Baba İlyas ile muhtedi bir aileden gelme Baba İshak arasındaki ilişki tıpkı, Şeyh Bedreddin ile halifeleri Börklüce Mustafa ve Torlak Kemal arasındaki ilişkiye benzemektedir. Bilindiği gibi, Torlak Kemal bir Yahudi muhtedisi olup,şeyhi Bedreddin adına hareket etmekteydi ve 1416'da Manisa taraflarında bir ayaklanma çıkarmıştı. Dede Sultan denilen Börklüce Mustafa'nın ise Baba İshak benzeri Müslümanlık,Musevîlik ve Hıristiyanlık karışımı bir doktrin propaganda ettiğini biliyoruz.
Sayfa 148Kitabı okudu
Oruç (Uruç) bin Âdil’de şunları okuyoruz: “Simavna kadısı oğlu Şeyh Bedreddin kazasker olduğu zaman, yanında Börklüce Mustafa denen bir kethüdası vardı. Kendisine şeyh dediği sürece en ileri gelen müridi ve halifesi oydu. Bu Börklüce Mustafa Karaburun’da şeyh oldu ve ortalığı karıştırmaya başladı. Aydıneli’ni kendi yanına çekti. Kendisinin –Allah
Hayatının pek çok dönemi bilinmezlerle dolu olsa da, şundan emin olmamak için hicbir neden yok. Kültürel, dini, siyasal büyük çatışmaların, karşılaşmaların, etkileşimlerin insanıdır Şeyh Bedreddin. Ona ve Börklüce Mustafa'ya atfedilen dinlerin ve daha sonra insanlığın eşitliği fikri de bu etkileşimden kaynaklanıyor olmalı.
Sayfa 15 - Kolektif yay.Kitabı okudu
Börklüce Mustafa'nın « tarikat» neler va'dediyordu? Halka tam bir özgürlük ve eşit haklar verilecek; mal ve mülkte ortaklık kurulacak; bütün dinler ve mezhepler birleştirilecekti.
Sayfa 32 - Çiğ Yayınları
SİMAVNE KADISI OĞLU
ŞEYH BEDREDDİN DESTANI'NA ZEYL
MİLLÎ GURUR
«SİMAVNE KADISI OĞLU BEDREDDİN DESTANI» risalemin dördüncü formasının makina tashihlerini
sabahleyin matbaada yaptıktan sonra eve gelmiş, bu destanı yazmak için kullandığım notları, bir hapishanede
geceleri doldurulmuş hatıra defterimi gözden geçiriyordum.
Artık son forması da
Oğuz Atay - Tutunamayanlar (Şeyh Bedrettin Destanı / Nazım Hikmet)
1.
Sedirde al yeşil, dal dal Bursa ipeklisi,
duvarda mavi bir bahçe gibi Kütahyalı çiniler,
gümüş ibriklerde şarap,
bakır lengerlerde kızarmış kuzular nar idi.
Öz kardeşi Musayı ok kirişiyle boğup
yani bir altın leğende kardeş kanıyla aptest alarak
Çelebi Sultan Memet tahta çıkmış hünkâr idi.
Çelebi hünkâr idi amma
Âl Osman ülkesinde
Bu arada Şeyh Bedreddin önderliğinde 1416 yazı ve sonbaharında Batı Anadolu ve Rumeli'de Deliorman'da çıkan isyanlar, doğrudan Osmanlı saltanatını hedef alan bir mahiyet arz ediyordu. Şeyh Bedreddin dini yönü ağır basan bir isyanın lideri konumundaydı, vaktiyle Musa Çelebi olayından dolayı da siyasi bir nüfuz edinmişti. Panteist fikirlerle dolu
Sayfa 106Kitabı okudu
Halifelerinden Börklüce Mustafa'yla Torlak Kemal'in çıkardıkları isyanlar bastırılıp bağlılarının tümü kılıçtan geçirilince Şeyh Bedreddin, sürgün olarak bulunduğu İznik'ten yola çıkarak Çelebi Sultan Mehmet'in o sırada bulunduğu Serez'e kendi ayağıyla gelmiş ve boynunu ipe uzatmıştır. Tarih şöyle yazıyor: Çelebi Sultan Mehmet, Bedreddin'i karşısında görünce, yüzünüz neden bu kadar sarardı? diye sormuş. Bedreddin de şu karşılığı vermiş: Güneş, batarken sararır.
Sayfa 161 - Remzi Kitabevi - 10.Basım, Ekim 2003Kitabı okudu
Çelebi Mehmet Dönemi (1413-1421 ) :
Kardeşleriyle yaptığı uzun bir mücadeleden sonra hükümdar olan Çelebi Mehmet bir süre içişlerini düzeltmek için komşu ülkelerle iyi geçindi. Anadolu'da kaydedilen toprakları geri almak ve yeniden bozulan Anadolu Birliğini kurmak için beylikler üzerine yürüyen Çelebi Mehmet, Saruhan ve Menteşe Beyliklerini yeniden Osmanlı Devletine bağladı. Bursa'ya kadar ilerlemiş olan Karamanoğlu üzerine gidip, Akşehir, Sivrihisar, Beyşehir ve Seydişehir'i geri aldı. Yeniden kurulan Candaroğulları Beyliğini
ortadan kaldırdı. Ancak bu sırada iki önemli isyan görüldü.
Şeyh Bedreddin İsyanı:
Şeyh Bedreddin, Mısır'da, öğrenim görmüş bir bilgindi. Fetret Devrinde Anadolu'daki dağınıklığı fırsat bilerek hükümdarlık hevesine düşmüş ve İslâm Dini'ne aykırı bazı görüşler ileri sürerek, etrafına müritler (bağlılar) toplamıştı. Bu amaçla 1419 yılında Deli Orman civarından isyanı başlattı.
Müritlerinden börklüce Mustafa İzmir, Torlak Kemal de Manisa'da ayaklanmışlardı. Gönderilen kuvvetler bu isyanı bastırdılar.
Mustafa Çelebi İsyanı:
Yıldırım Bayezıt'ın oğullarından Mustafa'yı Timur Semerkant'a. götürmüştü. Timur'un ölümünden sonra geri dönen Mustafa Çelebi, saltanat iddiasında bulundu. Bizans'dan yardım istedi. Ancak başarılı olmayıp Bizans İmparatoru'na sığındı. Bizanslılar da para karşılığında Mustafa Çelebi'yi hapis ettiler. Çelebi Mehmet 1421 yılında öldü. Yerine oğlu II. Murat padişah oldu.
Bedreddin çevresinde toplananlar halk adamlarıdır. Börklüce Mustafa hakkında bilgi veren kaynakların, ondan «basit bir köylü» diye söz ettiklerini söylemiştim.
Börklücenin adamları çok sade giyinirmiş; başlarıda açıkmış. Mevlanâ, kuvvetliden yana; Bedreddin, kuvvetliye karşıdır; onun için Bedreddin, bütün baskılara ve kovuşturmalara karşın, yüzyıllar boyunca halk arasında yaşamış ve unutulmamıştır. Mevlânâ, güçlüler ve aydınlar arasında kutsal bir varlık sayıldığı halde, halkı ilgilendirmemiş; Mevlevîlik de Osmanlı aristokratlarının tarikatı olarak kalmıştır
ŞEYH BEDREDDÎN'İN DÜŞÜNCE YAPISI VE FİKİRLERİ:
"ZINDIK VE MÜLHİD" BEDREDDÎN VE VARİDAT
Şeyh Bedreddîn gibi büyük bir âlim ve sûfiyi Osmanlı merkezi yöneti-
mi tarafından idama mahkûm ettiren gerekçenin zendeka ve ilhad suçla-
ması olmadığı hem torununun ifadesinden, hem de olayların gelişmesin-
den açıkça ortaya çıktığı halde, neden
SİMAVNE KADISI OĞLU
ŞEYH BEDRETTİN DESTANI
Dedim: «— Dostlar
bırakın beni
bırakın beni.
Dostlar
göreyim onu
göreyim onu!
Sanmayınız
dayanamam.
Sanmayınız
yandığımı
el âleme belli etmeden
Sayfa 249Kitabı okudu
