kurtuluş savaşı gazilerinin benim kuşağımı çok etkilemesi olağan sayılmamalı mıdır? biz, savaşın hemen ertesinde cumhuriyetin ilk yıllarında doğanlar, o efsane içinde büyüdüğümüzden nerede göğsü istiklâl madalyalı bir yaşlı gazi görsek, ilgileniriz. bir bakıma, çalar saat'in miralay 'topal' rıza'sı, sırtlan payı'nın miralay 'ayı' ferid'iyle devre arkadaşıdır, aynı 'serencam'ı yaşamış, aynı tehlikelerden geçmiş, günün birinde ölüm gelip de kapılarını çalınca, aynı şeyleri hatırlamışlardır, çalar saat, bir kuvayı milliye gazisinin kişiliğinde kurtuluş savaşının, istiklâl-i tam esprisinin estetik özetidir, o adamların büyük bir iş yaptıklarına çocukluğumda da inanırdım, yine inanırım, ne yazsak, ne çizsek haklarını ödeyemeyiz.
Alegori nedir? | Kurmaca Metinlerde Alegori Kullanım Örnekleri
Alegori, kurmaca metinlerde gerçekliğin içinde yer alan toplumsal sorunları, sistemin yarattığı meseleleri ve insan doğasının aksak yanlarını sembolize ederek anlatılmasıdır. Bu kavramın tarihi çok eskilere dayanmakla birlikte özellikle 19. yüzyılın sonları ve 20. yüzyılın başlarında en yetkin örnekleri verilmiştir.
Alegorik metinlere örnek olarak Dünya edebiyatında Robert Louis Stevenson'ın Dr. Jeykll ve Mr. Hyde, Franz Kafka'nın Dönüşüm, Goerge Orwell'in Hayvan Çiftiği, William Golding'in Sineklerin Tanrısı ve Jose Saramago'nun Körlük adlı eserleriyle Türk edebiyatında özellikle Yaşar Kemal'in Filler Sultanı ile Kırmızı Sakallı Topal Karınca adı kitabını gösterebiliriz. Ayrıca Aziz Nesin'in Yeşil Renkli Namus Gazı adlı öyküsü de alegorik bir metin olarak değerlendirilebilir.
Alegori kavramını detaylıca anlattığım videoyu izlemek için: youtu.be/85sYS7ymHqc
ruhum
emanet öpücüklerle
ağır aksak geziniyorsa
tiksinç yüzlerinizde
topal gazi yorgunluğuyla yürüyorsam
topraklarımda
yakacağım sizi
Bundan 87 yıl önce bugünlerde, TBMM’de kabul edilen bir kanunla ‘hain’ ilan edilen bazı kişiler yurtdışına sürülüyordu. Bundan 73 yıl önce yine bu günlerde ise TBMM’de bu kişileri affeden kanun kabul edilmişti. Neredeyse herkesin birbirini ‘Ergenekoncu’, ‘darbeci’, ‘Kürtçü’, ‘bölücü’, ‘terörist’, ‘şeriatçı’, ‘Fethullahçı’, ‘Batı şakşakçısı’,
Çerkez Ethem,Osman Ağa’ya kilitlenmiş,onun konuştuklarını göz kırpmadan dinliyordu.Osman Ağa sesini yükselterek bu canı Allah verdi Allah alır,bizim senin gibi ihanetle,arkadan kalleşçe vurmayla işimiz olmaz,biz yiğitçe çarpışırız,ölürsekte namımız kalır.Biz Paşa’mıza ve arkadaşlarına hürmet ederiz,ümmeti Muhammet için bir şeyler yapsınlar diye,bre ne demeye Paşa hazretlerine kükrersin? Sen sahipsiz mi sandın Paşa’mızı? Emrinde onun için can verecek yüz elli uşak dışarıda bekliyor ne Paşa hazretleri ne de bu millet sahipsiz değildir? dedi ve şimdi sana yapacağımı bilirim diyerek uşaklara işaret etti. Ethem’e bir şey olmasını istemeyen Gazi Paşa araya girdi, Ethem! Ethem! Seninle kaybedecek vaktim yok! diye huzurdan kovdu. Çerkez Ethem aşağıya indiğinde arkadaşları bir araya toplanmış ve silahları alınmıştı. Osman Ağa pencereden kafasını uzatıp hepsinin serbest bırakılmasını istedi..
Sayfa 144Kitabı okudu
ruhum
emanet öpücüklerle
ağır aksak geziniyorsa
tiksinç yüzlerinizde
topal gazi yorgunluğuyla yürüyorsam
topraklarımda
yakacağım sizi
yakacağım kutlu mektupların pulsuz
zarfını, yakacağım huzursuz bir dinginlik
bu, yeter
Savaş gazı
Askerlerim, fillerim, size bir daha yineliyorum, elaman dedirtinceye kadar karıncaların gözlerinin yaşına bakmayacaksınız. Komutanlarım size söylüyorum karıncalara en küçük bir acıma gösteren fili öldüreceksiniz. Fil askeri acımaz. Fil askeri son fil devletini korumak için acımayı yüreğinin yakınma getirmez. Filler, kardeşlerim, bu sizin ilk büyük savaşınızdır. Eğer bu savaşı kazanacak olursak, dünyaya hükümran olacağız. Filler, kardeşlerim, bütün dünya yaratıkları ve tarih durmuş bize bakıyor. Bizim bu kutsal savaşımıza. Karıncaları dize getiremezsek, bugün dünyanın tekmil yaratıkları ve tarih bizi bağışlamayacaktır. Tarih bizim bugünkü zaferimizi altın harflerle yazacaktır. Filler bugünkü savaşta büyük utkuyu haketmiştir, çünkü filler görkemlidir, çünkü filler soyludur, çünkü filler çalışkandır. Kırk yüzyıllık filler tarihi durmuş orada, gökte bize bakıyor. Yurdumuza saldıran bize düşmanlık gösteren karıncalara karşı bugünkü savaşta kesin utkuyu kazanamazsak tarih, filler tarihi bizi bağışlamayacaktır. Filler, kardeşlerim, askerlerim, eğer karıncalara yenilirsek bugünkü savaşta, kanımıza susamış karıncalar bir tekimizi bile bırakmayacak, bizi toptan yiyeceklerdir. Bu yeryüzünden fil soyu silinecektir. Onun için filler, kardeşlerim, askerlerim soyumuzun sürüp gitmesi için bugünkü savaşı kazanmalıyız, karıncalar ülkesinde taş, üstünde taş gövde üstünde baş bırakmayacağız..
Sayfa 11
Topal Osman'a, cinayetten birkaç gün önce de Ali Şükrü Bey'in Atatürk'ü öldürtmek istediği söylenmiştir.[631] Buna fena halde hiddetlenen Topal Osman, "Ali Şükrü Bey bu düşüncede ise, bunlar günün birinde Gazi'ye mutlaka bir kötülük yapabilirler. Buna meydan vermeyeyim, ben onları tepeleyeyim," diyerek harekete geçmiştir.[632] ...
[631: Başlangıçta Ali Şükrü Bey'le Topal Osman'ın arası açıktır. Ancak Sakarya Savaşı'ndan sonra Ali Şükrü Bey birdenbire Topal Osman'la arkadaş olmuş, birlikte gezmeye, oturup sohbet etmeye başlamışlardır. Kılıç Ali'nin şu sorusu hala tam olarak yanıtlanmış değildir: "Dostluk ilişkileri bu kadar ilerlemişken bu olay nasıl olmuştu? Bu nokta benim için çözülmemiş bir sır olarak kaldı." (Turgut, age., s.195]
"Osman Ağa'nın Mustafa Kemal Paşa'yı öldürmek maksadıyla Çankaya Köşkü'nü bastığı bilgisi hiçbir ciddi kanıta dayanmadığı gibi, bu olaydan yola çıkılarak yapılan ve Mustafa Kemal Paşa'yı işin içine çekmeye çalışan yorumlar da ikna edici olmaktan uzaktır. "[633]
Buna rağmen İpek Çalışlar "Latife Hanım" adlı romanında Topal Osman'ın Çankaya Köşkü'nü bastığını; Atatürk'ün çarşaf giyip köşkü terk ederek kurtulduğunu yazmıştır. Çalışlar bu gerçekdışı ve gülünç iddiasını Latife Hanım'ın kız kardeşi Vecihe Hanım'ın anılarına dayandırmıştır.[634] Oysaki Atatürk, bırakın Muhafız Alayı Komutanı Topal Osman'dan kaçmayı, kendisini öldürmek için istasyondaki evini basan Çerkez Ethem'den bile kaçmamıştır.[635]
Sayfa 343 - Topal OsmanKitabı okudu
Topal Osman, Çerkes Ethem'e ayar veriyor.
Çerkes Ethem Osman Ağa'ya kilitlenmiş onun dediklerini göz kırpmadan dinliyordu. Osman Ağa sesini yükselterek, "Bu canı Allah verdi Allah alır, bizim senin gibi ihanetle, arkadan kalleşçe vurmayla işimiz olmaz, biz yiğitçe çarpışırız, ölürsekte namımız kalır. Biz Paşamıza ve arkadaşlarına hürmet ederiz. Ümmeti Muhammed için birşeyler yapsınlar diye bre ne demeye Paşa Hazretlerine kükrersin? Sen sahipsiz mi sanırsın Paşa'mızı? Emrinde onun için can verecek yüz elli uşak dışarıda bekliyor ne Paşa Hazretleri ne de bu millet sahipsiz değildir. " Dedi ve şimdi sana yapacağımı bilirim diyerek uşaklara işaret etti. Etheme birşey olmasını istemeyen Gazi Paşa araya girdi. "Ethem! Ethem! Seninle kaybedecek vaktim yok! diyerek onu huzurdan kovdu.
PDF
Arşiv Belgeleri Işığında Pontus MeselesiHadiye Yılmaz Odabaşı · Atatürk Araştırma Merkezi · 20104 okunma