Dilimizdeki "Ana gibi yâr, Bağdat gibi diyar olmaz" sözünün aslı muhtemelen "Ane gibi yar; Bağdat gibi diyar olmaz." şeklindedir. Çünkü sözün aslındaki Ane kelimesi, Bağdat yakınlarındaki sarp bir uçurumun kuşattığı dik bir geçidin adıdır. Bağdat gibi güzel şehir, Ane gibi de (sarp, ama manzaralı) yar (uçurum) olmaz, demeye gelir.
Bin uşakla harlasalar ateşi
Yine dönüşür ibrahim'e gül
Yanmaktadır,yakılmaktadır
Kor olmuştur yürekler
Yeter ihya için bir selamın
Bağdat ile Şam'a gül
- Özdemir Asaf/A.Halet Çelebi
Ahmet Haşim – Merdiven Şiiri
Ağır ağır çıkacaksın bu merdivenden,
Eteklerinde güneş rengi bir yığın yaprak
Ve bir zaman bakacaksın semaya ağlayarak…
Sular sarardı… Yüzün perde perde solmakta,
Kızıl havaları seyret ki akşam olmakta…
Eğilmiş arza, kanar, muttasıl kanar güller,
Durur alev gibi dallarda kanlı bülbüller,
Sular mı yandı? Neden tunca benziyor mermer?
Bu bir lisan-ı hafidir ki ruha dolmakta,
Kızıl havaları seyret ki akşam olmakta…
Ahmet Haşim
(1887, Bağdat – 4 Haziran 1933, Kadıköy)
sen yenisin galiba; sözcüklerin akşamdan kalma
dünyada… kendini yaşayacağın içten bir köşe yok
omzunda eskimiş kuşlar, dilinde radikal bir rüzgâr
gülcü çocuk, hayallerinde cimrisin, diyor sana
sen yenisin galiba, ürkekliğin yabansı ve yabancı
cümle kurmakta gecikiyorsun, harflerin serçe
sen yenisin galiba; âşığa bağdat soruyorsun
sen yenisin
Son iki söz. Önce; alınma ama, çok farklı türde yalan söyleme. Hepsini hatırlayıp rol yapmak zor olur. Bu konunun üstadı olduğunu biliyorum...
Dünya politikasına fazla kafa yorduğunu sanmıyorum. Bu da aslında iyi, çünkü Hamlet' in pek akıllıca dediği gibi, ' iyi ya da kötü yoktur, düşüncemiz onları öyle yapar.'
Dilimizdeki "Ana gibi yâr, Bağdat gibi diyar olmaz." sözünün aslı muhtemelen "Ane gibi yar; Bağdat gibi diyar olmaz." şeklindedir. Çünkü sözün aslındaki Ane kelimesi, Bağdat yakınlarındaki sarp bir uçurumun kuşattığı dik bir geçidin adıdır. Bağdat gibi (güzel) şehir, Ane gibi de (sarp, ama manzaralı) yar (uçurum) olmaz, demeye gelir. Ancak siz Bağdat'ın Osmanlı Türk'ü için önemine bakınız ki oradaki Ane'yi anne yapıvermiş. Tıpkı "Yanlış hesap Bağdat'tan döner." sözüyle Bağdat'ın eskiden beri bir ilim merkezi olduğunun altının çizilmesi gibi.
Sayfa 34Kitabı okuyor
kronoloji/insanlık tarihindeki bazı önemli olaylar
MÖ Beş Milyon: Bilinen en eski insan benzeri maymun cinsi olan Australopithe- cus Afrika'da ortaya çıktı.
MÖ İki Milyon: Homo habilis ve dişisi ellerini kullanarak yonttukları taşlarla aletler yapıyordu ve hâlâ Afrika'dan çıkmamışlardı.
MÖ 1,5 Milyon: Meşaleyi homo erectus ve femina erecta devraldı. Gerçekten de ateşi keşfeden ilk
Sayfa 179 - selKitabı okuyor
Müderris kelimesi Arapça "derese" kökünden gelir. "Belirli bir tahsilden sonra icâzet, mülâzemet ve beratla medreselerde ders veren kimselere müderris denir." Müderris, medrese personelinin en önde gelen şahsiyetidir. Özellikle Selçuklu medreselerinde müderris o kadar önemlidir ki medrese; orada müderrislik yapacak olan kişi adına inşa ettirilirdi. Bağdat ve Nîşâbur nizâmiyelerinin aynı düşünce ile müderrisler adına inşa ettirildiği bilinmektedir. Bu durum. dönemin anlayışının gereği olduğu kadar, müderrise ne kadar önem verildiğini göstermesi bakımından da önemlidir.
Sayfa 138Kitabı okuyor
Nizamülmülk'ün Haşhaşiler tarafından öldürülmesi
Melikşah ikinci defa Bağdat'a giderken Nizamülmülk de onu takip etti ve bu yolculuk sırasında Nihavend yakınındaki Suhne mevkiinde bir Batıni fedaisi tarafından katledildi (14 Ekim 1092).
Sayfa 90Kitabı okudu
Dünyanın üç yerinde geleceğe çıkan zaman tünelleri varmış ve bu tünellerden her birinin yanında bu mezhebe mensup olanların gizlice ibadet ettikleri tapınakları: Bağdat , İstanbul ve Kudüs…
Sayfa 355Kitabı okudu
Mürekkeple mezara kadar..
Bir âlimi bir halkada öğretici görürsün, öbür halkada öğrenci.
Ahmed bin Hanbel Bağdat sokaklarında ilim halkasından bir diğerine koşarmış. Biri sormuş: Ne zamana kadar koşacaksın? Cevaben:
Ölüme kadar, demiş.
Efsaneye göre bir gece El Memun rüyasında Aristo'yu gördü. Bu rüya genç halifeyi o kadar etkiledi ki o vakitten sonra şehrinde bilimsel araştırmalara ve daha fazla bilgin ağırlamaya daha çok önem verdi. Böylece 832 yılında Bağdat kütüphanesi bilimsel bilgilerin korunmasını ve geliştirilmesini amaçlayan bir kurum meydana getirdi. İşlevsel açıdan İskenderiye Museion'unu hatırlatan bu kurum Bilgelik Evi anlamında Beytü'l Hikmet adını aldı.
Sayfa 109Kitabı okuyor
Yalnızca kendi ceplerini doldurmak için ortaya çıkanlar pek zarar veremezler; eninde sonunda açgözlülüğe yenik düşerler. Ancak, bir üstün insan topluluğuna olan inanç "yoldan çıkmış bir dünyayı yönetecek Süpermenler inancı" işte bu bütün inançların en kötüsüdür, Victoria. Çünkü, 'Ben diğerleri gibi değilim,' dediğimiz anda, elde etmeye çalıştığımız en değerli niteliklerden ikisini yitirmiş oluruz: Alçakgönüllülüğü ve kardeşlik duygusunu.