Her ikisinde de eksik olan şey nedir? Kesinlik. Hem boş inanç, hem de inançsızlık, özgürlük-olmayanın formlarıdır.
Dine boş inanç gözüyle bakmak isteyen biri, gerçekte kendine ait boş inançlarını tabiata, eşyaya, insan düşüncesine, kısaca bütün varlık alemine yayılmış ve yansımış olarak görme arzusunu dile getirmekten başka birşey yapmamış olmaktadır.
Sayfa 48 - AkabeKitabı okudu
Maya zigguratlarının dört tarafının da merdiven olması nasıl saçma düşünceye dayanıyor bilir misiniz? Vahşi ormanda yılanda korkan Mayalar bu sürüngeni kutsallaştırıyor ve günün her saatinde, güneş nerede olursa olsun yere yılan gölgesi düşmesi için piramidi bu şekilde yapıyor. Sonuç ne? Saçmasapan bir inançtan doğan müthiş bir estetik. Dünyadaki bütün tapınaklar, altarlar, piramitler gibi. Bu yüzden bazı şeyleri boş inanç diye küçümsemeyin, onlarsız insan kültürü olmazdı; ne mimari, ne müzik, ne edebiyat. Darwin başlangıçta, Tanrı'nın varlığını ispat etmek için Galapagos'a gitmişti, Faraday da bunu kanıtlamaya çalışıyordu.
Erkeklerde inanç, bağlılık, dürüstlük olmaz; hepsi yalancı, iki yüzlü, hepsi boş, içten pazarlıklı, Ah, uşağım nerde? Bana biraz içki ver. Bu dertler, bu acılar, bu kederler kocalttı beni.
Sayfa 77Kitabı okudu
“Sühân-ı bîhûdeden hoş gelir âvâz-ı hurûz
Bârî ma’nâsını bilmezse de hengâmı bilir.”
~Horozun sesi boş sözden iyidir; zira horoz, ötüşünün anlamını bilmese de zamanını bilir.
Şu çok açık ki, istemli bir yalanın davranışımız üzerinde etkili olmasının yegâne koşulu ona inanç eklememizdir. Eğer bu yalan boş bir formülse, bir "papağanlık"tan ibaretse, hiçbir işimize yaramayacaktır. Belki burada durup güleceksiniz: Ne yani, kendimize yalan söyleyebilir miyiz? Bilerek, kasten kendimize yalan söyleyecek ve bu yalanın kandırılmışları mı olacağız? Bu saçmalık! -Evet, görünüşte saçmalık, ama dikkatin ve hafızanın yasalarının bize bahşettiği özgürleşmenin olağanüstü gücünü idrak edebilen kişi için bu çok kolayca açıklanabilir.
İnsanın içinde psikoloji ders kitaplarında da yer alan boş bir inanç yaşar; sanılır ki, istemek bir eylemin başladığının kanıtıdır. Oysa genel bir yanılgıdır bu, istemekle eylem arasında büyük bir karşıtlık vardır.
Eli boş gidilmez gidilen yere
Boş gelmedim yâ Rab ben suç getirdim
Dağlar çekemezken bunca vebâli
İki kat sırtımla pek güç getirdim
Tâhirü'l-Mevlevî
« Eğer sanat, arzuların boş yere dışa vurulmasından başka bir şey değilse, eğer din, sadece kendini kandırmaca ise, neye yarardı yaşamak? İnanç, bize her zaman her şeyin yanıtını vermişti.»
Sayfa 91 - İthaki YayınlarıKitabı okudu
Bazı şeyleri boş inanç diye küçümsemeyin, onlarsız insan kültürü olmazdı; ne mimari, ne müzik, ne edebiyat.
Eli boş gidilmez gidilen yere
Boş gelmedim ya Rab ben suç getirdim
Dağlar çekemezken bunca vebali
İki kat sırtımla pek güç getirdim
Sayfa 121Kitabı okudu