Kabil José Saramago

- MOR MARMARA MERMERİNE İNATLA MER MARMARA MORMORU DİYECEK İSEN.... -

Yazarı daha önce birkez sözcü kitabevinin sitesinde görmüştüm tesadüf eseri gezinirken .. ama Eduardo Galeano ,Jorge Amado ve Vargas Llosa ( Konuk Sahaftan Mahir abi varol sen !!) gibi latin yazarları pek bir sevdiğim , siyasi görüşüm ve hayata bakış açımız kesişim kümesinde yer aldığından kellii bunu da bir araştırayım dedim .. girdim baktım kaynakçadan zibil gibi kitabı var .. yahu dedim bunu nasıl kaçırmışız.. neyse ocak ayı geldi çattı ankara da kitap fuarında kırmızı kedi de stant açmış .. son gün gittim açık havada kesilmiş karpuza taarruz eden kara sinekler misali( ilk gün gidenlerden olmayınız ..eğer ki 2 kitaba 5 i 1 yerde fiyatı ödemek istemiyorsanız =) )güzel bir indirimle ve kınanacak cesaretsizliğimle ( e bilmiyoruz kardeşim baklava alıp KEFİR içmekte var işin sonunda!!) indirimden 7 8 lira gibi komik fiyatlarla bu ve ölüm bir varmış bir yokmuş kitaplarını aldım temkin ile ...neyse geldik eve bir kaç gün bekledi tabii ..nesin vakfından da ziftlenmiştim tonla kitap ( AZİZ NESİN ÇOOOOOOOK BÜYÜKSÜN!).. erittim onları başladım bunu okumaya ölüm bir varmış... ile .. arkadaş konu çok güzel kurgu mükemmel .. white russian yapıyorum süt var votka var kahlua YOK!!! adam imla kurallarını konuşma çizgisini yemiş bitirmiş yok öle bişey bu herifin lügatta!! daha öncede yorumumda belirttiğim gibi : "Bu adamın açıklanamaz bir inat ve sebatla NOKTA yerine VİRGÜL kullanıyor oluşu , ruhumda bitmek tükenmez zelzelelere , gözlerime yuvalanan nurlu kataraktlara ve tekrar tekrar başa dönüp sayfa çevirmemden dolayı sağ elime çöreklenen bağımsız bir parkinson başlangıcına sebep oldu.." ilkten bir barışamadık kendisiyle .. kitabı bana satan kırmızı kedi yayınevindeki " al ölümü gör!" diyen kızında kulaklarını çınlattık bol bol... neyse hiç adetim olmamasına rağmen irana elçi gönderen israil misali 5 6 günde bitirdim kitabı..malülen emekli olmuştum imla ve yazım kurallarından dolayı ama damakta da "hafif kanlı iyi pişmişe yakın t bone steak ve şiraz' ın " o muhteşem tadını aldım.. ilk kez okuyacaklara not düşeyim ben yandım siz yanmayın .. sayfa sayısı bakımından hafif kitaplarla yazarın imla universe' ünü ( dünyasını ) önce bir algı sınırlarınıza sokun zira kendisi virgüllerin efendisi ...neyse kısa kes yeter halk ekmek kuyruğuna döndü burası diyenleri duyar gibiyim ..kitabımıza gelir isek ..

az buz alışmışsınızdır sanırım yorumlara .. açık kapı bırakmaktan yanayım her zaman .. spoiler yok rahat rahat oku şekerpare!!!

öncelikle belirteyim ki sonrasında altta yorumlarda kan davasına dönen yorumlar olmasın.. kitap , eski ve yeni ahitten (which are) : yani tevrat ve incilden yola çıkarak söz konusu "itikatın" YUMUŞAK KARNINA pek çok güzel soru ile yöneliyor.. adem ve havva ile başlayan yolculuk , kahramanımız kabil ' in yön verdiği maceraları ve zaman içerisinde yaptığı yolculuklar ile bizlere taşınıyor..babil kulesi , lut kavmi , nuh tufanı bunlardan akla ilk gelenler.. ( özellikle lut kavmi bölümünde meleklerin başına gelenleri sarkastik ve eğlenceli bir dille aynı zamanda ağır eleştirilerle aktardığı kısımlar cidden gülümsetti =) ) ve tabii bu sırada inanç ve judeo chritianism ( yahudi etkileşimli hristiyanlık ) limanlarını da BOL BOL BOLBOMBALIYOR yazar.. olacakları bildiğim için şimdiden uyarayım.. MOR MARMARA MERMERİNİ inatla MER MARMARA MORMORU kıvamında yorumlayacaksanız ve sorgulamaktan yana değilseniz uzak durun ..

buraya kadar sıkılmadan okuyanlar için :

https://www.youtube.com/watch?v=ivki1lPTkS0

Bu aralar okuduğum kitapların mimarı şekerparem Tuco Herrera :D
Sen nasıl zevkli bir kişiliksin böyle diyerek okuyup bitirdim kitabı :D
Yazarın birçok romanını okuduğum Haziran ayı boyunca benim en çok dikkatimi çeken kitabı İsa'ya Göre İncil olacak sanıyordum. Fakat erken konuşmuşum. Çünkü bomba etkisi yarattı bende Kabil! Yazarın ölmeden önce yazdığı son roman olması da cabasıydı tabi.
Yasak elma ile başlayan cennetten kovulma serüvenini üç çocuk ile taçlandıran Adem ile Havva nasıl bilebilirlerdi çocuklardan birinin 'kardeş katili' olacağını!
Habil ile Kabil'i Saramago'dan okuyunca, yine kendisine göre bir hikaye yarattığını hemen anladım.
İsa'ya Göre İncil performansında da gördüğüm anlatım tarzı yine karşımdaydı. İsa'ya odaklanan Saramago, şimdi de başlangıcı bilinen olay örgüsünde 'kardeş katili' olduktan sonra Kabil'in neler yaşadığını hayal etmeye çağırmıştı bizi.
Kabil'in gözünden; Tanrı'yı, kabul görmemenin öfkesini ve buna karşılık duyulan kaçınılmaz nefreti harika bir kurguyla sunuyor Saramago.
Aynı zamanda Nuh, İshak, İbrahim, Lut ile de karşılaşan Kabil'i ve hepsinin efendisi olan Tanrı'nın geri dönülmez bir şekilde hayatlarına müdahalesini de gözler önüne seriyor.
(Yazdıklarını okumadan Saramago'nun hayatını okursanız, neden Katolik Kilisesi ile başının dertte olduğunu daha iyi anlarsınız.)
Sayfa sayısına bakarak kitap yargılanmamanın en iyi örneklerinden biri karşınızda diyebilirim. Kitap boyunca sorgulama yapıyor, olayları Saramago gözüyle anlamaya başlıyorsunuz.
Birçok soruyu da beraberinde getiren romanda benim en çok etkilendiğim Sodom hikayesi oldu. Tanrı'nın eşcinsel kişileri suçlu, sapkın ve günahkâr olarak adlandırıp, çocuklarla kadınları ise masum bulmasına rağmen gökten ateş yağdırarak öldürmesini uzun süre düşünüp, sorular sordum kendime; tıpkı Kabil'in sorduğu sorular gibi..
Saramago tarafından yapılan eleştiriler bununla da sınırlı değildi elbette. Haksız eleştiriler miydi peki? Bence üstüne uzun uzun konuşulacak, ders alınacak mükemmel noktalar yakalayan ve dozunu aştığını düşünenlere inat yerli yerinde yapılan eleştirilerle doluydu kitap.
Herkesin okuyamayacağı bir eser olduğunu düşünüyorum ben. Ya da yargılamadan okuyacak kişi sayısı az demek daha doğru olur. Ama tek taraftan bakmayı bir kenara bırakanlar keyif alarak, gülümseyerek, bu kadarı da olmamıştır diyerek okuyacak ve kesinlikle çok beğenecek.

Kitabın yazım tarzı ile ilgili yorumlarıma geçeyim;
Öncelikle, kitabın inanılmaz güzel bir akıcılığı var. Yormadan keyifle okunacak bir kitap. Aynı zamanda bir masal havasında olmuş bu kitap. Yazar konuyu anlatırken araya girip oldukça komik ve esprili üslubu okuru gülümsetiyor, bazen sorgulatan yorumlarda bulunuyor. Bu kullandığı teknik ise okura alışılmışın dışında bizimle sohbet ediyormuş havası katıyor. Bazen sesli gülebilirsiniz. Bir de zaten Saramago’nun paragraf ve noktalama işaretlerini hiç kullanmıyor sağ olsun. Kendine göre etkileyici ve şaşırtan bir stili var.
Konusuna gelince;
Öncelikle kitabı dini anlamda hassas olan kesim sakıncalı görebilir ama zaten bunu edebi anlamda görmeliyiz. Yoksa çok farklı noktalara gidecek bir kitap. Eğer dini konularda hassas olanlar varsa hiç okumaya yeltenmesin elinden fırlatıp atabilir güzelim kitabı :) . Ben bile bu bazen "Hadi canım ! Bu kadar da olmaz ! " dediğim yerler oldu tabi ama şükür inancım kuvvetli bu yönde. Gelelim içeriğine.
Kabil Efendiyi (Allah'ı) sorguluyor. Bu durum ise oldukça ironik. Çıkar odaklı savaşlar, din ve inanç temeline oturtularak meşrulaştırılıyor. Tek tanrılı dinler tarihinde Kardeş katili olan, Kabil 'in Adem ve Havva’dan itibaren zamanda ileri ve geri giderek, bize yansıyan büyük olayların içinde girip farklı bir bakış açısı sunuyor. Kabil zamanda yolculuk yapıyor. Eyüp'ten, İbrahim Peygamber'e, Sodom ve Gomora'ya gidiyor. Lilith'ten oğlu oluyor ( Burada parantez açmak istedim. Bu bölüm oldukça erotik bir biçimde anlatılmış çok hoşuma gitmedi. ) , Nuh tufanına gidiyor. Bu zaman içinde edebiyatla felsefenin kesiştiği dar alanlarda dolaştırıyor okuru. Kitap dinler tarihini hicivli bir şekilde eleştirmiş. Yaradılış mitlerine, destanlarına farklı bir açıdan bakan bir kitap olmuş. Kitabı okurken lütfen ön yargılarınızı ve inançlarınızı bir kenara koyup ta okuyun. Saramago'nun vermek istediği mesaj bize sorgulamayı öğretmek. Sorgulamayı körü körüne bağlanmamayı inanılmaz güzel göstermiş. Mizahi anlatımları hem güldürdü hem düşündürdü. Eğer kitaptan doğru mesajı alırsanız hiçbir şeyi kayıtsız şartsız kabul edilmeyeceğini anlayabilir ve soru/sorular sormaya başlayabilirsiniz.
Tabuları sorgulayan, size güzel birkaç saat geçirtecek dolu bir kitap okumak isterseniz şiddetle tavsiyemdir. Bazı konularda hak verdim bazısında vermedim. Kişisel görüşüm kitap ne okunmalı ne de okunmamalı derim ama sorgulamayı öğretmek için yazılmış bir şaheser.

Tanrımmmm, bu kitap seni eleştiriyor :))
Jose Saramago'nun ölümünden önce yazdığı son, benimse yazarın okuduğum ikinci kitabı. Daha önce Körlük'ü okumuş ve hayran kalmıştım. Eğer Tanrı varsa bazı insanları özel yeteneklerle donattığı kesin ve bu yeteneğe sahip olan insanları ciddi anlamda kıskanıyorum :)) Bu kitapta da yazar çizgisinden şaşmamış, Kabil'e farklı bir misyon yüklemiş, bunu yaparken de noktalama işaretlerine karşı tavrını devam ettirmiş, bu sebeple kitabı hızlı okumama bile isteye engel olmuştur...
Kitapta kardeşini öldüren Kabil uzun bir yolculuğa çıkar, zaman kavramını siler aklından ve farklı yerlerdeki şimdiki zamanlara gider. İbrahim'le, Nuh'la, Lilith'le, Musa'yla, Eyup'la kesişir yolu. Ve tüm bu yolculuk boyunca adalet, suç ve ceza kavramlarını sorgular.
Dipnot: Kitabı okumadan önce eski ahit hakkında bilgi sahibi olmak kitabı anlamak açısından oldukça önemli bence.
Son söz kitaptan gelsin:
...Cahil gibi konuşuyorsun, tanrı'nın elinden iyilik görüyorsak neden kötülük de görmeyelim, bu soruyu sordu, ama karısı öfkeyle cevap verdi, Kötülük için zaten şeytan vardı, efendi'nin şimdi ona rakip olması kimin aklına gelirdi, Beni bu hale koyan elbette tanrı değil, şeytan'dır, Efendi'nin onayıyla, dedi kadın...

Hayatımda okuduğum en cesurca kaleme alınmış eserlerden biri diyebilirim. O kadar cesur ki, inceleme yazabilmek için cesaretimi toplamam 2 haftamı aldı...
Öncelikle şunu belirteyim ki, din konusunda hassas bir kişiyseniz ve bir kitabı sadece edebi olarak ele alabileceğinize inanıyorsanız okuyabilirsiniz ama din konusunda hassas olup da bir de üstüne içerik konusunda da hassas davranacaksanız okumamanızı tavsiye ederim. Ancak saydığım gruplar dışında görmüşseniz kendinizi, kesinlikle okumalısınız.
(Bundan sonrası spoiler içerebilir)
Kitap, Adem ile Havva'nın yaratılışından başlar, cennetten kovulmalarına değinir ve Habil ile Kabil'in arasında geçen kardeş katli olayıyla tepe noktasına varır. Tanrı tarafından lanetlenen Kabil, zaman ve mekan tanımadan sürekli seyahat edecektir, bir yerde uzun süre kalamayacaktır. Böylece Kabil, Nuh tufanı, Sodom ve Gomora olayı, Musa'nın göçü, İbrahim'in oğlunu kurban etme girişimi gibi dini mitolojik olayları gezmeye başlar. Ve bu olaylarda Kabil'İn ciddi bir şekilde Tanrı'yı eleştirmesine şahit oluruz.

İnceliğine bakarak bir günde okurum diye düşündüğüm kitabı dört günde bitirebildim. Kitabı tek kelime ile ifade edersem; Sıradışı. Konu ilginç; Kardeşi Habil'i öldüren Havva ve Adem'in oğlu Kabil'in zaman içinde yaptığı yolculuk denilebilir. Bu yolculukta kimler yok ki? Lilith, Nuh, İbrahim, Eyüp. Bu süre içinde Lut kavminin helak olmasına, Nuh tufanına ve pek çok tarihi olaya tanıklık eder. Bütün bu süreç içinde Efendi'nin (Yaradan. ) kıskanç, bencil ve kötü olduğunu vurgular. Kitabın sayfa düzeni ayrı bir alem. Sadece bölüm başında satır başı var. Noktalama işareti olarak nokta ve virgül dışında bir şey yok. Jose Saramago'nun okuduğum ilk kitabıydı. Yazarın başka kitabını okur muyum? Biraz şüpheli. Açıkçası kitabı pek sevemedim.

José Saramago' nun okuduğum ikinci kitabı, Körlük kitabından aldığım tadı bu kitabında bulamadım maalesef. Kitabı okuyan dostların incelemelerinin tamamını okudum, onun için aynı konuların tekrarını yapmak istemiyorum. Yaradanı kardeş katili Kabil üzerinden sorgulamak hiç ahlaki değildi. Olabildiğince edebi bir eser olarak okumaya gayret göstersem de belirli bir aşamadan sonra dayanamıyorsunuz yapılan ironiye. Keşke imkan olsaydı da sorsaydık José Saramago beye ALLAH' ın adaletini gördün mü ? Öğrendin mi diye

Bu kitabı okumama vesile olan İzmir 1000Kitap ekibine teşekkür ederim. Edebiyatla felsefe el ele verirse böyle muhteşem bir yapıt çıkıyor ortaya. İnsan dünyayı ve yaşamayı hakediyor mu? Tanrı, tanrılığı hakediyor mu?, Dinler tarihindeki kadim mitler nasıl oluştu, kimler tarafından hangi dersler verilmek isteniyor? Tuhaf bir ironiyle ve cesaretle yazılmış kitap, bir çok dini konuyu sorguluyor ve sorgulatıyor. Anlatım ve kurgu çok başarılı, kesinlikle çok keyif alarak okudum.

Kitap, Nobel ödüllü olduğu için beklentimi çok yüksek tuttum herhalde ki beğenmedim. Kadını çok aşağılamış yazar. Tanrı'yı sorgularken tüm insanlık suçunu ona yüklemiş, hatta çok basite alarak kaleme almış. Bir şeyi sorgularken bunu iyi araştırmak lazım diye düşünenlerdenim. Bu kitap hiç bir kutsal kitaba dayanmıyor, fantastik bir eser desem ona da uymuyor. Açıkçası hayal kırıklığı yaşadım...

Bu kitabı okumadan önce tüm önyargılarınızı kenara bırakmanızı ve düşünce biçimini rahatlatmanız gerekiyor. Okuması zor kitaplardan biriydi ve insana resmen bakış açısını anlatan en iyi eser olarak görüyorum. Yazar tam anlamıyla size "Gel bir de buradan bak" diyor. Fantastik kurgu ve çok güzel bir anlatım. Kitabı öneren dostuma çok teşekkür ediyorum.