Akış
Ara
Ne Okusam?
Giriş Yap
Kaydol

Komiğin Anlamı Üzerine Deneme

Gülme

Henri Bergson

Gülme Gönderileri

Gülme kitaplarını, Gülme sözleri ve alıntılarını, Gülme yazarlarını, Gülme yorumları ve incelemelerini 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.
Mizah ise kelimenin dar anlamıyla ahlakın bilime aktarılmasıdır.
Reklam
Esprili insan
Esprili bir halk aynı zamanda tiyatroya düşkün bir halktır. İyi bir okuyucuda bir tiyatro oyuncusu özellikleri olduğu gibi esprili bir insanda da şairlere özgü bir şeyler var­dır. Bu dört terim arasında rahatlıkla bir oran kurulabileceği için bu karşılaştırmayı özellikle yapıyorum. Nasıl ki iyi bir okur, sanatın teorik kısmına hakimse; iyi bir oyuncu da tüm yüreğiyle ve kişiliğini ortaya koyarak oynar. O halde şiirsel yaratım sıradan bir esprili kişinin altından kalkamayacağı bir kendini unutma gerektirir. Esprili kişi, söylediği ve yaptığı şeylerin arkasında belli belirsiz görülebilir. Ortaya yalnızca zekasını koyduğu için yaptıklarına her şeyiyle kendini koy­maz.
Belki de bir kelime yalnızca belli bir kişi onu söylediğinde komik, üçüncü bir kişiye ya da ken­dimize güldürdüğünde esprilidir. Ancak çoğu zaman, keli­menin komik mi esprili mi olduğuna karar vermekte güçlük yaşarız. Kelime en basit haliyle komiktir.
Ancak ken­dimiz olmayı bıraktığımız anlarda taklit edilebilir oluyoruz.
Çirkinliği analiz etmek de, en az güzelliği tahlil et­mek kadar zordur.
Reklam
Herkesin gözyaşlarına boğulduğu bir vaaz sırasın­da ağlamayan bir adama neden ağlamadığı sorulduğunda, "Ben bu cemaatten değilim ki," cevabını vermiş. Adamın gözyaşlarıyla ilgili düşüncesi gülme işin içine girince de ge­çerlidir. Ne kadar samimi olduğunu düşünürsek düşünelim, gülmenin altında ortak bir anlaşma; hatta biraz daha ileri giderek söyleyeyim, ister gerçek olsun ister hayali, birlikte güldüğümüz diğer kişilerle kurduğumuz bir işbirliği yatar.
İçinde insan olmayan bir şeyde komik de yoktur. Bir resim tablosu çok güzel, zarif, mükemmel, anlamsız ya da çirkin olabilir ama hiçbir zaman gülünç olmaz.
Bu suç ortaklığına var mısın?
Ne denli açık yürekli olduğu varsayılsa da gülme, gerçek ya da düşsel, öbür gülenlerle bir anlaşma, neredeyse bir suç ortaklığı taşır içinde.
Herkesin gözyaşları döktüğü bir vaaz sırasında adamın birine neden ağlamadığını sormuşlar, o da “Ben buranın yabancısıyım” yanıtını vermiş.
Reklam
"Her zaman sabit kalmaya programlı kırılgan ruhlar gülmeyi ne tanıyabilecek ne de anlayabileceklerdir."
… bireysellik, kendi birey oluşumuzda dahil elimizden kayıp gider. Gücümüzün diğer güçlerle ölçüldüğü kapalı bir alandaymışız gibi genellemeler ve semboller arasında hareket eder ve kendi yüce iyiliğimiz için eyleme kendinizi kaptırıp, bu gücün kendisi için seçtiği alanda adeta büyüleniriz. Şeylerle kendinizin kesiştiği alanda, hem şeylerin hem de kendimizin dışında yaşarız.
Sayfa 96 - Zeplin Kitap, 1. Basım Mart 2016, çev: Umut Can GökdumanKitabı okudu
… şeylerin kendilerini görmediğimizi, genellikle şeylerin üzerine yapıştırılmış etiketleri okumakla yetindiğimizi söyleyebiliriz. İhtiyaçtan ortaya çıkan bu eğilim, dilin etkisiyle daha da belirgin bir hal alır. Çünkü kelimeler ( özel isimler hariç) türleri işaret eder. Nesnenin yalnızca en temel işlevini, en sıradan boyutunu belirten kelime, nesne ile aramıza girer. Biçim, kelimenin bizzat yarattığı ihtiyaçların arkasında gizlenmiyor olsaydı dahi, kelime, biçimi bizden gizlerdi. Yalnızca dış nesneler değil aynı zamanda özel, kişisel ve kendine özgü yaşanmışlıklar da kendi ruh hallerimizde bizden gizlenirler.
Sayfa 96 - Zeplin Kitap, 1. Basım Mart 2016, çev: Umut Can GökdumanKitabı okudu
Eğer yaptığımız çözümleme doğru ise, bu, mizahın şans eseri beliren bir özelliği değil bilakis onun özüdür. Mizahçı, burada kılık değiştiren bilgin gibi hareket eden bir ahlakçı ve bizi iğrendirmek için otopsiye girişen bir anatomist gibidir; mizah ise kelimenin dar anlamı ile ahlâkın bilime aktarılmasıdır.
Sayfa 81 - Zeplin Kitap, 1. Basım Mart 2016, çev: Umut Can GökdumanKitabı okudu
1.500 öğeden 1 ile 15 arasındakiler gösteriliyor.