Anneler

“İnsan, annesinin öldüğü gece de üşüyordu. Artık birlikte üşüyemeyeceklerdi. Annesinin oturduğu koltukta sanki kocaman bir delik vardı artık. Sanki bir duvar yıkılmıştı: Gerisinde bu büyük ve karanlık ve ürkütücü boşluğun bulunduğu bir duvar. Bu duvar korumuştu onu yıllarca karanlıktan. Artık bir şey görmek mümkün değildi. Artık onu hiç kimse anlamayacaktı.”

... ama anneler çocukları arasında sıklıkla kendilerine en fazla acı çektireni sever

"Ilmi kendinizle süsleyiniz, sizler ilimle süslenmeyiniz."

Çünkü anneler, babalarına aşık kız çocuklarının en büyük rakipleri de olsalar, sonuçta tehlikesizdirler.

Neden "gardiyan ana" diyorlar ona İnci? Annem bile öyle diyor. O herkesin anası mı? Ama o bizi içeri kilitliyor. Anneler çocuklarını kilitler mi? Ben anahtarlı teyze diyorum ona.

Şehitlerin hepsine tabutlarına konmadan önceki son işlem tugayın kışlasındaki morgda yapılıyordu. Morg binasının 2-3 şehidi koyabilecek gibi genişlikteki mermer masa ihtiyaca cevap vermediğinden masa sayısını ona çıkardık...
Şehitlerin vücutları her zaman bir bütün halinde değildir. Başı, bacak veya bacakları, karın bölgesindeki organlar tamamen boşaltılmış olabiliyordu. Şunu iyi biliyordum. Özellikle anneler çocuklarını son bir kez daha görmek için tabutu açtırıyorlardı. Onların bu isteğine o anda yanında bulunan kimse karşı duramazdı. Oğlu zaten uzakta ve gurbette olduğu için de bu önü alınmaz bir duyguydu. Çocuklarını bir bütün halinde göstermek zorunda olduğumuzu hissettim.
Cerrahlara: “Vücudun kopan kısımlarını zor da olsa mutlaka gövdeye dikeceksiniz,” aynı idari işlerden sorumlu olan subaylara da “Bir parçası ve kısmı eksik olan bedeni, yıkamayacak, tabutlamayacak ve bayrağa sarmayacaksınız. By kesin emrimdir,” talimatını verdim.

Önceleri 5-6 şehidin ailesine haberi ben ulaştırdım, ancak hemen vazgeçtim. Telefona, anne, baba, abla, ağabey, dayı veya herhangi bir akrabası çıkıyordu. En seçme sözcüklerle, en dolaylı anlatımı da kullansanız, sanki hazırlanmış gibi, saniyen her şeyi anlıyorlardı. Birden, ya bir çığlık kopuyor ya da telefonun ucundaki ses uzun süre kayboluyordu. Sanki karşı taraf hiç yaşamıyormuş veya ona da aniden bir şey olmuş hissine kapılıyordunuz. İnsan çelikten olsa dayanamazdı. Dünyada bir tane güzel çocuk vardı ve bütün anneler o çocuğa sahiptiler. Muharebe etmek başka, bu görev başkaydı...