“Biz, bir hasta gördüğümüz zaman sanki bu adam, anasından böyle doğmuş ve onun yaradılışı bundan ibaretmiş de, bu yaradılışa karşı hiçbir tedbir, hiçbir çare yokmuş diye düşünürüz. Uzman hekimse o hastalığın sonradan ortaya çıktığını bilir. Bundan dolayı hastayı, hastalığını geçirerek ilk haline döndürme düşüncesiyle kabul eder. Öyle ya! Şu kızlardaki bu rezil ve taşkın hal de bir hastalıktır.”
Sayfa 148’de yazarın kaleminden dökülen bu cümleler, kitabın ana düşüncesini özetliyor aslında. Henüz On Yedi yaşında genelevde çalışan Kalyopi’nin hikayesini okurken dönemle ilgili birçok sosyal mesaj okuyoruz. Ahmet Mithat Efendi bunu yaparken duygu sömürüsüne fazla girmeden gerçekleri bu çerçevede anlatıyor.
“Gönülleri bitmez gizlere dalıp giden
Çoğu, sular çağlayan ağaçlı yollarda,
Çocuk dilleriyle aç açarlar sevgiden
Körpe fidanların kabuğunu oyar da;
Sizi cehenneminizde izledim her an,
Kardeşlerim benim, açtır, severim sizi
O bitmez susuzluk, o açtı, o dolduran
Aşk testileri yüzünden gönüllerinizi!”
Cehennemlik Kadınlar - Charles Baudelaire
