BulantıJean-Paul Sartre

Sizlere Sartre gibi bugün yeni bir şey yok deyip sayfalarca bu kitapla ilgili olmayan şeyleri anlatabilirim. Sonuçta yalnızım ama yapayalnız değilim. Bu incelemeyi okuyacak insanları da düşünüyorum. :)

Ama elimden geldiğince kısa yazmaya çalışacağım yine de. Yalnızlığın felsefesinin yapıldığı kitap, diyerek başlamak istiyorum. Neredeyse bütün varoluşçularda görülen yalnızlık olgusunun doruğa ulaşmış bir biçimini yansıtmış Sartre. Kitap adeta insana huzursuzluğu aşılıyor. Okuduğum süre boyunca nedense kendimi hiç mutlu hissedemedim. Ama acı da hissetmedim. Sadece hüzünlü. Schopenhauer der ki mutluluk acı çekmemek demektir. Öyle bir mutluluk işte.Kitabı okurken kendimi hiç gitmediğim Fransa'da, İtalya'da bir sokakta amaçsızca gezerken yalnız başıma insanları izler gibi hayal ettim.

Günlük tarzı yazılan romanları okumak zor geliyor bana. Ana olaydan bağımsız alakasız binlerce şey anlatabilir yazar orada. Bu kitap özelinde de Sartre bir sayfada kendinden bahsederken bir sayfada bilmem kimin yaptığı hatta yapmış olacağı işlerden bahsediyor. E haliyle böyle olunca da kopuk kopuk ilerliyorsunuz. Hatta bir sayfada otodidakt gelip: Efendim kendi kendinize konuştuğunuzu gördüm. Ne düşünüyordunuz tarzı bir şeyler söylüyor. Kendi kendine konuşmalar işte. Bu tabi aralardaki küçük ama doyurucu cümleleri özümsemenize engel değil. Yinede olmasa iyi olurdu diyebileceğim şeylerden.

Kitabın başlarında aşırı yalnızlığın getirdiği insanları gözleme tutkusu var. Ki bu benimde çoğu zaman çok severek yaptığım bir şey. Etrafında olan olayları ve gördüklerini aşırı bir betimlemeyle yansıtmakta bu düşüncenin bir sonucu sanıyorum. İş hayatında yorulmuş, makinenin çarkları arasındaki insanları izlerken ana karakter, kendisinin o insanlardan ne kadar daha diri olduğunu düşünüp onlara acıyordu.

Ben öyle sanıyorum ki Sartre bu kitabı yazmak için karar verdiğinde bu kadar karmaşık bir şey ortaya çıkacağını tahmin etmiyordu. Evet aklında bir konu vardı elbet ama yazmaya başladıktan sonra ve bende okumaya başladıktan sonra kitabın ortalarına geldiğinizde hem yazar hem siz baştan varoluştuğunuzu hissediyorsunuz. O çakıl taşı atıldığında başlıyor her şey. Biraz garip bir his. Ama kendini tanımak yolunda önemli bir adım olarak çıkıyor karşınıza.

Okurken sanki psikolojik nevroz geçiren bir adamın sanrılarını dinliyorsunuz. Başlarda acı veren, istenilmeyen bu varoluşma süreci, ilerledikçe kabullenmeye başlıyor ve hatta olması gereken bir şeymiş gibi duyumsanmaya başlıyor.

Otodidakt' la varoluş ve hümanizm üzerine konuşmaları kitabın ne anlatmak istediğinin ortaya koyulması açısından yoğun bir özet gibi olmuş. Tabi bu özeti anca kitabın içindeyken okuyabiliyorsunuz. Ona göre hiçbir şeyin nedeni yoktur. Ve insan bu nedensizlikler ortasında nedeni olmayan bir varlık olduğunun ve hiçbir varlığın nedeni olmadığının bilincine vardığında, işte orada "bulantı" başlar.

Varoluşu ya bütünüyle herşey de hissedebilirsiniz yada herhangi bir şey yoktur. Bomboşluk.

Parmenides gibi düşünüp hayatta hareket denilen bir şey yoktur bile diyecek Sartre. Farklı olarak, Sartre varlığı görünen hissedilen olarak tanımlarken, Parmenides varlığı, var olduğu düşünülen şey olarak tanımlıyordu tabi.

Ben son sayfaları Chopin'in ölüm marşıyla birlikte okudum, Some of these days yerine size de tavsiye ederim. Kitabın sizi içerisine sokmuş olduğu havaya çok uyuyor.

Karmaşık bir inceleme olduysa şimdiden kusura bakmayın. Böyle bir kitabı okurken/ okuduktan sonra sağlam olay örgüsü içerisinde bir inceleme yazmak gerçekten zor oluyor. Yinede iyi okumalar dilerim.

Bir kitap daha bitti... Kitap, sigara gibi benim için, bittiği için üzülüyorum, ama yeni bir tane almak için elimden gelen her şeyi yapıyorum. Kitap hakkında konuşmayı sevmiyorum alıntılar yeterli.

Varoluşçuluk üzerine okuduğum gerçekten en ağır romandı. Bu romanı anlayabilmeniz için zihninizin boş olması ve çok iyi odaklanmanız gerekiyor.
Varoluşçuluğa yeni bir bakış açışı kazandıran bir roman.

Felsefi kitapları sevmem normalde. Ancak kitap ilgimi çekti ve hayatı yeniden sorguladım. Bazılarımız çok fazla derdimiz olduğunu düşünüyoruz. Ekmek parası, aile sıkıntıları, hastalık, sosyal ilişkiler vb.. Kitabı okuyunca en büyük derdin dertsizlik olabileceğini düşündüm. Ve acıdım kahramanımıza, intihar eden bir insana, acılar içinde inleyen bir hastaya acıdığımdan daha çok acıdım belki de...

Bunalıma girmiş bir insan yaşamış olduğu acıları ancak bu kadar derinlemesine yaşayıp gösterebilirdi. Sartre'nin okumuş olduğum en tuhaf tuhaf eseri oldu. Ve bence bugüne kadar okumuş olduğum kitapları toplasan sadece bu kitabı kadar tanımazdım. Yazarı iyice tanımak isteyenlere baştan söylim bu kitabını okumadısanız kesinlikle okumalısınız onu baştan belirtmek istiyorum.
Gel gelelim kitaba...
Kitap baştan sona bir bunalım içeriyor lakin orta kısımlardan sona doğru çok yoğun bir bunaltı söz konusu. Yazarın kitabın başında söylediği şeyler kitabın sonunda bazen farklılık gösterebiliyor. Misal, bir keresinde bugüne kadar ne öğrendiyse kitaptan öğrendim diyor, sonra bir bakıyorsunuz başka bir yerde ne öğrendiysem hayattan öğrendim diyor.
Her şeyden soyutlanmış bir durumda gördüm yazarı. O kadar acılı ve bunaltıcı durumlar yaşamış ki artık acılar pek de etki yaratmıyor üzerinde. Tüm bunlarla birlikte bir de bahsetmiş olduğum soyutlama kavramına değinmek istiyorum, yazar hiçbir şekilde kendisine yaşıyor gözüyle bakmıyor. O hep geçmişte yaşadığını itiraf edip duruyor, çünkü yaşadığı tüm acılar geçmişte kalmış lakin etkilerini bu bunalım noktasında gösteriyorlar. Sartre de bunca acı ve bunaltıdan kurtulmak için daha doğrusu bunalıma daha iyi girmemek için yazmaya başvurduğunu kitabın sonlarında dile getiriyor. Bu da yazmanın insanı rahatlıyor gerçeğinden öte en azından kendi kendisiyle baş başa olup bunalıma girmemeye bir önlem olduğunu gösteriyor.
Daha önce Sartre'nin dünyasının biraz karanlık olduğunu sezmistim ama bu kitabını okuyana kadar farketmedim. Öbür kitaplarını bunun yanında gül gibi aydınlık kalır. Aslında Sartre'nin kendi iç dünyasıyla yaşamış olduğu bunca çelişki, bunca derin dünyalar belki acıyı yaşayan hemen hemen hepimizde vardır. Tabi bu öyle basit küçük acılardan söz etmiyorum. İnsanın dış dünyadan tamamen koparma noktasına gelen ve onu yalnızlığa mahkum eden derinlemesine acılardan söz ediyorum.
Kitabı okuyacaksınız biraz bunalım yaşama şansınız yüksek yazarla birlikte çünkü hep bir acı hep bir yalnızlık hissi veriyor insana.
Neyse kitabı okumak isteyip de okuduğunuzda ne demek istediğimi daha iyi anlayacağınızdan eminim :) hepinize keyifli okumalar dilerim...

Epey zaman önce aldığım lakin doğru zamanını beklediğim bir kitap idi. Başlangıçta biraz yalpaladım Kitaptan bir saniye dahi kopmanız demek bütün olayları kaçırıp başa sarmanız demek öncelikle bunu belirteyim. Betimlemeleri çok çok fazla idi bu sayede kendimi hep olayların içinde tasavvur edebildim. Yazar resmen kitabın başında bir koza içine girdi ve sonunda kozasından çıkarak Ben'i buldu. Varoluş felsefesine ilgi duyan okurlara tavsiye edebileceğim gerçekten güzel bir kitap lakin hazmı biraz zor. O sebeple çok sakin kafa ile okuyun derim.

BULANTI...
Kitap hakkında ne desem ki...
Güzel bir kitap mı, ne anlatıyor, okurken sizi alıp götürüyor mu?
Yahut sizi derinden sarsıyor mu?
Jean-Paul Sartre çok duyduğum bir isim ama kitaplarını hiç okumamışım.Bir şekilde bu kitabın da kitaplığımda olması gerektiğini biliyorum. Tabi babam sağolsun alıyor bir gün :D
Neyse, kitap hakkındaki genel görüşlerim:
Albert Camus'un Yabancı'sını okursanız sizi kitap derinden etkiler. Etkilenirsiniz, o insanın yalnızlığından, yabancılığından ve uzaklığından...
Ya da Yusuf Atılgan'ın Anayurt Oteli'ni okuyup bunalıma girersiniz :D
Ki ben de öyle oldu çok farklı bir kitaptı.
Ama bu kitapta anlatılanlar biraz havada kalıyor sanki. Yani evet ana karakter biraz uzak dünyaya, ama bunu hissedemiyorum. Kapılarla konuşuyor mesela ya da bardakları inceliyor. Tabi bunu bazı eleştirmenler bir çeşit hastalık olarak görmüş ama bence öyle değildi. Yine de yazar bana Bunaltı'yı hissettiremedi.
Peki neden 9 puan verdin derseniz: Kitap güzeldi evet, Sartre'nin Felsefesini anlatan kitap ve güzelde tekrarlıyorum bunu. Olay akışı da güzel ama puan kırmamın sebebi yazarın Bunaltı'yı bana hissettirememiş olmasıdır.
Neyse, yine de güzel bir kitaptı. kitaplığımda durmasından gurur duyacağım.
Herkese iyi okumalar dilerim :)

Bu kitabı okumak epey uzun sürüyor. Çünkü bir anda kopabiliyorsunuz kitaptan. Çok dikkatli ve anlayarak okunduğu takdirde çok şey bulabileceğiniz bir kitap ancak bir anlık kopma sizi bir kaç sayfa geriye götürüp tekrar okumanıza mecbur bırakıyor. Antonie'nin hayata duyduğu küskünlük sizi de saracak.

Kitap; roman olarak nitelense de insanın dış dünyaya, kendine, iç dünyasına bile bir tiksinti şeklinde bulantı hissi ile bakması etrafında şekillenen belki biraz da nevrotik bir düşünceyi yansıtan günlük şeklindeki yazılardan meydana geliyor. Yazar, varolmaktan başka insanın elinde hiç bir şeyin olmadığını baktığı her şeyde gördüğü ve hissettiği bulantı kavramıyla ifadelendiriyor. Varoluşçuluk felsefesine yaptığı atıflar nedeniyle de önemli bir eser durumunda... Fakat bir roman akıcılığını beklemek yanlış olur...

Antoine Roquentin varolusunun farkında. Ona varoluş gerçeğini unutturacak, bir işi (parasal kaygı duymadigindan) , bir eşi, bir derdi yok. Tüm zamani İradesi dışında varolmanın, her an ölebilecek olmanın kaygısı ile geçiyor. Bütün bunlar onda bulantı şeklinde bedensellesiyor. Aynaya baktığında korkunç bir yüzle karşılaşması, dünyayı böyle görmesi de bundan. Ruh hali gözüne bir çeşit filtre oluyor.

İnsanın tarihin her döneminde varoluşsal kaygı yaşadığını biliyoruz.Kimi bu acı ve zorlu sorgulamaya dalmamak için maddeye ve güce sahip olma, beğenilme çabası gibi oyuncaklarla oyalaniyor. Kimi aradığı cevabı buluyor, kimi yolu hedeften mühim görüyor. Ancak şunu seziyorum ki, cevabı bulamamanin insanı cildirtmamasi için hiçbir sebep yok.
Kitap, ortalarına kadar okuma isteği uyandirmadi bende. Bir zaman sonra açıldı, sürükleyici olmaya başladı. Adete varoluscu 'varoluşçuluk böyle olur'u göstermek için yazılmış bir roman.
İyi okumalar

Varoluş nedir diye sorulsaydı ,özlerini değişime uğratmadan ,nesnelere dıştan eklenen boş bir biçim derdim.”

Kitap boyunca aklımda kalan ve kazınan en doğru cümle buydu .Bir şeyler anlatmak ,bir olay örgüsünü okucuya okutmak biraz daha kolay ve anlaşılırdır .Ancak bir düşünceyi felsefik bir havala yansıtmak ,okumaya değer kılmak en zoru belki de .Hele ki işlenen konu varoluş ve kitap tam da ismi gibi bulantıysa okutmak daha bir imkansız görünüyor .Bulantı Sartrenin 20. yüzyılda varoluşçuluk üzerine sunduğu ilk eseri .Ve oldukça başarılı .Kesinlikle okunmaya değer .Okuyanlar ne demek istediğimi daha iyi anlayacaklardır .İlk tavsiyem sayfalarının azlığı sizi yanıltmasın ,her sayfada duraksayıp bir çok ders edinebileceğiniz felsefik bir kitap .Ve tabi söylentilerden dolayı önyargılı başlamamanızı öneririm.

Neden bulantı dediğinizi duyar gibiyim. .Kitabı okuduğunuzda bir bulantıdan çok bır bunalım ruh halinizde cereyan ediyor.
Öncelikle bulantının manasını ,Sartre’deki manasını fark etmek gerek .
Sartre Bulantı’yı bir kötü hal olarak tanımlamıyor .Aksine bu durumdan memnun .Bir iç savaş ,bir varoluş irdelemesi olarak sunuyor bizlere .
Asla pisman değil . Hatta “Bulantı yakamı bırakmadı.Bu kadar çabuk bırakacağını da sanmıyorum .Ama onu bir dert gibi çekemiyorum artık.Bu geçici bir huysuzkuk ya da bir hastalık değil;kendi öz varlığım .”deyişinden anlamak mümkün .


Dokunduğu nesnelerin bile varlığını sorgulamak bir hastalık olsa gerek .İrdelemek ,her şeyde bir öz aramak ne kadar da zor .Her şeyi bir varoluş çerçevesinden bakarsak cansızları canlılardan ayıran nedir ki .Ruhları olmadığını düşünmek cansızları bu yönden görmek yalnızca düşünemeyenlerin bakış acısı Sartre’ye göre .Ona göre varolan herşey aynıdır aslında .Hepimiz zorunlu olarak varolduk ve zorunlu bir son bekliyor bizi .O halde canlı yada cansız olmamız aynı sonda buluşacağımız gerçeğini değiştirmiyor.Varoluşlarımız değişmez aslında ,yalnızca varoluşlarımızı üstün kılışlarımızda başlar sorun.
“Bir yığın tedirgin,kendinden sıkılmış varolandan başka bir şey değildik.Burada bulunmamız için tek bir sebep yoktu;hiçbirimiz böyle bir sebep ileri süremezdi.Utanç içinde bulunan ve belirsiz bir tedirginlik duyan her varolan ,ötekilerin karşısında kendini fazlalık olarak hissediyordu.”


Kitapta dikkatimi çeken ve bana göre okunmaya değer bir bölüm vardı ki yazarın Hümanizm ile ilgili düşünceleriydi .Hümanizm ;
sözlükte insanları sevmek manasına gelir .Sartre kendince kategorilere ayırmış Hümanizmi.Kominist hümanistler,sosyalist hümanistler ,demokrat hümanistler. ..
Bu listeyi uzatıp uzun uzun örnekler veriyor .Burada okuyucunun aklında bir soru beliriyor .Hümanizmin çeşitleri olabilir mi ? Yani hümanistlik insan ayırt eder mi ?
Tam bu noktada Sartre’nin anlattıklarından şu çıkarımlarda bulunuyorum ;Bizler insanları kendi çıkarlarımız doğrultusunda severiz. Onları ancak kendi bakış açılarımızda var edebildiğimiz sürece varolurlar .Bu yüzden onları kategorilere ayırıyoruz .Sonra da onları sevmenin yollarını buluyoruz kendimizce .Aslında tüm bunlarda kendi özümüze en yakın özü seviyoruz Ve buna hümanizm diyoruz .

Sartrenin de dediği gibi Bulantı kötü bir ruh hali değil aksine bir öz varlık .O yüzden istediğiniz kadar okuyun bulantıyı kusamayacaksınız.Özünüzü iredeleyişiniz varolduğunuz sürece devam edecektir .

Kitaplikta hergun gordukce vicdan azabi cektim resmen ve yeni bastan okumaya basladim...bu kez daha dikkatli ve daha kafami toplayip okuyorum simdilik eglenceli...