İlber Ortaylı'nın Tavsiye Ettiği 25 Kitap
1. Osmanlı İmparatorluğu - Halil İnalcık
2. Batı-Doğu Divanı - Johann Wolfgang von Goethe
3. Hafız Divanı
4. İnce Memed - Yaşar Kemal
5. Fuzuli Divanı
6. Timurlenk
7. İslam Uygarlıkları Tarihi - Corci Zeydan
8. Bir Ortadoğu Tarihçisinin Notları - Bernard Lewis
9. Savaş ve Barış - Lev Nikolayeviç Tolstoy
10. Kral Lear - William Shakespeare
11.
Nazım Hikmet Ran
Nazım Hikmet'in Aziz Hatırasına
Dünya tarihinin belki de en kanlı yüzyılının başında doğdu. Dönemin koşullarına göre oldukça varlıklı ve eğitimli sayılabilecek bir aileden geldi.
“Üç yaşımda Halep’te paşa torunluğu ettim” der Otobiyagrafisinde.
Paşazadeydi aslında burjuva karşıtı olmasına rağmen. Ancak çok kızardı kendisine “Paşazade” diye
Türkçedeki Yabancı Kelimelere Atamızın Cevabı
“Peki dilimizde, kökeni ne olursa olsun, onlarca kelime varken, yabancı bir kelimeyi doğrudan Türkçenin yapısına ve telaffuzuna uyarlamadan kullanmak, hangi aklın ürünüdür?
Derdimiz Türkçede yer alan ve artık bizim olan yabancı kökenli kelimeler değil. Derdimiz, zaten herhangi bir kavramla ilgili onlarca kelimeye sahipken bir topluma özenip o kavramla ilgili bir sözcüğü doğrudan dilimize katmaya çalışmalarıdır.
Aslında bununla ilgili sayfalarca, ciltlerce yazılacak mevzuyu Gazi Mustafa Kemal ATATÜRK müthiş bir şekilde özetlemiştir:
‘Kitap, kâtip, mektup’ benimdir.
‘Ketebe, mektep, yektübü ve geri kalanı Arap’ındır!’
Bu şekilde baktığımızda Türkçeleşmiş kelime nedir, ne değildir, daha net anlamaktayız.
‘Birader’ bizimdir, ‘brother’ İngiliz’in, gibi.”
Sayfa 185Kitabı okudu
Son olarak: Fransızların ve İngilizlerin dilinden bahsedelim
“Fransa’nın İngiltere’yi işgalinde Fransızca, âdeta soyluların, İngilizce ise çoğunlukla halkın konuştuğu dil hâline gelmiştir. Norman istilasını takip eden üç asır boyunca her İngiliz kralı, Fransızca konuşmaktaydı. Sadece krallar değil; mahkemelerde, kiliselerde, devlet memurlarının ağzından Fransızcadan başka bir lisan çıkmıyordu. Böylelikle Yüzyıl Savaşları sonrası 300 sene boyunca İngiltere’de iki dil yan yana yaşadı: Resmî dil Fransızca ve halkın dili İngilizce.
İki dilin 300 yıl boyunca böyle iç içe olması, doğal olarak kelime alışverişlerini de beraberinde getirdi. Devletle alakalı hemen hemen her kelime, Fransızcadan İngilizceye armağandır.
İngiliz milleti aç, sersefil, biçareyken, Fransızlar öyle değildi. O kadar dertsiz, tasasızlardı ki. Bundan mütevellit her türlü lüks ve zevk eşyası, yüce, soylu ve asil kavramlar Norman (Fransızca) diliyle ifade olunurken, basit şeyler de İngilizce kelimelerle belirtiliyordu.”
Sayfa 205Kitabı okudu
Youtube Kanalımız Hakkında
Selam kitapçokseverler. İsmim Tolga Alp. Yaklaşık 5 yıldır Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları'nda çalışıyorum. Öncesinde de 4 yıllık muhabirlik geçmişim var. Kendimi bildim bileli kitaplarla iç içeyim. Kitabevinde tanıştığım, yıllardır kitaplar üzerine uzuun uzunn sohbetlerde bulunup, fikir alışverişi yaptığım Sevan hocamla, araştırıp incelediğimiz, okuduğumuz, üzerine kafa yorduğumuz, satırlarının altını çizip notlar aldığımız yazar ve kitaplar üzerine podcast tarzı bir kayıt yapmak ve kitapseverlerle paylaşmak istedik.
YouTube'da Okur Sohbetleri adıyla bir kanal açtık ve sohbetlerimizi yayınlamaya başladık. youtube.com/okursohbetleri üzerinden kanala göz gezdirebilirseniz, uygun görürseniz görüş ve önerilerinizi okursohbetleri@gmail.com üzerinden veya 1000Kitap hesabımızdan bizimle paylaşabilirseniz çok mutlu oluruz.
Ayrıca yayınlanan bölümlerin en kısa sürede Spotify'da olacağının bilgisini vermek istiyorum.
Keyifli dinlemeleriniz olması dileğiyle.
Sevgiler.
İLBER HOCANIN TAVSİYE ETTİĞİ 25 KİTAP
1.Osmanlı İmparatorluğu (Halil İnalcık)
2. Batı-Doğu Divanı ( Johann Wolfgang von Goethe)
3. Hafız Divanı
4. İnce Memed ( Yaşar Kemal)
5. Fuzuli Divanı
6. Timurlenk
7. İslam Uygarlıkları Tarihi ( Corci Zeydan)
8. Bir Orta-doğu Tarihçisinin Notları ( Bernard Lewis)
9.Savaş ve Barış ( Lev Nikolayeviç Tolstoy)
10. Kral Lear ( William Shakesper)
11. Yüzbaşının Kızı ( Aleksandr Sergeyeviç Puşkin)
12.Vanya Dağı ( A. Pavlavic Çehov)
13. Madame Bovary( Gustave Flaubert)
14.Savaş Günlükleri
15. Semerkant ( Amin Maalouf)
16. Puslu Kıtalar Atlası ( Ihsan Oktay Anar)
17. Milli Mücadele Başlarken ( Tayyip Gökbilgin )
18.Suyu Arayan Adam( Şevket Süreyya Aydemir )
19.Yeniçeriler ( Resad Ekrem Koçu)
20.Yavuz Sultan Selim ( Feridun Emecen)
21.Devleti Aliyye ( Halil İnalcık)
22.Sultan Alp Arslan ( Cihan Piyadeoğlu)
23. Hüsran ( Şadi Sirazi)
24.Karamazov Kardeşler ( Dostoyevski )
25.Kambur ( Şule Gürbüz )
Eski Türklerde Çocuğa Ad Koymak
“Eski Türklerde çocuğa ad vermek, çocukların bir beceri gösterip göstermemesine bağlı bir kavramdı. Bir insanın adı, onun özüne ilişkin bir işaret olabileceği için, konacak adla o adı taşıyacak kişinin arasında muhakkak uyum olmalıydı.
Yıllar boyu çocuk ölümlerinden usanan halkın çocuklarına ‘Dursun, Durmuş, Satılmış, Ömür, Yaşar’ gibi adlar vermesi tamamen tedbir amaçlıydı.
Bunlara ek olarak kötü ruhları bebeğin değersiz olduğuna inandırmak için, ‘İtalmaz, Domuzbay, İtboku’ gibi isimler de tercih edilmiştir.
‘Yeter, Kafiye, Sonay’ gibi isimler ise, yöresel doğum kontrol yöntemi olarak görülmüş ve daha fazla çocuk istemeyenlerin başvurduğu bir metot olmuştu.
Eski Türklerde, çocuğun doğduğu gün yaşanan olaya göre ad konması da hayli yaygın bir durumdu. Mesela düşman o gün yenildiyse, çocuğa ‘Yağıbasan’ adı, o gün misafir geldiyse ‘Konukkeldi’ adı, o gün yemek dağıtıldıysa ‘Aşbergen’ gibi adlar çocuğa verilmekteydi.
Tüm bunlara ek olarak çocuğa ‘Tuna, Fırat, Dicle, Seyhan’ gibi coğrafi adlar, tarihi olay ya da gün veya kavim, boy adlarını koymak da yaygın görülen bir durumdu.”
Sayfa 167Kitabı okudu
Gamzedeyim
“Türkçede, Farsçadan giren bir ek var: ‘-zede’. Bu ek Farsçada ‘vuran, vurulan’ gibi anlamlara sahiptir.
‘Hafifçe yaralamak’ anlamındaki ‘zedelemek’ fiili de bu ekten gelir. Ayrıca ‘depremzede, afetzede, kazazede’ gibi sözcükler de bu ekten türemiştir.
Bir de çok güzel bir şarkının tıpkı kendisi gibi güzel bir sözü var: ‘Gamzedeyim, deva bulamam.’
Buradaki ‘gamzedeyim,’ sözü aslında ‘çene, yanak gibi yerlerde bulunan küçük çukur’ anlamındaki ‘gamze’den bahsetmemektedir.
Bu söz, ‘tasa, kaygı, üzüntü’ anlamındaki ‘gam’ sözüyle ‘-zede’ ekinin birleşmesiyle oluşmuştur.
Haydi şimdi şarkıyı bir de böyle dinleyin…”
Sayfa 120Kitabı okudu
“KÖK, Kelimelerin Serüveni…”
Başta etimoloji meraklıları olmak üzere, Türkçemizin güzelliğine bir kez daha hayran olmak isteyenler için bu bir başucu kitabı. Bizim sanıp başka dillerden alıp dilimize yerleştirdiğimiz bir sürü kelimenin kökeniyle birlikte hikâyesi de anlatılıyor. Dillerle uğraşan biri olarak bildiklerim çoğunluktaydı, ama bilmeyip şaşırdıklarım da oldu. Özellikle doğru bildiğimiz yanlışlar konusunda oldukça faydalı. Kitabın bir güzel yeri de, şüphesiz dilimizle ilgili ara ara siyah sayfalara kondurulmuş özlü sözlerdi..
Günlük hayatta sıkça kullandığımız kelimeler, eski Türkçe olup artık kullan(a)madığımız kelimeler, tabirler, deyimler, ev aletleri, şehir adları, organ-uzuv adları, aylar ve günlerin anlamları, vs.
Hacmine nazaran ziyadesiyle bilgi yüklü ve eğlenceli bir dile sahip bir kitap. Böyle keyifli bir kitap okumamıştım, yazar yer yer esprilerle kitaba renk kattığı için de beğendim. Kelimelerin serüvenini merak edip, kitapla bu yolculuğa çıkmak isteyen herkese tavsiye ederim. Yazarın yakın zamanda ‘
Hatırla’ isminde bir etimoloji kitabı daha çıkmış, onu da listemize alalım..
Son olarak kitaptan bir alıntı bırakalım:
“Türkçe, tek bir ekle yalnızca bir kelime türeterek ‘Benden bu kadar der mi?” (demez tabii ki).
Zengin Türkçemizin kıymetini her geçen gün daha da anlamak dileğiyle…
