Muvaffak olma yolunda başlıca düşmanları açıklamaktadır. Tembellik başta gelmek üzere kötü arkadaş, kötü örnekler ile kötü kitap ve kötü hocaya dikkat çekmektedir. Tembelliğin mertçe savaşan bir düşman olmadığını, sinsi olduğunu söylemektedir. Tembellik; havailik, gevşeklik, hoppalık, züppelik, uyuşukluk, üşengeçlik, keyfine düşkünlük, tenseverlik gibi farklı kılıklara girmektedir. İrade ve çalışmayla tembelliğin üstesinden gelinecektir.
Muvaffak olmanın ilk şartı iradeli olmaktadır. İrade tanımlanmaktadır ve iradeli olmak anlatılmaktadır. İnsanın otomatik hareketlerinin üç şekilde oluştuğundan bahsedilmiştir: insiyak (içgüdü), itiyat (alışkanlık), telkinli hareketler. Şuurlu hareketlerimize örnekler verilmiştir.
Mizaç ve karakterden bahsedilmiş. İnsanların farklı mizaç ve karakteri olduğuna, terbiyenin ruh ve karakter üzerindeki etkisine dikkat çekilmiştir. Huylarımızın bazıları değişir, bazıları değişmez. İrsi huylar değiştirilemez. Mizaca bağlı huyları ise ıslah etmek mümkündür. Sporla, musikiyle, dili güzel kullanmayla huylar değiştirilebilir.
Verimli çalışmanın şartları üç esasta açıklanmıştır: Bedeni, hissi, akli. Bedeni şartı, sağlık ve sağlamlıktır. Hissi şart, çalışmayı sevmektir. Akli şart da çalışmanın yöntemini ve yolunu bilmektir.
Eserin son bölümünde de çalışma hayatının umumi kanunları aktarılmıştır. Atasözlerimizden de olumlu örneklerinden yer aldığı öğütler de tecrübeler de yansıtılmıştır.
