Moğol istilası gibi bütün yürk âlemini sarsan büyük tarihi vakaların, birtakım tarihi mahiyette halk destanları vücuda getirdiği söylemiştik. Hakikaten, bu çok büyük tarihi hadise neticesinde, bir taraftan Moğollar arasında yuan- çav- mişi gibi mühim tarihi destanlar vücuda geldiği gibi , Cengiz vakasından en fazla müteessir olan ve sonradan daha yüzyıllarca cengiz sülalesi tarafından- veya onların namına- idare edilen " Orta Türkler" arasında da Cengizname adlı tanınmış destan meydana gelmiştir.
Kurt Ağzı ve Kurt İzi Motifi
… kurda dair bu ime bakarken sanılır ki bütün destan ve efsaneleri halılar da ezber etmiş ve görülür ki kurtla kuzu bir yerde, kurtla kuş barışmış, huzur böylece her eve işlenmekte!
Bir ömür boyu
Çekersin aşk-ı sevdâ’dan
Yanarsın bir yaşam boyu
Yazarsın destan destan
Uzaktan yakından
İçinden dışından
Gelir
Bir bakışda okurlar.
Sağolsunlar.
Nitekim bu sanatın özünde ifade özgürlüğü ve ifade bütünlüğü olduğuna göre, böyle bir gelenek eksikliğinin ve böyle bir araç yoksunluğunun ya da yetersizliğinin kadın yazarların üzerinde son derece kötü bir etkisi olmuş olmalıdır. Dahası, bir kitap uç uca dizilmiş cümlelerden değil – burada belki de görsel bir imge kullanmak iyi olabilir – kemerler ve kubbeler oluşturmak üzere inşa edilen cümlelerden oluşur. Bu yapı da, çoğu kez yine kendi ihtiyaçlarından yola çıkan ve onu kendi istifadeleri için kullanan erkekler tarafından oluşturulmuştur. Destan, ya da manzum oyun yapısının kadınlar için az önce bahsini ettiğimiz hükümden daha uygun düşeceğini düşünmek için hiçbir neden yok ama onlar yazar olana kadar tüm eski yazı biçimleri katılaşmış ve kalıplaşmıştı. Sadece roman türünün onların yoğurabileceği yumuşaklıkta olmasıydı belki de kadınların roman yazmasının bir başka nedeni...
Sümerliler Gilgameş'e ait öyküleri ayrı ayrı yazmışlar. Babilliler onları birleştirerek, biraz da kendilerinden eklemeler yaparak ondan büyük bir destan yaratmışlardır.
Sayfa 144Kitabı okudu
Hiçbir zaman söyleve düşmez. Bir duygu sağnağı, imgeler halinde, sıra sıra mısralar kurar. Ana düşünce, dipte, her zaman belirli, ama sakin durur; çoğalır, büyür belki, ama kalın bir damar halinde hep dipte durur.
Pir Sultan Abdal'ı, Urfalı Nazif'i, Köroğlu'na, Bedrettin'e götürüyor. Büyük bir sevgiye, bir umuda çağırıyor Anadolu insanını; gözlerinden öperek, çıldırasıya severek. Evet, halk türkülerinden yararlanıyor Ahmed Arif. Yalnız, halk kaynağının, edebiyat için, şiir için, türkülerden öte daha bir sürü olanak taşıdığını, hatta öbür halk kaynakları içinde türkülerin o kadar da büyük bir ağırlık taşımadığını iyi biliyor. Bu yanıyla halk kaynağına eğildiklerini sanan başka şairlerden ayrılıyor. Onlar gibi sadece türkülere yaslanmıyor. Özellikle destan türü için vazgeçilmez olan tavrı ta temelden takınıyor. Çalışmalarını ona göre yapıyor.
Ah Adem ile Havva ...
Önlerindeydi
Tekmil âlem; yer seçeceklerdi kendilerine
Ve Rab' bin inayeti olacaktı rehberleri,
El ele kararsız ve yavaş adımlarla
Aden boyunca yürüdüler bir tenha yolda.
Sayfa 501Kitabı okudu
Ah,bütün insanlık niçin mahkûm ediliyor
Suçsuzken bir insanın hatası yüzünden.
Sayfa 415Kitabı okudu
Gönlünce yiyebilirsin bahçedeki tüm ağaçlardan,
Tükenir diye korkma; bir şu ağaç haricinde,
Hayrın ve şerrin bilgisini taşıyan: teminatı olarak
Senin itaatkârlik ve imanının, diktim onu
Bahçenin ortasına Yaşam Ağacı'nın yanına .
Seni uyardığımı hatırla, onu tatmaktan sakın;
Sakın acı sonuçlarından; çünkü bilemezsin,
Ondan yediğin gün ,biricik buyruğumu
Çiğnediğin vakit ölmen kaçınılmazdır.
O günden itibaren fani olursun
Ve bu mesut halini kaybedip,
Sürgün edilirsin bir elem ve keder âlemine.
Sayfa 310Kitabı okudu
Cekin bildiğin neydi General elektriği yeniden yapılandırırken dillere destan olan kararlarından biri şu olmuştur Eğer bir sektörde bilinci ya da ikinci olamayacaksak çekip gitmeliyiz.
Kral Nabukadnezar (M.Ö. 652-562) zamanında Babil en parlak dönemini yaşadı. Tapınakları, sarayları, asma bahçeleri, İştar kapısı, birbirini dikine kesen yolları ile dillere destan bir Babil ülkesi inşa edildi. Babil'in etrafı on altı kilometre uzunluğunda bir duvarla çevrildi. Bu duvarlara kuleler ve kapılar yapıldı.
Sayfa 25 - Umuttepe YayınlarıKitabı okudu
Timur destanı -bu bir sıra ihanet ve katliamlara destan adı vermek caizse- etnik bakımdan Türklere dayanmakla beraber yine de, burada gecikmiş Moğol destanıdır.
Sayfa 415Kitabı okudu
Ne bileyim / bir korkunun böyle destan olduğunu
Ağardım / nisanlayınca gece /ve yavrulayan yalnızlık
allahuekber dağı’nın eteklerinde
kadınlar dillere destan güzellikler taşır
kan eder güzellik başa bela
bu yüzden kan kırmızıdır yanakları
saçları gönül tuzağı tenleri ak
ağ pörçekli nineler oturur damlarda
isli kazanlarda halil ibrahim bereketi
lavaş dürümü sunar konuklara
cömertliği kibele kadar sıcak
allahuekber dağı’nın eteklerinde
Sayfa 22
