Freud, insanın doğasında var olan içgüdüleri yaşam ve ölüm üçgüdüsü olarak ikiye ayrır. Yaşam (eros) içgüdüsü, libidonal enerjiden kaynağını alırken, ölüm içgüdüsü ise thatonos adını alır. İnsanlar saldırganlık içgüdüsünü ise ölüm içgüdüsünden türetir. "insan insanın kurdudur." benzeri bir ifade saldırganlığın somut anlatımı olur.
Tanrı Enki ile tanrıça Ninhursag'ı konu alan tablette cennet hakkında şu bilgiler var: Dilmun (Cennet) adında, saf, temiz ve parlak bir yer vardır. Burada ne hastalık var, ne de ölüm. Tek kelime ile 'yaşayanlar ülkesidir'. Burada hiç kimse kimseye zarar vermez; yaşlılık, vücut ağrıları yok. Irmağı geçen (ki İslamda halk tabiriyle buna sırat köprüsü denir) artık mutludur.
"Gel acı ölüm, gel ey rezil yol gösterici!
Sen , umutsuz kaptan, deniz tutmuş şu yorgun tekneyi
yalçın kayalara bindiriver artık! Sevgilime ! Aşkıma !"
İki insan arasındaki derin ve kalıcı bir ilişki ötekinin benliği kadar
kendi benliğiyle ilişkide de bir derinlik —insanlar arası dile getiril-
meyen çok boyudu ilişkinin derinlerine inen yolu açan empati ve
anlayış— gerektirmesi tuhaf bir karşıdık yaratır. Kişi derinliğine seve-
bilme yetisi kazandıkça ve başka birini yıllar içinde kendi kişisel ve
toplumsal hayatının bir parçası olarak gerçekçi biçimde daha iyi de-
ğerlendirebilir hale geldikçe, gerçekten eşit oranda ve hatta daha iyi
tatmin edici bir partner olabilecek ötekileri bulabilir. Duygusal yetiş-
kinlik bu yüzden çiftin çatışmadan uzak istikrarlı ilişkisinin garantisi olamaz. Bir kişiye duyulan derin bağlılık ve birlikte yaşanan hayata
ilişkin değerler ve deneyimler ilişkiyi zenginleştirecek ve istikrarını
sağlayacaktır; ama şayet ben-bilgisi ve ben-bilinci derinse, partnerle-
rin her biri zaman zaman (potansiyel olarak gerçekçi görünen) başka
ilişkilere özlem duyabilir ve tekrar tekrar bundan vazgeçebilir. Ama
feragat ve özlem bireyin ve çiftin hayatına bir derinlik de katabilir;
çiftin ilişkisindeki özlem ve fantezilerin ve cinsel gerilimlerin yeni bir
yöne kayması aşk hayadanna yeni, bilinmedik ve karmaşık bir boyut
da katabilir. Son tahlilde, bütün insan ilişkileri bitmeye yazgılıdır;
kaybetme, terk edilme ve nihayet ölüm tehdidi aşk ne kadar derinse
o kadar büyüktür; bunun ayrımında olmak da aşkı derinleştirir.
Bütün tonlarımı yitirdim artık
Sen beni bir tabuta iliştirince
Acının rengi oldum, sevincin değil
Araya birdenbire ölüm girince
Bayraklarda, marşlarda, söylevlerdeyim nicedir
Beni anlatırsa bir tek onlar anlatır.