaşı sonrası Kalyasını De Sica, Rossellini ve Visconti, yeni gerçekçilik akımıyla gene edebiyattan daha etkin biçimde yansıtmıştır.
Film, bir endüstri dalıdır. Pazar, yapım, işletme gibi koşullara bağlıdır. Bu nedenle, bir yazarın kâğıt ve kalemle köşesine çekilip derinlemesine ve dilediğince yazması gibi bireysel bir çalışma filmde olmadığından, yönetmen, yazarın sahip olduğu özgürlüğe sahip değildir. Film, toplu çalışma gerektiren bir aygıttır. Ama sanat dalı olarak özgünlüğü kanıtlanmış bir biçimdir. Sinema, kendi gelişmesini gene kendi yollarıyla aramalı, kendi içinden çıkarmalıdır, edebiyat ve diğer sanat dallarından değil.