Gerçek sorun, anlamaya çabalarken, anlamı kazandığımızı mı, yoksa yitirdiğimizi mi bilmek değil, alıkoyduğumuz anlamın elçekmek bilgeliğini gösterdiğimiz anlamdan daha iyi olup olmadığını bilmektir.
Ama insanın kıymetini takdir edebilmek için de kişinin önce kendisindeki insanlık cevherini takdir edebilmesi gerekir. Yani insanın kendisine bir insan olarak biçtiği değer, başka insan teklerine yönelik alakasını ve hürmetini de belirler. Başkasındaki anlamı değerli bulabilmesi için öncelikle bu anlamın kendisindeki yankısını bulabilmiş ve onu tanıyabilmiş olmalı. Yani, "Asaf'ın mikdarını(değerini) bilmez Süleyman olmayan, bilmez insan kadrini alemde insan olmayan." (Ziya Paşa)
Konuşan varlık için yaşam anlamı olan bir yaşamdır. Hatta yaşam anlamın doruğunu oluşturur. Bu yüzden, yaşamın anlamı yitirildiğinde, hayatını kaybetmek güç değildir: Anlam koptuğunda yaşam tehlikededir.
Sayfa 14Kitabı yarım bıraktı
Ancak maske, Fotoğraf'ın asıl zor olan bölgesidir. Görünüşe bakılırsa toplum saf anlama pek güvenmez: anlamı ister, ama daha az şiddetli olması için de bu anlamın (sibernetikte söylendiği gibi) bir gürültü ile çevrelenmesini ister. Yani anlamı (etkisi demiyorum) çok çarpıcı olan bir fotoğraf hemen saptırılır; onu artık politik olarak değil, estetik olarak tüketiriz.
Yaşamın, insanoğlunun ona verdiği anlamın dışında, bir anlamı yoktur.
- Erich Fromm
İntihar etmeyip yaşıyorsak, anlamın büyüklüğünden değil, hayatın içine düşmüş olmaktan, muzır bir merak ile ıstıraplı bir inadın götüreceği yeri görme isteğinden; bir de, üstüne üstlük, şahsi duruşun gölgesinin topluma bir lanet olarak düşmesini diliyor olmaktan başka bir anlamı yoktur her güne yeniden başlamanın.
"Mesela hiç faydası olmayan bir durumda tartışmaya girmemek ve buna hevesli bir insanın karşısında gönül kırmamak ya da kötü sözler söylememek için susmak hem karşımızdaki insan için hem de etrafımızdaki insanlar için güzel bir örneklik olabilir. Güzel bir örneklik de güzel olana davettir. "
...
" Anlamı tek olsa bile bu anlamın kapladığı kocaman bir alan var, evet. O yüzden insani olarak ve bir mümin olarak sözümüz de davranışlarımız da hâlimiz de ve hatta suskunluğumuz da güzel olana ve doğru olana davet gibi olmalı. "
Sayfa 49Kitabı okudu
İnsanların birbirini anlaması, veri ve olguların toplanmasıyla sınırlı değildir. Yorumlamaya ve anlamın şifresini çözmeye bağlıdır. (...) Bir başka kişi, ancak, benzer olay ve yaşantılara benzer ya da aynı anlamı yükleyebilen bir kimse tarafından anlaşılabilir.
Sayfa 52Kitabı okuyor
Hayatın kendi başına bir anlamı yoktur. Hayat bir anlam oluşturma fırsatıdır. Anlamın keşfedilmesi değil, oluşturulması gerekir. Anlamı, ancak onu oluşturursan bulursun. Orada bir çalının arasında durmuyor. Yani sağına soluna bakınca, biraz arayınca bulamazsın. O bulunacak bir kaya gibi durmuyor. O, oluşturulacak bir şiir, söylenecek bir şarkı, edilecek bir danstır. O senin kendinle münasebetine hastır.
Konuşan varlık için yaşam anlamı olan bir yaşamdır. Hatta yaşam anlamın doruğunu oluşturur. Bu yüzden, yaşamın anlamı yitirildiğinde, hayatını kaybetmek güç değildir: anlam koptuğunda yaşam tehlikededir.
Sayfa 14Kitabı okuyor
Gerçek değilsin sen. Ölüm nedir anlıyorsun değil mi? Birinin hiç iradesi, anlamı kalmamışsa ölüdür. Yokluk. Salt yokluk. Senin vücudun hareket ediyor ama o kadar. Senin ruhun yok. İraden, isteğin, anlamın da yok. Gerçek sen diye bir şey yok artık. Gerçek benlik ruhtur. Düşünen, değer biçen, karar veren şeydir.
Sembol ve yorum korrelativ kavramlardır, yani birbirinin mütelazımıdır.
Buna göre yorum, rasyonel bir şekilde zahir anlamda batın olan anlamı teşhis etme fiilidir.
Yorum, zahir anlamın mutazammın olduğu anlam katmanlarını ortaya çıkarır
Hayatın anlamı sorunsalı
Bu dünyanın kendisini aşan bir anlamı var mı, bilmiyorum. Ama bu anlamı bilmediğimi, öğrenmenin de benim için şimdilik olanaksız olduğunu biliyorum. Kendi koşulumun dışında olan bir anlamın benim için anlamı ne? Ben ancak insan ölçüleriyle anlayabilirim. Dokunduğum şey, bana karşı direnen şey, işte budur benim anladığım. Bu iki kesinlik, mutlaklık ve birlik isteğimle bu dünyanın akla ve mantığa uygun bir ilkeye indirgenmezliği; bunları uzlaştıramayacağımı da biliyorum. Yalana başvurmadıkça, benim olmayan, benim kendi koşulumun sınırları içinde hiçbir anlam taşımayan bir umudu araya sokmadıkça, bundan başka hangi gerçeği tanıyabilirim?
Bu dünyanın kendisini aşan bir anlamı var mı, bilmiyorum. Ama bu anlamı bilmediğimi, öğrenmenin de benim için şimdilik olanaksız olduğunu biliyorum. Kendi koşulumun dışında olan bir anlamın benim için anlamı ne?
Sayfa 58Kitabı okudu
