Yazma zevkini keşfedebilmem için yurtdışına çıkmam gerekti. İsveç’e gitmiştim ve iki seçenek vardı önümde: ya isveççe konuşacaktım ki çok az biliyordum, ya da ingilizce ki onu da konuşmakta çok zorlanıyordum. Bu dilleri iyi bilmemem haftalarca, aylarca, hatta yıllarca asıl söylemek istediğimi söylemekten alıkoydu beni. Söylemek istediklerimin ağzımdan çıkar çıkmaz gözümün önünde kılık değiştirdiğini, basitleştiğini, adeta küçük, komik kuklalara dönüştüğünü görüyordum.
Kendi dilimi kullanma imkânsızlığı içinde bulunurken, dilimin bir yoğunluğu, bir kıvamı olduğunu, soluduğumuz hava gibi olmadığını, duyumsanamaz bir saydamlık falan olmadığını, aksine kendi yasaları, kendi kestirme yolları, dehlizleri, çizgileri, yokuşları, yamaçları, girinti çıkıntıları, kısacası bir fizyonomisi olduğunu, bir peyzaj oluşturduğunu ve bu peyzajda kelimelerle cümleler etrafında dolaşılabileceğini, özetle önceden göremediğim bakış açıları olduğunu fark ettim. Bana yabancı olan bir dili konuşmak zorunda olduğum isveç’te, o birden dikkatimi çeken fizyonomisiyle kendi dilimin, yabancı ülke veya gurbet dediğimiz yer’siz yerde kalırken mesken tutabileceğim en gizli ama en emin yer olduğunu anladım. Sonuçta tek gerçek vatan, insanın ayağını basabileceği tek toprak, başını sokabileceği, sığınabileceği tek ev çocukluğundan itibaren öğrendiği dildir.
Bir arkadaşım anlatmıştı. Bundan beş yıl önce, eşiyle birlikte İstanbul Florya'da bir adres arıyorlar. O sokak bu sokak derken bir sokağa giriyorlar ve gördüğü manzara karşısında arkadaşının nutku tutuluyor. Bir apartmanın giriş kapısından apartmanın üzerine bir sarmaşık sardırmışlar. Apartman bordo boyalı, sarmaşığın yeşil geniş yaprakları var ve bordo renkle son derece uyumlu, çiçekleriyle birlikte enfes bir görüntü. Arkadaşım diyor ki, "Görür görmez arabayı sağa çektim. Bir süre görüntüye baktım ve eşime döndüm, 'Canım görüyor musun? Harikulade bir şey! Hayatımda gördüğüm en güzel peyzaj. Arkadaşımın eşi birkaç saniye aynı görüntüye baktıktan sonra cevap veriyor: "Böcek yapar o !"
İnsan bir mesajı önce niyetine göre eksiltir, sonra yine niyetine göre tamamlar ve kendi deneyimine göre kıyaslar (s 27)
Sayfa 22 - Elma yayıneviKitabı okudu
Bağışlanmış Hüzün
acıkınca
ya da gelince uykusu
mırıltısıyla bir kedi
duru bir ırmak gibi
akar hayatımıza
sevgili
O, peyzaj değil heyecan aradığı ve artist olmaktan ziyade, duygulu bir micaza sahip olduğu için, her şeyden kalbine bir çeşit kazanç çıkarmaya çalışıyor ve kalbin alışverişine yaramayan şeyi atıyordu.
Sayfa 42 - Elips KitapKitabı okudu
PEYZAJ
Buram-buram ışık saçan,
Alın denizlerinden geçen
Sönük bir gemidir yalnızlık;
Gözlerde dumanı kalır.
Umutları içtikçe içen,
Yoğunlaştıkça çöken
Ardındaki karanlık,
Bir de limanı kalır.
Sözlerdir anılarda çakan,
Boyuna kıyılara çeken,
Fener, onda da, bir an’lık
İzlerin kalanı kalır.
Gözlerden saldıran, kaçan
Yengiler, yenilgilerdir uçan.
Kimsesiz, çorak, yanık,
Uzanan alanı kalır.
Murathan Mungan
"Geçiyordum uğradım
boynuz boruların uğultusundaki bulanık zamanlara
belki bir gömüde birkaç eski eşyanın ışıltısı vurur şimdiye
merdiven altında unutulmuş bir zaman
ya da eski yüzümle karşılaşmak
girişteki aynada
dinmiş uzaktaki nehrin gürültüsü
ağaçlar yer değiştirmiş
çekmiş,küçülmüş onca hayal
oyun ve atlı karınca sığdırdığım kurak peyzaj
doğduğum ev artık yavrusunu tanımayan
bir hayvan gibi bakıyor uzaklara
toz yalnızca toz Zaman
geçiyor içimizden
adılını mırıldana mırıldana
elim çoktan düşmüş kalbimin üzerinden
gözlerim yabancı hatırladıklarına
üzeri tırnak izleriyle kaplı bakır çanın
dağıtacağı hiçbir sis kalmamış oysa
ne burada ne hayatımda
dibi görünen bir sarnıcın çiğ kuraklığıyla
bakıyor gözlerim anlamından çıplak kalmış dünyaya
neden dönüşler loş zamanlara saklanır
neden kimse yola çıktığı gibi dönmez geriye ? "
SEN DAHA BAŞINDAN
Sen kollarıma asla gelmemiş sevgili,
sen yitirilmiş olan daha başından,
senin hangi şarkılar gider hoşuna
hiç öğrenemedim. Vazgeçtim ben seni
gelecek anın kabaran dalgaları içinde
tanımaya çabalamaktan. İçimdeki
tüm uçsuz bucaksız imgeler - - çok uzaktaki
derinliğine hissedilen peyzaj,
şehirler, kuleler, köprüler ve
vazgeçtim ben, seni gelecek anın kabaran dalgaları içinde tanımaya çalışmaktan.
içimdeki tüm uçsuz bucaksız imgeler,
çok uzakta derinliğine hissedilen peyzaj,
şehirler, kuleler ve patikaların tahmin edilmedik dönemeçleri.
ve bir vakitler nabzı tanrı'nın kudretiyle atan topraklar,
tümü, seni anlamlandırmak için içimden yükselirler.
Orhan Pamuk
Yıkıntıların Hüznü: Tanpınar ve Yahya Kemal Kenar Mahallelerde
Tanpınar ile Yahya Kemal İstanbul'un ücra, uzak ve fakir semtlerine birlikte uzun yürüyüşlere çıkarlardı. İkinci Dünya Savaşı sırasında Tanpınar bir kere tek başına gene aynı yerlerde, “Kocamustafapaşa ile surlar arasındaki o geniş ve fakir semtlerde” dolaşırken bu yürüyüşlerin
Kendisi ne bitkibilimci, ne tanrıbilimci ne de peyzaj mimarı; bu bahçedeki hiçbir şey de onun değil. Ama sevdiği insanlarla birlikte burada yaşıyor ve bu toprağa etki edebilecek her şey onu yakından ilgilendiriyor.
Sayfa 13Kitabı okudu
