Esra Kurt kardeşimizin yaptığı ( #30997659 ) Mehmet Uzun etkinliği vesilesiyle yazılacaktır. Kendisine bu vesileyle teşekkür ediyorum. Böyle güzel bir etkinliği yapan yoğun duygulara sahip kendisi incelememizi okumasın. (Bu şaka tabi) :)
Bazı kitaplarda olduğu gibi biz de yazımızda bir
Her ne kadar geç kalmış bir buluşma olsa da öncelikle Mehmed Uzun'la ve kitabıyla beni buluşturan #30997659 etkinliğinde
Esra Kurt hanım başta olmak üzere emeği geçen herkese teşekkür ederim...
En baştan vurgulamak isterim ki; konu olarak çok farklı, dil ve anlatım yönünden çok zengin, zihnimde
***Yazacaklarım, kitap hakkında ipucu içermemektedir, zira kitaba değil kitap ekseninde, kitaba konu olan gerçeklere değinmek istiyorum.
Celadet Bedirhan...Tam adıyla Celadet Eli Bedirxan. Bilhassa tüm Kürtler tarafından yakından bilinen, Mehmed Uzun'un tabiri ile "Gökteki on dördünü doldurmuş ay gibi tanınan" bir aydın, bir yazar,
Mehmed Uzun' u yakın dostu Yaşar Kemal sayesinde tanıdım. Bir paylaşım sitesinde hakkında söylediği sözler beni çok etkilemişti. " Bir edebiyatçının cenazesine bu kadar kalabalığın gelmesi ilk defa oluyor. Siz hepiniz sağ olun. Mehmed her şeyimdi. Bu adam büyük bir adamdı. Mehmed için kitaplar yazılacak, destanlar, şiirler yazılacak. Bunca
Mehmet Uzun' un Kürt Dili ve Edebiyatı için yaptığı çalışmalarından ve mücadelesinden dolayı kendisine her zaman teşekkür borçlu olacağız. Bir çok kitabında olduğu gibi bu denemesinde de kendi ana dilinin güzelliğini, özellikle coğrafyamızdaki önemini anlamamıza yardımcı olmakta. Mehmet Uzun genel olarak akıcı anlatıma sahip, okuyanı yormayan bir yazar. Bu denemesinde insanlık tarihinin en eski edebiyat türlerinden olan sözel edebiyatla ilgili bir konuyu, 'dengbej' ele almış; bilinmesi gereken bir çok hikayenin kaybolmamasını sağlamıştır.
"Önce söz ve kelam vardı."
Dicle Türküsünün Sesi
Mezopotamya’yım ben;
Damarlarım su ve nehir,
Hayatım kavga, mevzum kan,
Dilim edebi, sözüm ebedi.
Her zaman bir şairin, bir vakanüvisin sözünden çok
Gılgamış’ın dudaklarında bir zaman, kadim nehrin kenarında
"Adalet olmayınca devlet büyük bir çeteden başka nedir?" Augustinus
Bu kitabın içeriği hakkında detaylı iki incelemeye rastgelince, ben farklı bir yol izleyeyim dedim.
Bu iki incelemeyi de sizler için şuraya bırakayım;
#26225287 ,
#30236775
"Büyük bir hayretle, dünyadaki
``Mehmed Uzun`un romanları günümüzde yazılan en iyi romanlardır. Edebiyata yeni olanaklar getirmiş,birçok ülkede de bu romanlar çok sevilmiştir.``
Yaşar Kemal
Bıro, 16 yaşındaki Kürt Bey i Bedirhan ' ın tahta çıkışına şahit olmuş, her sese, her bilgi kırıntısına meftun Mezopotamya' nın öksüz ve yetim çocuğu... Bu seslere olan tutkusu onu "dengbej" olmaya iter. Bıro ile birlikte ne kadar zengin bir tarihe sahip olduğunuzu anlayacaksınız. Mezopotamya ' da yıllardır süregelen kardeş kavgalarından, savaştan yorulan, hırpalanan halkın sesi, çığlıdır Bıro.
Çok içten yazılmış, önyargısız olarak okumanızı tavsiye ederim. Hiç bir Türk-Kürt ayrımı yapılmadan anlatılmış. Dili biraz ağır ama içerik ve edebi bakımdan zengin bir kitap.
Kürt Tasavvufi Halk Edebiyatının ilk temsilcilerindendir. Feqiyê Teyran; Aşkın ve sevginin şairi olarak da anılmaktadır.
Feqiyê Teyran kendi şiirlerinde belirtildiğine göre Hicri 971, Miladi takvime göre 1561 yılında, o zamanlar Hakkâri'ye bağlı olan Miks (Bahçesaray)'de Mirlik yapan bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelir.Anlatımlara
1982 Batman doğumlu olan Ercan y Yılmaz, sınıf öğretmenliği ve Türk Dili Edebiyatı mezunu, kıymetli bir öğretmenimiz. Adındaki “y” harfini, aynı ad ve soyadın sık kullanılmasından dolayı yaratabileceği karışıklığı önlemek amacıyla soyadından kopyalamış. Kısaltma olmadığından mütevelli de noktasız ve küçük diye belirtmiş.
“Şiiri seviyorum, öyküden
Kürtlerin arasından, o son derece yalın yaşam koşullarıdan çıkmış bu adlar ve benzeri yüzlerce dengbej, yani "sese ruh veren"ler, Kürt dili, kültürü, kimliği ve tarihinin ustaları, hatta kurtarıcıları, Kürt ruhunun nakkaşlarıdır.
Kelam,insanin gönlundeki hosluk,yureğindeki ferahlik arzularindaki umuttur.kelam insanin yarattiği en insani varliktir insan tarafindan yaratilan kelam,insani derinden etkiler,degistirirkelam insani duygu ve dusuncelerin haz ve coskularin aci ve kederlerin arzu ve taleplerin duru, temiz saglikli,oz sade ve yoğun anlatim aracidir kelam.Insanin en zor, en sıkısmıs donemlerinde sigindigi bir mekandir.Kelam insani olum dusuncesinden yok olma korkusundan heyecanli bir anlatiya ogretici bir oykuye donusturen ve boylelikle insanin cilgin,tedirgin ruhunu sakinlestiren guctur.
Mehmed Uzun'un bir cok kitapini okudum ,bu kitap digerlerinden farkli olarak bir kulturun tasiyici unsurlari olan bir kulturu yok olmaktan kurtaran bir kulturu kendi icinde derleyip yeniden gun yuzune cikaran insanlarin urunudur.
Dengbejlerimde kelamin cikis noktasi nedir nerelerden beslenmistir,gunumuze tasiyanlar kimlerdir bir cok dengbej yetisti ama bazilari on plana cikti sakiro gibi
Bu eserde de apı Qado,Alihan Ehmed ferman Kiki,Evdale zeynikê bu dengbejleri ele almistir.
Mutlaka okunmasi gereken hem surukleyici hem dili sade hemde ogretici bir eserdir.
Ayrica dengbejlik konusunda merak edilenlerde bu eserde mevcut ...
DengbêjlerimMehmed Uzun · İthaki Yayınları · 20201,709 okunma