Çakırcalı Efe

Yaşar Kemal'in eserlerinde dram vardır, hüzün vardır, acı vardır, zulüm vardır, yoksulluk vardır en önemlisi insanlığa bu zulmü reva görenlere karşı bir direniş, bir başkaldırı vardır.

Yaşar Kemalin eserlerinde en çok sevdiğim nokta acıyı tarif edip bırakmaz, karakterlerini zulme karşı direnişe geçir. Hesap sordurur, bedel ödettirir. Umutsuzluk yasak der, en son anına kadar umudu diri tutar. Kadınları kadın gibi kadındır, evcil kadın tanımından ziyade zulme karşı direnişte mücadelenin içine alır, kıçını kırdırıp evinde oturtmaz, o kadınlar umut olur, yol gösterici olur, karanlığa yakılan birer meşaledir. Çocuklar onun eserlerinde çocuk değildir, acılarla harmanlanmış yüreklerinde bir kor ateş vardır, bu ateşi salanları yakacağı anı bekler. Dağlar, taşlar, börtü böcek, uçan kuşlar, yağan yağmurlar namerde sırt çevirir, yiğidi korur alır bağrına basar vermez zalime.


Yaşar Kemal bu romanında Osmanlı Devleti’nin son zamanlarındaki otorite boşluğunu ve devlet otoritesindeki boşlukları doldurmaya çalışan eşkıyalık gerçeğini anlatmaya çalışmıştır. Çakırcalı Efe bir anlamda toplumdaki haksız uygulamalara yansıyan bir başkaldırı olarak değerlendirilebilir.

Çakırcalı Efe, uzun yıllar boyu Osmanlı Devleti’ne başkaldırarak eşkıyalık yapmış bir kişidir. Yüzlerce insanı öldürecek kadar güç kazanmış bir eşkıya olan Çakırcalı Efe bütün acımasızlığına rağmen fakir fukara ve gariban insanları da koruyup kollayan bir insandır.

Yaşar Kemal Çakırcalı Efe’nin babasını öldüren Osmanlı komutanının verdiği bilgiler ve tanıkların ifadesi doğrultusunda Çakırcalı Efe’nin hikayesini etkileyici bir dille anlatır.(Alıntı)

Çakırcalı Efe, Yaşar Kemal’in toplumsal gerçeklere parmak basan harika eserlerinden birisidir. Eser yaşanmış bir olayı anlatması sebebiyle etkileyiciliği fazla olan eserlerdendir.

Keyifle okumalar dilerim.

Yaşar Kemal'den yine usta işi bir eser okudum. Yaşar Kemal'in Memed'leri bitmiyor maşallah. Bu sefer Çukurova da Anavarza da değil Aydın da Ödemiş'te İzmir de dolaştık. Gerçek bir kahraman ve şahitlerin notlarına göre yazılmış bir eser. Yaşar Kemal gerçeğe bağlı kalmış ve kurguya fazla yer vermemiş. Bazı yerlerin hızlı geçişinden bu anlaşılıyor. Beğendim mi? Fazlasıyla. Sonlara doğru memleketim Düzce adı çokça geçmiş olması beni ayrıca mutlu etti. Daha az betimleme daha az yöre ağzı ile konuşma vardı. Okuması çok keyifli ve akıcı bir eserdi. Tavsiye ederim.

Yaşar Kemal'in ince işçiliğinden çıkmış bir eser,insanı çok arada bırakıyor. Bir tarafta eşkiyalık bir tarafta efelik Osmanlı az çekmemiş bu efeden. Yürekli olan Çakırcalı efe fakir halkını korumuş kollamış olsa da bir sürü insan öldürmüş, adaleti kendince sağlamaya çalışmış. İşin aslında dağa çıkmak istememiş ama mecbur bırakılmış zamanında devletin, ağaların, eşkiyaların elinden çekmiş halk Çakırcalıya tutunmuş ondan medet ummuş. Sonu çok üzücü de olsa mutlaka okunması gereken, anılar derlemesi olan bir kitap

Çakırcalı Efe, kitabın adını ya da sahibini bilmeden okuduğumda bile tereddütsüz Yaşar Kemal'in adını verebileceğim bir Yaşar Kemal klasiği.

Yazarın her satıra sinen eşsiz üslubu ve okurlarını olay içinde yaşatan akıcı ve pürüzsüz dili edebiyatımızın sahip olduğu ve kıymet bilinmesi gereken değerlerimizden biri.

İçeriği değerlendirecek olursak, yukarıda da belirtmiş olduğum gibi İnce Memed'in Ege versiyonu desem yanlış olmaz herhalde.Mevcut düzene bir başkaldırı niteliğinde. Babasının öldürülmesi üzerine anasının ve babasının arkadaşı tarafından babasının intikamını almak üzere dağa çıkmak zorunda bırakılmış bir gencin serüvenlerinin anlatıldığı bir eser.


Ayrıca araştırdığım ve kitapta da gözlemlediğim kadarıyla; yazarımız insanlardan dinlediği anılarla yapıtı kaleme almış ve birtakım maddi yetersizliklerden ötürü daha fazla anıya ulaşamamış olması, ele aldığımız eserin ciltlerce yazılan bir Çakırcalı Efe dizisinden mahrum kalınmış olması demektir bu da edebiyatımız adına çok üzücü bir durum.Genel itibariyle güzeldi tavsiye edebileceğim bir kitap.

Yaşar Kemal bu romanında Osmanlı Devleti’nin son zamanlarındaki otorite boşluğunu ve devlet otoritesindeki boşlukları doldurmaya çalışan eşkıyalık gerçeğini anlatmaya çalışmıştır. Çakırcalı Efe bir anlamda toplumdaki haksız uygulamalara yansıyan bir başkaldırı olarak değerlendirilebilir.

Çakırcalı Efe, uzun yıllar boyu Osmanlı Devleti’ne başkaldırarak eşkıyalık yapmış bir kişidir. Yüzlerce insanı öldürecek kadar güç kazanmış bir eşkıya olan Çakırcalı Efe bütün acımasızlığına rağmen fakir fukara ve gariban insanları da koruyup kollayan bir insandır.

Yaşar Kemal Çakırcalı Efe’nin babasını öldüren Osmanlı komutanının verdiği bilgiler ve tanıkların ifadesi doğrultusunda Çakırcalı Efe’nin hikayesini etkileyici bir dille anlatır.

Çakırcalı Efe 1870 li yıllarda İzmir’in Ödemiş ilçesinin bir köyünde dünyaya gelmiştir. Çakırcalı Efe’nin babası da geçmişte eşkıyalık yapmış bir kişidir. Ancak daha sonraki yıllarda eşkıyalığı bırakarak kendi halinde bir köy hayatı yaşamaya başlamıştır.

Çakırcalı Efe’nin babası eşkıyalığı bırakmasına rağmen Osmanlı Devleti tekrar dağa çıkabilir düşüncesiyle bu eski eşkıyayı gizlice öldürme kararı almıştır. Çakırcalının babası Boşnak Hasan tarafından öldürülür.

Babası öldürüldüğünde Çakırcalı henüz on bir yaşındadır ve bu olay Çakırcalının hayatında ciddi anlamda bir travma oluşturmuştur. Daha sonraki yıllarda bu travmanın etkisi Çakırcalı üzerinde kendisini gösterecektir.

Çakırcalı Efe geçmişte babasına da yardımı dokunmuş olan eşkıya Mustafa’nın yardımıyla bir dönem tütün kaçakçılığı gibi bazı işlerle iştigal etmiştir. Daha sonra eşkıya Mustafa’dan ayrılarak kendi başına eşkıyalık yapmaya devam etmiştir

Çakırcalı Efe birlikte çalıştıkları dönemde kardeş gibi samimi olduğu eşkıya Mustafa’nın karısının başka bir eşkıya ile kaçtığını öğrenmiştir. Eşkıya Mustafa’nın karısını ve birlikte kaçtığı genci Ödemiş’te yakalayarak öldürür.

Bir süre sonra devletin kolluk kuvvetleri tarafından yakalanarak hapse atılan Çakırcalı Efe, bir müddet hapiste kalmış, ancak daha sonra delil yetersizliğinden dolayı serbest bırakılmıştır.

Osmanlı komutanı Boşnak Hasan, Çakırcalı Efe’nin bir gün başına bela olacağını bilmektedir. Bundan dolayı Çakırcalıyı yok etmek için elinden geleni yapmaya çalışmakta ve çeşitli iftiralar atmaktadır.

Çakırcalı Efe ise Boşnak Hasan’ın yaptıklarının intikamını almak için fırsat kollamaktadır. Adamları ile dağa çıkan Çakırcalı Efe Osmanlı Devletine haber salarak kendisini yakalamasını ister.

Çakırcalı kendisini yakalamaya gelen Boşnak Hasan ve adamlarından pek çoğunu öldürür. Varlıklı kişilerden aldığını yoksullara dağıtan Çakırcalının ünü iyice yayılmaya başlamıştır. Osmanlı Devleti ise Çakırcalı Efe ile baş etmekte çaresiz kalmış, onu topluma kazandırmak için defalarca af çıkarmıştır.

Çakırcalı Efe, Yaşar Kemal’in toplumsal gerçeklere parmak basan harika eserlerinden birisidir. Eser yaşanmış bir olayı anlatması sebebiyle etkileyiciliği fazla olan eserlerdendir. Çakırcalı Efe Yaşar Kemal

Çakırcalı Efe; Tam olarak Yaşar Kemal’e göre bir kitap olmuş. Ağaların, beylerin halka ettiği zulümü engellemeye çalışan ve ezilen halkın yanında olan bir Eşkıya’nın! romanı. Bazı yerlerde arafta kalıyor insan ama yine de okuması zevkli ve güzel bir romandı. Ve tabi ki araştırmalar üzerine gerçeklerden uzaklaşmayarak yazıldığını bilmek ayrı bir tat katıyor romana. Bir çırpıda okunabilecek keyifli bir eser her zamanki gibi.

Merhaba siz güzel insanlar,

Güzel bir efsaneye dönüşmüş bir hikaye Çakırcalı Efe.

Bu kitabı okuduktan sonra düşünmeye başlıyorum.. Acaba sistemin en büyük onuru olan iktidar bu denli kuvvetli olmasaydı acaba bu denli insan haksızlığa uğrar mı yoksa haksızlık edilmekten kurtulur muydu ?

Sistem denilen şeyde insanların hakları saklıdır. Size şunu söylemek istiyorum. Osmanlının hemen hemen son dönemlerinde meydana gelen boşlukta hükümetin devletin olmadığı yerde insanların haksızlığa uğraması çeteler ortaya çıkması gayet normal kabul görülürdü sanırım..

Bu bir gereklilik, hiç bir zaman dağ da bir çete olma isteği olmayan bir gençtir Mehmet, babası öldürülünce mecbur edilir. Baba öldürülünce intikam denilen eylemi yerine getiren yine onun kanından biri olması gerekli hale gelmiştir.


Bu kitabı okuyunca İnce memed aklıma geldi, kitabın giriş kısmı ince memed anımsattı.

Çakırcalı öldürüldükten yıllar sonra bile,o yoldan geçen köylüler,mezara yarım saat kala bağırırlar:
Çakırcalı Efe!Çakırcalı Efe!Yol ver geçelim!Yaban değiliz!
Çakırcalı Mehmet Efe,on beş yıldan fazla bir zaman boyunca,Osmanlıya baş kaldırmış,eşkiyalık yapmış ancak bunun yanında zenginden alıp,fakire vermiş,adalet dağıtmış,yörüğün derdine derman olmuş,ağalara aman vermemiş namlı bir Efedir.Kitap,Efenin çocukluğından başlayıp,ölümüne kadar olan zaman dilimini yine öyle güzel anlatıyor ki.Bir döneme ışık tutuyor.Zayıflamış Osmanlının son dönemlerdeki toplumsal ve askeri sorunlarını anlatması açısından da çok güzel bir kitap.Kitabı okursanız,eşkiyalık ilişkilerini,bir insanın nasıl hem sevilip ,hem de ondan çok korkulduğunu,zekasını,efelik töresini,yörüklerin yaşadığı zorlukları,halka yapılan zulümleri öğrenirsiniz elbette Yaşar Kemal farkıyla.Yaşar Kemal kitaplarındaki karakterler ölünce çok üzülürmüş,ben de onun kitaplarını okurken bitişine üzülüyorum.Keşke onun yazdığı bu alemde biraz daha bulunabilsem diye hayıflanıyorum.Herkese keyifli okumalar dilerim.

Tek kelimeyle Usta, yine muhteşem. Bizim topraklarımızda doğmuş olması ne büyük şans.
Çakırcalı Efe'nin biyografisi desek, yanlış tanımlamış olmayız. Yaşar Kemal, yıllarca Çakırcalıyı araştırmış, hakkında bilgiler toplamış, biriktirmiş, derlemiş yazmış, kitabın sonunu da Çakırcalıyı öldüren Rüstem Paşa' nın notlarına göre oluşturmuş.
O zamanlarda devletin kanunları, kanunları uygulayıcılar , halkın haklarını koruyamamış, zenginlerin, derebeylerinin, ağaların, eşkıyaların gücü halkı ezmiş, çeşitli rüşvetlerle devlet kademelerini de yanlarına almışlar, halk harap VE bitap, ne canlarını koruyabiliyorlar NE mallarını. Ağa geliyor, senin tarlana el koydum diyor, köylü karnını doyuramıyor, kanuna başvuruyor, rüşvetle onlar da işlemiyor VE Çakırcalı gibi bir Efe çıkıyor, hem halkın hakkını koruyor, hem de zenginden alıyor, fakire veriyor. Halk arasında efsane, çok seviliyor. Sevmeyeni de çok, ağalar, beyler, çakalllar, eşkıyalar. Ama o hepsinin karşısında duruyor. Aslında Eşkıya olmayı hiç istemiyor, dağda yaşamayı, adam öldürmeyi hiç sevmiyor, kaç kere düze indiyse de her seferinde yine dağa çıkmak zorunda kalıyor.
Tarihimizden bir kesit.
Mutlaka ama mutlaka okuyun, seveceğinize hiç şüphem yok.
Keyifli okumalar...

Evet geldim yine bir kitabın sonuna, ne yalan söyleyeyim bu kitabın sonuna gelmek hiç istemedim. Çünkü Çakırcalı Mehmet efe hiç ölsün istemedim. Erteledim erteleyebildiğim kadar ama yarım bırakmayı da gönlüm el vermedi. Kitaptan bahsedecek olursam tabi yine bir Yaşar Kemal harikası sizi alıp götürüyor Ödemişin o sarp dağlarına kopamıyorsunuz bir türlü anlatılan her olay film gibi canlanıryor gözünüzde. Babasının öcünü almak için eşkıya olan çakırcalı, bir süre sonra eşkiyalığın vicdanı boyutların ağır gelmesi sonucu düze inmek ister ve osmanlı tarafından olumlu karşılanır. Fakat düzde çakırcalıya rahat yoktur. Yine bir köy talan edilir. Çakırcalı her dağdan düze indiğinde dağdaki eşkıyalar artar köylüye zulüm ederler, paşalar bu durumdan güç bulur yetimin hakkını yerler. Çakırcalı dayanamaz yine dağa çıkar. Bir dağda bir düzde geçer artık ömrü ve en son çıktığı dağdan düze inemeden bir pusuda yenik düşer.Kitabın ana teması; zalime zulme karşı, halkın haklının yanında olan, haklıya hakkını vermek için bir ömür adamış bir yiğidin bir efenin öyküsüdür. İyi okumalar. Çakırcalı Efe Yaşar Kemal

Yaşar Kemal okumak anadolunun binbir çiçeğini koklamak, berrak pınarlarindan su içmek gibidir. Kokudan kendinden geçmek tüm bu hülyalarda kucağında tüfeğinle bir dere kenarında oturup ilgıt ilgıt esen rüzgarı dinlemek gibi.
Çakırcali Efe ile de egenin dağlarında, Muğla' da , Aydın' da, Ödemiş' te dolaşır Mardan 'ın, Beşparmak' in, Karıncalı' nin yücelerinde dolanır yine gider bir yörük çadırına misafir olursunuz.
Osmanlı'ya kızar, ağalara kızar, eşrafa kızar, düzene kızar da Cakircali' ya hak verirsiniz.
İnce Memed'i her vurusmada, her taşın altında, her pınar başında görür gibi olursunuz.

Kadın erkek demeden, yazarın ifadesiyle "tavuk boğazlar gibi" insan boğazlayan, öldürdüğü bir insanın ardından üzülüp abdest alıp namaz kılan, yakarak öldürdüğü bir insanın ardından gözyaşı döken garip bir katilin hikayesi.