Dava arkadaşları Börklüce Mustafa ve Torlak Kemal'in de bütün mücadelesi "kimsenin bu benim malımdır diyemeyeceği bir dünya" kurmak içindi yalnızca.
Şeyh Bedrettin
Musa Çelebi, Edirne’de idareyi ele geçirdiğinde dönemin önemli âlimlerinden Şeyh Bedreddin’i kadıasker olarak tayin etmişti. Çelebi Mehmed kardeşini mağlup edince, Şeyh Bedreddin’i görevinden aldı ve ona maaş bağlayarak İznik’e sürdü. Şeyh Bedreddin, Börklüce Mustafa’yı Aydın ve civarına gönderdi. Börklüce Mustafa, bölgede geniş bir taraftar kitlesi toplayınca devlet için tehlike oluşturdu. Durumun farkına varan Şeyh Bedreddin, İznik’ten kaçıp Kastamonu’ya gitti. İsfendiyaroğulları’ndan destek bulamayınca Dobruca’ya geçti.
Osmanlı kuvvetleri harekete geçerek Karaburun’da bulunan Börklüce Mustafa ve Manisa civarında bulunan Torlak Kemal’i mağlup ettiler. Bâyezid Paşa komutasındaki Osmanlı birlikleri de Rumeli’de Şeyh Bedreddin’in çevresindeki adamları dağıtıp şeyhi yakaladılar. Sultan ulemadan bir meclis kurarak Şeyh Bedreddin hakkında karar vermelerini istedi. Ulema, Şeyh Bedreddin’in öldü rülmesine karar verdi ve Bedreddin Simâvî 18 Aralık 1416’da Serez’de asıldı.
şeyh bedrettin - mehmet çelebi
Musa Çelebi, Edirne’de idareyi ele geçirdiğinde dönemin önemli âlimlerinden Şeyh Bedreddin’i kadıasker olarak tayin etmişti. Çelebi Mehmed kardeşini mağlup edince, Şeyh Bedreddin’i görevinden aldı ve ona maaş bağlayarak İznik’e sürdü. Şeyh Bedreddin, Börklüce Mustafa’yı Aydın ve civarına gönderdi. Börklüce Mustafa, bölgede geniş bir taraftar kitlesi toplayınca devlet için tehlike oluşturdu. Durumun farkına varan Şeyh Bedreddin, İznik’ten kaçıp Kastamonu’ya gitti. İsfendiyaroğulları’ndan destek bulamayınca Dobruca’ya geçti. Osmanlı kuvvetleri harekete geçerek Karaburun’da bulunan Börklüce Mustafa ve Manisa civarında bulunan Torlak Kemal’i mağlup ettiler. Bâyezid Paşa komutasındaki Osmanlı birlikleri de Rumeli’de Şeyh Bedreddin’in çevresindeki adamları dağıtıp şeyhi yakaladılar. Sultan ulemadan bir meclis kurarak Şeyh Bedreddin hakkında karar vermelerini istedi. Ulema, Şeyh Bedreddin’in öldürülmesine karar verdi ve Bedreddin Simâvî 18 Aralık 1416’da Serez’de asıldı.
Şeyh Bedreddin ve Babailer İsyanı
Şeyh Bedreddin ve onunla bağlantılı Börklüce Mustafa ve Torlak Kemal isyanları zaman zaman 1240'taki Babai isyaniyla aynı mahiyette görülmüştür...
İdeolojilerindeki benzerliğe rağmen, daha detaylı bir analiz yapıldığında, birinin ideolojisi daha çok İslami cila altında İslam öncesi inançlarla karışık bir mehdicilik, diğerininki ise yine mehdici bir karaktere sahip bulunmakla beraber, İslam, Hristiyanlık ve Museviliğin birleşiminden doğan bir bağdaştırmacılık, telfik'tir.
Sayfa 118Kitabı okudu
Börklüce Mustafa'nın « tarikat» neler va'dediyordu? Halka tam bir özgürlük ve eşit haklar verilecek; mal ve mülkte ortaklık kurulacak; bütün dinler ve mezhepler birleştirilecekti.
Sayfa 32 - Çiğ Yayınları
Bedreddin çevresinde toplananlar halk adamlarıdır. Börklüce Mustafa hakkında bilgi veren kaynakların, ondan «basit bir köylü» diye söz ettiklerini söylemiştim.
Börklücenin adamları çok sade giyinirmiş; başlarıda açıkmış. Mevlanâ, kuvvetliden yana; Bedreddin, kuvvetliye karşıdır; onun için Bedreddin, bütün baskılara ve kovuşturmalara karşın, yüzyıllar boyunca halk arasında yaşamış ve unutulmamıştır. Mevlânâ, güçlüler ve aydınlar arasında kutsal bir varlık sayıldığı halde, halkı ilgilendirmemiş; Mevlevîlik de Osmanlı aristokratlarının tarikatı olarak kalmıştır
'Fetret Devri', 1416 Isyani ve Şeyh Bedreddin
"Osmanlı devletinin Ankara Savaşı sonrası çöküşü ve toparlanma sancıları alternatif modeller için uygun bir ortam yaratmıştı. Bu anlamda yaşanan toplumsal kalkışma, imparatorluğun ilk dönemindeki siyasal rejime ve egemen toplumsal ilişkilere yöneltilen güçlü kitlesel bir itiraz olarak görülmelidir. Aslında Şeyh Bedreddin Isyanı olarak bilinen bu kalkışma, birbiriyle yakından alakalı iki isyandan oluşmaktadır. Şeyh'in öncülüğündeki isyan, Balkanlar'da Dobruca bölgesinde gerçekleşirken, müridi Börklüce Mustafa, Ege'de Karaburun yarımadasında ayarlanmıştır."
Sayfa 28
Bedreddîn, böyle uzun bir arbedenin sonunda Osmanlı tahtını eline geçirerek siyasal otoriteyi yeniden kurmakla uğraşan Çelebi I. Mehmed'in saltanatının ilk yıllarında, 1416'da Rumeli topraklarında ayaklanmıştı.Osmanlı kaynakları, bizzat Şeyh Bedreddîn'in yönettiği Rumeli'deki ayaklanmadan evvel, Batı Anadolu'da önce Börklüce Mustafa, arkasından Torlak Kemal adlarında Şeyh Bedreddîn'e mensup kim oldukları üzerinde bugüne kadar detaylı bir şekilde durulmamış iki kişinin birbiri peşi sıra giriştikleri isyanlardan bahseder. Bu isyanların Şeyh Bedreddîn hareketiyle doğrudan bağlantılı olup olmadığı konusunda kaynakların verdiği bilgiler müphemdir. Aslına bakılırsa Osmanlı kaynaklarının hemen tamamı, bu iki şahsiyeti Şeyh Bedreddîn'in halifesi olarak gösterir.
Karaburun'dan "Stylarion" diye söz etmişti. Stylarion Rumca koca direk, destek sağlayıcı büyük direk anlamındaydı. Belki Akdağ'ın başka bir adı olabilirdi. Doukas Historia adlı kitabında uzun uzun Karaburun'u ve Börklüce Mustafa'yı anlatıyordu:
Sayfa 187 - Sia Kitap, 1. Basım: Eylül 2021 (İlk Baskısı: 2016)Kitabı okudu
Son tahlilde, Börklüce Mustafa ve Torlak Kemal'in isyanları dahil olmak üzere, Şeyh Bedreddîn hareketinin geniş ölçüde Yahudi mesiyanizmi, Hıristiyan millenarizmi ve Müslüman mehdiciliği temelinde birleşen, Batı Anadolu (Ege Bölgesi) ve Balkanlar'da iç içe geçmiş üç dinin heterodoks kesimlerine mensup bir sosyal tabana dayandığı ileri sürülebilebilir. Bunların dışında kalan isyancıların ise, saltanat mücadeleleri yüzünden fetihlerin durmasıyla ganimetlerden yoksun kalan uc gazileri, timarları ellerinden alınan sipahiler, Osmanlı fetihleri sebebiyle toprakları ellerinden giden Hıristiyan feodallerdir.
Sayfa 245Kitabı okudu
Şeyh Bedreddin ellaltı yaşında Serez çarşısında üryan (çırılçıplak asıldı) Börklüce Mustafa'yla birlikte izmir Karaburun'daki isyana katılanların sekiz bini savaş alanında, iki bini esir edildikten sonra kafalar kesilerek öldürükdü, Börklüce ise çarmiha gerilip deve üzerinde gezdinlerek öldürüldü, Torlak Kemal'in ise Manisa da binlerce
kişiyle birlikte kılıçla kafası uçuruldu, Zaman muktediri Osmanli padişahını (Mehmet Çelebi) bu kadar kızdıran ve kitaplari da yakılmak suretiyle tamamen bu topraklardan silinmek istenen fikir ne idi?
Şeyh Bedreddin'in savunduğu fiki ve eylemi, ta Hz. Peygamber, Hz. Al, Ebuzer el-Gifari ve Hz. Hüseyinden berü gelen bir çizginin devamı, tarih boyunca Ebu Muslim Horasaniden Mütezild düşünürlere, özgür irade ekolünden Ebu Harife'ye, Zencisyanindan Karmatilere İ İsmailerden Hürremilere, matuddin Nesimiden Şahkulu'na, Babailere Celalilere kadar akıp gelen öteki islam Tarihinin kendi çağındaki ifadesi olarak görmek icap eder.
Börklüce Mustafa'nın dervişleri Karaburun'da Osmanlı yönetimine isyan bayrağı açmışlardı. Nâzım Hikmet'in destanında ve Mikhael Doukas'ın Historia kitabında yazdığı gibi, isyan edenler Aydın'ın Türk köylüleri, Sakızlı Rum gemiciler ve Yahudi esnafları, yani Tireli, Ödemişli, Birgili, Ortaklarlı, Aydınlı, Selçuklu (Ayasuluğ), Efesli, İzmirli, Karaburunlu, Sakız Adalı, Alaşehirli, Manisalı adamlardı. Teke Yarımadası'ndaki (Antalya) Türkmenlerden tutun da Manisa'ya kadar, Akdeniz'in, Ege'nin verimli topraklarında yaşayanlar isyan etmişti.
Sayfa 178 - Sia Kitap, 1. Basım: Eylül 2021 (İlk Baskısı: 2016)Kitabı okudu
Şeyh
Bedreddîn isyanının tipik bir mehdici (mesiyanik)
hareket mahiyetini taşıdığı rahatlıkla söylenebilir. Gerçi
isyanın bu niteliği konusunda kaynakların hepsinde tam ve kesin bir kayda rastlanmıyorsa da, bu türden, farklı dinlere ve etnik kesimlere mensup insanları bir araya
getirebilen, ileri sürüldüğüne göre de eşitlikçi, iştirakçi
yani
Şeyh Bedreddin İsyanı
Musa Çelebi, Edirne'de idareyi ele geçirdiğinde dönemin önemli alimlerinden Şeyh Bedreddin'i kadıasker olarak tayin etmişti. Çelebi Mehmed kardeşini mağlup edince, Şeyh Bedreddin'i görevinden aldı ve ona maaş bağlayarak İznik'e sürdü.
Şeyh Bedreddin, Börklüce Mustafa'yı Aydın ve civarına gönderdi. Börklüce Mustafa, bölgede geniş bir taraftar kitlesi toplayınca devlet için tehlike oluşturdu. Şeyh Bedreddin de Rumeli'ye geçti.
Osmanlı kuvvetleri harekete geçerek Karaburun'da bulu nan Börklüce Mustafa ve Manisa civarında bulunan Torlak Kemal'i mağlup ettiler. Bayezid Paşa komutasındaki Osmanlı birlikleri de Rumeli'de Şeyh Bedreddin'in çevresindeki adamları dağıtıp şeyhi ele geçirdiler. Sultan ulemadan bir meclis toplayarak Şeyh Bedreddin hakkında karar vermelerini istedi.
Ulema, Şeyh Bedreddin'in öldürülmesine karar verdi ve Bedreddin Simavi 18 Aralık 1416'da Serez'de asıldı.
Sayfa 46Kitabı okudu
Baba İlyas ile muhtedi bir aileden gelme Baba İshak arasındaki ilişki tıpkı, Şeyh Bedreddin ile halifeleri Börklüce Mustafa ve Torlak Kemal arasındaki ilişkiye benzemektedir. Bilindiği gibi, Torlak Kemal bir Yahudi muhtedisi olup,şeyhi Bedreddin adına hareket etmekteydi ve 1416'da Manisa taraflarında bir ayaklanma çıkarmıştı. Dede Sultan denilen Börklüce Mustafa'nın ise Baba İshak benzeri Müslümanlık,Musevîlik ve Hıristiyanlık karışımı bir doktrin propaganda ettiğini biliyoruz.
Sayfa 148Kitabı okudu
