ali şeriati kitabi. fecr yayınları'nın cep kitapları serisinden..
ali şeriati'ye göre iki tür bilinç vardır, bunlar: insani bilinç ya da öz bilinç ve sosyal bilinçtir. insanı insan yapan ve diğerlerinden üstün kılan da, bu iki bilinci taşımasıdır..ve bu bilinçlerden yoksun olduğu sürece ne "dindar" olmasının ne de felsefe, tıp, teknik, bilim vs. alanlarında ilerlemiş, gelişmiş olmasının önemi yoktur. zira bu durumda dünyadaki esas bulunma, yaratılma amacını unutacak ve bunun sonucunda da tüm "yaratma" ya da üretme faaliyetleri de israf, tüketme veyahut bozgunculuk ile sonuçlanacaktır. günümüz müslümanlarını da batıya karşı yenik ve onlara mahkum kılan da yalnızca, bu öz bilinç ve sosyal bilinçten yoksun olmalarıdır; teknik, bilim, medeniyet vs. açısından geride olmaları değil. ve müslümanlar bu bilinci içlerinde yeniden diriltmedikleri sürece devamlı batı medeniyetine mahkum kalacak ve onları taklitten ve sadece ürettiklerini tüketmekten ileriye gidemeyeceklerdir. işte insanı bu bilinçten yoksun bırakmak, bu bilincin dirilmesine mani olmak da "eşekleştirme"dir. eşekleştirme de iki şekilde olur: birisi doğrudan, yani zihinleri cehalete zorlayarak, düşünmeyi engelleyerek; diğeri ise dolaylı yoldan, zihinlere belirli şeyleri süslü, önemli göstererek esas düşünülmesi gereken şeyleri gizlemektir. ve eşekleştirme araçları yeri geldiğinde insanın en kutsal değerleri dahi olabilmektedir. din, ilim, medeniyet, edebiyat, felsefe, uzmanlık vs.. tüm bunların hepsi insanı bu iki bilincinden yoksun bıraktığı sürece eşekleştirme aracına dönüşmektedir.
