keza at üzerine olan türk lügatı çok zengindir. bugün izleri var ama bunları tamamen bilmiyoruz. atların renklerine, yaşlarına, cinsiyetlerine göre farklı isimler var. öyle ki teferruata girildiği zaman bu isimlendirme binleri buluyor. araplar hiçbir zaman "on dört yaşındaki boz renkli dişi deve" demezler; onun kısa bir adı vardır. çünkü çölde güdülürken o deve öyle çağırılır. at ve deve üzerine bu zengin lügat, bir yandan da militer bir hareket tarzını getiriyor; örgütlenme ve çabuk hareket kabiliyeti. bunun yanında bir de silah ve demir işçiliği var. demir; uygarlaşmış, felsefe üreten bir milletin işi değil. avrupa tarihinde kuzey avrupa'nın barbarları için "holstein kültürü" denilen bir devre var; bu kavimler daha okuma yazma bilmedikleri zamanlarda demir işliyorlardı. demir işi çok büyük şehir merkezleri kurmayı gerektirmiyor. anadolu'ya da demiri getiren hititlilerdir. naşili dediğimiz bu kavim, muhtemelen güney ukrayna'dan anadolu'daki hattilere saldırdı, demir ve silah da onlarla birlikte geldi.sonrasında hükmettikleri yerin adını aldılar, kendilerine "hatti" denildi. en önemli unsur da devlet mekanizması... bizim göktürk kağanlığı ve türgişler var. bunlar birer devlet; dış ilişkileri var, vergi toplamayı, ganimet paylaştırmayı biliyorlar
Sayfa 36 - timaş yayınları, 3. basımKitabı okuyor
Bizim Göktürk Kağanlığı ve Türgişler var.
Bunlar birer devlet; dış ilişkileri var, vergi toplamayı, ganimet paylaştırmayı biliyorlar.
..
Sayfa 37 - TimaşKitabı okudu
Batı Göktürk Kağanlığı son görkemli kağan T'ung Yabgu'nun 630 yılında öldürülmesinden sonra bir daha toparlanamamıştı ve 659 yılından sonra artık kağan bulunmuyordu. Mirası sürdürmeye çalışan On Ok Birliği kendi içinde ikiye ayrılmıştı ve birbiriyle mücadele hâlindeydi. Bu ortamda, 658 yılında son Göktürk direnişi de kırılınca Soğd kentleri Çin himayesine girmişti. Bu on boydan biri olan Türgişler 7. yy. sonlarında yükselip kağanlık sanını kullanmaya başladılar ama bu kez de doğuda 681'den itibaren yükselen İkinci Göktürk Devleti hâkimiyetini Batı Türkistan'a genişletmeye çalışınca Türgişler onlarla mücadeleye daldılar. Arapların Orta Asya'daki en meşhur komutanı Kuteybe 705'ten itibaren Ceyhun'un kuzeyinde ciddi fetih hareketleriyle meşgulken, Göktürklerle Türgişler ölümüne bir mücadele hâlindeydiler ve ağır darbeler yiyen Türgişlerin hemen güneylerindeki Arap faaliyetleriyle ilgilenme imkânları kalmamıştı. O kadar ki örneğin Kuteybe'nin 714 yılında hayli kuzeyde bulunan Taşkent'e saldırması üzerine, bu kentin hükümdarı hemen yanı başında bulunan Türgişlerden değil, Çin'den yardım istemek zorunda kalmıştı. Ancak ve ancak Göktürk Devleti Kapgan Kağan'ın (691- 716) son günlerinden itibaren sürekli ve kapsamlı iç isyanlarla çalkalanırken Türgişlerin rahatladığını görüyoruz ve Araplarla ciddi karşılaşmaları bundan sonradır. Kaldı ki 715'te Kuteybe'nin ölümüyle Arap cenahı da büyük sarsıntı geçirmiş, Orta Asya genel olarak rahatlamıştır.
Sayfa 58 - Kripto YayınlarıKitabı okudu
İslamiyetin kabulü
Kuteybe bin Müslim gazaya çıkıp Müslümanlığı kabul ettirmiş diyorlar. 8. asırda o coğrafyada Kuteybe bin Müslim’i kim dikkate alır? Zaten orada Göktürklerin halefi olan Türgişler var ve onlarla savaşıyor. Bahsedildiği kadar kolay değil. Türk boyları İslam’ı doğrudan doğruya medeni ilişkiler dediğimiz kültürel ve ticari ilişkilerle kabul etmişlerdir. Açık olan şudur ki bize İslam’ı öğretenler İranlılardır, Araplar değil. Kabul ettiğimiz Arap alfabesindeki ek harfler, bazı dinî terimler (peygamber, namaz, oruç) Farsçadan gelir.
670’i takip eden yıllarda İslâm ordularının Horasan üzerinden Maveraünnehire ulaşması ve Türk boylarıyla temas etmesi sonrasında İslâm kaynaklarında Türklerle ilgili bilgiler birden geniş yer tutmaya başlamıştır. Dolayısıyla doğudaki Çin kaynakları ile batıdaki İslâm kaynaklarının mukayese meselesi ortaya çıkmıştır. Bu durum Türgişler, Karpuklar ve Uygurlar hakkındaki bilgilerin daha rahat anlaşılabilmesi için epey olumlu neticeler vermiştir.
Türgişler, Batı Göktürk ülkesinde 635 yılını takip eden yıllarda çeşitli siyasi olaylarda yeni boy teşkilatlanmaları sırasında tarih sahnesine çıkmış bir boydur.
Sayfa 194Kitabı okudu
708'de Kırgızlar Çin'e elçi göndermişler ve Çinliler, Türgişler ve Kırgızlar arasında Göktürklere karşı bir ittifak kurulmuştur.
Sayfa 32 - Kronik KitapKitabı okudu
