Dante'nin İlahi Komedya'sı esas alınarak 3 cilt olarak tasarlanmış, fakat ilk cildin yayınlanmasının ardından Gogol'ün yergi ustalığıyla Rus toplum yapısına ve yönetim şekline ciddi olarak giydirmesinin sansür komitesi tarafından eleştiriler alması sonucu 2. cildi ancak 10 yıl sonra tamamlanabilmiş, bu sırada Gogol'un geçirdiği manik depresif buhran sonucu 2. cildinin elyazmaları kendisi tarafından yakılmış kült bir yapıttır Ölü Canlar.
Kendisinden sonra gelen Dostoyevski,Tolstoy,Turgenyev,Çehov gibi yazarları ciddi şekilde etkilemiş olan Gogol, sahip olduğu deha ile kelime oyunlarına girip, konuyu tekdüzelikten çıkarması, alaycı cümlelerle aslında taşlamayı vurucu hale getirmesiyle bence diğer tüm Rus yazarlardan ayrılır. Zira hem Petersburg Öyküleri'nde hem de Ölü Canlar'da sanki okuyucu ile sohbet havasında metinler yazar. Bu yüzden belirli bir olay örgüsüne sıkıştırmaz cümleleri. Cümlelerin ucu bucağı yoktur...
Ölümsüz Çiçikov karakterinin Rus toplumunun bir aynasına dönüştüğü Ölü Canlar, Rus klasik edebiyatı için de bir çatıdır,bir dönüm noktasıdır. Çiçikov karakteri insanların ikiyüzlülüğünü,çıkarcılığını tokat gibi yüze çarparak, Rus edebiyatında daha sonraki karakter gelişimine kapı açmıştır.
3. cildinin tamamlanamaması ise edebiyat tarihi için büyük kayıptır. Maalesef 2. ciltten sonra o sapmalar belli oluyor. Yine de bu şaheser okunmalı.