Takrir-i sükun düzeni, Cumhuriyet'in ilanından iki yıl sonra, iktidardaki burjuva-demokrat ihtilalciler için bir hesaplasma dönemi oldu. Çok çeşitli cephelerde hesaplaşmalar yapıldı. Kimi, kökten kimi geçici sonuç verdi. Bu hesaplasmada İstiklal mahkemeleri, birer terör aracı olarak çalıştı.
Paşaların, İstiklal Mahkemeleri'ne karşı yetkilerinin genişliğinden ötürü yaptıkları bu eleştiriler, esasında bu mahkemede muhakeme edilmeleri sonucunda kaybettikleri itibarlarının etkilediği ruhiyatlarından kaynaklanmaktadır.
Sayfa 84Kitabı okudu
Cumhuriyet'in kuruluş dönemi İstiklal Mahkemeleri söz konusu edilmeden tam mânasıyla anlatılamaz. İlk defa 1920 yılında kurulan bu olağanüstü mahkemeler, başlangıçta daha çok askerden kaçanları caydırmak için kullanıldı. Savaş bitince mahkemeler ortadan kaldırıldı. Cumhuriyet'in ilânından sonra tekar Hilafet tartışmaları sırasında teş kil edildi. 1925 yılında Takrir-i Sükün Kanunu'nun kabul edilmesinden sonra Ankara'da ve Doğu isyan mıntıkasında birer İstiklal Mahkemesi kuruldu. "Şapka inkılâbı" sırasında bu mahkemeler çok etkili biçimde kullanıldı.
Mahkemelerde sanığın sorgulaması hem savcı, hem hakim tarafından yapılıyordu. Sanık, kanunî bir kısıtlama olmamasına rağmen tatbikatta, avukat tutma hakkına sahip olmadığı gibi şahit de çağıramıyordu. Mahkeme'nin kararı kesindi, temyiz veya bir üst merci söz konusu değildi. Mahkemeler tarafından verilen ölüm cezaları Meclis'te hemen tasdik ediliyordu. Mahkemeler TBMM üyeleri arasından seçilen häkim ve savcılardan meydana geliyordu. Uygulamada, m. kâmal'in güvendiği ve kendisine bağlı kişilerin seçildiği görülmektedir.
İstiklâl Mahkemeleri, temel adalet icapları ile hukukun genel prensiplerine uyma bakımından bir gayret içinde olmadıkları gibi, kanunla ve Meclis kararıyla kurulmuş olmalarına rağmen kanunlara uyma hususunda da hassasiyet göstermek ihtiyacını hissetmiyorlardı. "Şark İstiklal Mahkemesi'nde Savcı Süreyya Bey'le tartışırken, üyelerden Mazhar Müfit Bey'in 'Bizim belli, milli bir amacımız vardır. Ona varmak için arasıra kanunun üstüne de çıkarız' demesi egemen anlayışı yansıtmaktadır."
Sayfa 331 - Yazar YayınlarıKitabı okudu
Cihan Aktaş'tan Şalcı Bacı yalanının satır aralarını okumaya devam ettiğimizde senaryo, kurgu çok daha netleşmektedir: Cihan Aktaş'tan okuyalım:
"Erzurum'da halk içinde Şapka Kanunu'na gösterilen muhalefet üzerine Vali Paşa'yla Kumandan Tatar Hasan Paşa kafa kafaya vererek bu muhalefeti kırmak için'daha
Sayfa 142 - İnkılap YayınlarıKitabı okudu
73 Seçimlerinin propaganda sürecinde tam bir Ecevit rüzgârı esmiştir. Dağa taşa “Karaoğlan” yazılmıştır. Ecevit, adı, söylemi, hatta giyimiyle, birdenbire Türkiye kamuoyunun merkezine oturmuştur. Popülaritesi düşen Demirel ise “şapkasını alıp giden adam” olarak algılanmaya başlanmıştır...
14 Ekim 1973 tarihinde yapılan seçimlerinden CHP, hiç
Sayfa 150Kitabı okudu
Şark Islahat Planı’ndan Bu Yana Cumhuriyetin Kürtlere Yaklaşımı Üzerine
Osmanlıdan başlayarak Türkiye tarihi hep özel hal yöntemlerine tanık olmuştur. 18 kardeşini bir gecede iktidarın selameti için katleden bir rejimin başka türlü olması da mümkün değildir. Bu özel hal uygulamaları, denetim altına alınan toplumları, halkları, inançları, siyasal düşünce akımlarını, renkleri ezmek, çoğu zaman da başkalaştırmak için hep
Cumhuriyetin kuruluşunu belirleyen jakoben mizaç, Osmanlı modernleşmesini belirleyen, bürokrasinin güçlü olduğu, merkezci, vesayetçi eğilimlerle devamlılık göstermektedir. Cumhuriyetin kurulmasıyla tarihsel bir kırılma yaşanmamış, kurucu kadro kendinden önceki dönemin ana aktörü olan İttihat ve Terakki'nin eğilimlerini devralmıştır. Kurucu elitin topluma dayattığı yekpare, homojen ulusculuk ideolojisi, Türklük kimliği dışında herhangi bir kültürel, etnik kodu bünyesine kabul etmemiştir. Toplumun çoğulcu yapısı dikkate alınmadan dayatılan bu yegâne kimlik. seküler ve köktenci bir modernleşme söylemiyle meşrulaştırılmıştır. Bu sekülarist hamleyle İslama dair tüm izler kamusal hayattan silinmeye, din salt özel alana ait bir olgu olarak konumlandırılmaya çalışılmıştır. Cumhuriyet'in radikal uygulamaları Şeyh Said, Menemen gibi isyanları tetiklemiş, özellikle Menemen hadisesinden sonra İslama yönelik tavır ivice sertleşmiştir. Takrir-i Sükun Yasası, İstiklal Mahkemeleri gibi travmatik hadiseler İslamcı hareketin Tek Parti dönemi boyunca yer altına çekilmesini zorunlu kılmıştır. Demokrat Parti iktidarı döneminde çevre merkeze yaklaşmak adına dikkate değer bir hamle gerçek- leştirmiştir. Demokrat Parti iktidarı sürecinde dinsel kavramlar siyasetin bir unsuru olarak kullanılsa bile, Cumhuriyetin kurucu paradigması ile çelişmeyen bir söylem üretilmiştir. Buna ragmen 27 Mayıs'a giden süreçte partinin İslâma yönelik ılımlı tavrı karalama unsuru olarak kullanılmıştır.
Sayfa 313Kitabı okudu
