Kötü toprağın kötü ürünüydüm. Benlik ölümsüz olmasaydı hakkında yazdığım “Ben” çoktan dağılıp gitmiş olurdu. Kimileri anlatacaklarımın hayal mahsulü olduğunu söyleyebilir, fakat olduğunu tahayyül ettiğim her şey hakikaten oldu, en azından bana oldu. Halkımın tarihinde bir rolüm olmadığına göre tarih bunu inkâr edebilir, fakat söylediğim her şey yanlış, önyargılı, kinci, art niyetli bile olsa; ben yalancının, zehirleyicinin teki bile olsam sözlerim yine de gerçeğin ta kendisidir ve yutulması gerekecektir.
Sayfa 11Kitabı okuyor
Ego
Ego (burada anlam olarak benlik kabul edilmektedir), eğer sağlıklı idare edilirse tıpkı aşk gibi en itici kuvvetlerden birisidir. Ama enerji veren bir çekirdek olduğu unutulunca, rijit ve insanı esnemez hale getiren ağırlığı altında eziliyoruz. Bu, insanın kendisiyle yanlış bir tanışma biçimini ifade eder. Daha en başta yaralanan ve ezilen benlik daha sonraları da yaralayıp ezerek var oluş yollarını arıyor. Haliyle de kaçınılmaz olarak kibre dönüşüyor.
Ego ile kibir birbirinden çok farklı şeylerdir. Kibir en basit anlamıyla büyüklenme demek. Geniş, göz alabildiğine yayılan ama kuru bir büyüklenme, bir çöl. Ego ise keşfedilecek sonsuz bahçedir. Güzel bakılıp ilgilenildiğinde sonsuza uzanan; büyürken “büyüklenme”yi de aşan bir diyalektiktir.
Bizim, yani özellikle Doğu insanının kendi cebinde kaybettiği eski bir hazinedir ego. Muhammed İkbal’in ifadesiyle –bir kitabına da bu adı vermiştir- Gülşen i Raz ı Cedid’dir. Yani Yeni Sırlar Bahçesi. Girilmesiyle beraber insanı bir daha geri dönülmeyecek şekilde değiştiren bir olumlu tanışma, bir mukaddes kendine yolculuktur.
İçimdeki büyücüdür ego. Avcumu kendi avcuma almaktır. “Bir kere de ben bakayım şu falıma, hep okundum; bir kere de kendim okuyayım kendimi,” diyen sestir. Dâhilden işitilen, tok ve babacan sesli bir ulaktır.
YAZMAK İÇİN
Bu akşam ben
Yazmak için yazacağım sadece
İyi insanlardan biri olduğum için
Ya da bir amaç uğruna değil
Siyah, beyaz, alev rengi
Ya da içimden geldiği gibi değil
Günahlarımdan kurtulmak
Geçmişi unutmak için hiç değil
Benlik Sınırları
"Ben" dediğimiz şey büyük oranda yapay bir algıdır. Hayat, insan için "ben" senin o başlangıç fikrini genişletme işlevine sahip olabilecek benzersiz bir maceradır. Kendimizi ve benliğimizi genişletmezsek dünyaya hep o dar başlangıç penceresinden bakmak zorunda kalırız. Bu daracık sınırlar içinde ise ne yaparsak yapalım, gerçekliği ve gerçek kendimizi hakkıyla anlamamız belki de hiç mümkün olmaz.
Sayfa 112Kitabı okudu
Yoksa,korkutmuyor mu ölüm onu?
(Bir seferinde,iki arkadaşımla birlikte,rastlantıyla,bir vapurdaydık,üst-arka sahanlıkta oturuyorduk.İskeleye yanaşırken,bir başka vapur hızla üstümüze gelmeğe başladı-herkes ayağa fırlayıp oraya-buraya kaçıştı: arkadaşlarımdan biri kapağı içeriye atarken,öteki de ayağa fırladı,ama,dönüp,bana bakıp;hiç kıpırdamadan,sakin bir ifadeyle,yaklaşmakta olan vapuru seyrettiğimi görünce,hafifçe kızardı, ve ani bir kararlılıkla,geri,yanıma,oturdu. Ben, bir şeyler söyleme gerekliliği duyup, “Bu gibi durumlarda kaçmak hiçbir işe yaramaz” gibilerinden bir şey söyledim. O sustu. Biraz sonra-tehlike atlatılmıştı-öteki de,içeriden,utanç içine döndü.
-Sonradan düşündüm: o kadar sakin olmamı sağlayan neydi? Ölüm korkusu mu yoktu bende-yoksa,tersi: hoşuma mı giderdi,ölüme seyrede seyrede gitmek?...
Bilmiyorum.
Sayfa 67Kitabı okudu
Men sâlik-i râh-ı ittikâ'yı dînem
Pâ beste-i în silsile-i zerrînem
Yâ Rabb ber-hemân zi-kayd-ı hestî vu hodî
Ez feyz-i Ebu Bekri Bahâeddîn'em
Hoş ân ki demî biyâr be-nişînem
Ve ravza-i Hâcegân gül-hâ-çînem
Gam nist Emîn eger mecnûn gûyend
Men bende-i dîvâne-i Bahâeddin'em
(Ben dinin takva yolunun yolcusuyum, bu altın silsileye bağlıyım. Ya Rab! Hz. Ebubekir ve Şah-ı Nakşbend'in feyzine mensubum, beni hemencik benlik ve varlık kaydından kurtar. Bize bu demin esintisini getir ki oturmuş, Hâcegân bahçesinin güllerini derliyorum. Ey Emin! Deli deseler de gam değil. Çünkü ben Bahaeddin'in divane bir bendesiyim.)
Mehmed Emin-i Tokadî Hz.
Hadi biraz felsefe konuşalım. “Kendini bilmek”ten bahsedelim.
Öncelikle biraz alt bilgi vermek istiyorum. Ortadoğu medrese geleneğinde bazı ilimler alet ilmi olarak adlandırılır. Mesela mantık alet ilmidir. Çünkü ancak sağlam bir mantık alt yapısıyla diğer ilimler sağlıklı şekilde öğrenilebilir. Şimdi gelelim tekrar “kendi” ya da “kendilik”
Pueblo Yerlileri gerçekçi bir havayla benim Ayı Totemine ait olduğumu -bir başka deyişle, ayı olduğumu- söylemişlerdi, çünkü ben merdivenden inerken bir insan gibi vücudum öne dönük inmiyordum, bir ayı gibi merdiveni ellerimle tutarak iniyordum. Eğer bir Avrupalı benim bir ayının mizacına sahip olduğumu söylese aynı kapıya çıkar, ama anlamı biraz değişiktir. İlkel topluluklarda karşılaştığımızda çok yadırgadığımız yaban ruhu kavramı, bizde, diğer bir çok şeyde de olduğu gibi, mecaza dönüşmüştür. Eğer benzetmelerimizi somut biçimleriyle ele alırsak ilkel bakış açısına geri döneriz.
Ne var ki her varlık ve her şey gibi Benlik de fanidir, sadece tek tek Ben'ler değil, kültürel yaşam formu olarak Ben de öyle. Her şeyin bir ömrü vardır, bir noktada dolar vakti- Ben için de geçerlidir bu.
Sayfa 98 - İletişim YayınlarıKitabı okudu
——-Çünkü onun benim yaşamımdan bekledikleri ile benim kendi yaşamımdan beklediklerim, çok farklı. Benim, bir şey yapmak için bir neden bulamadığım bir durum,onun için,hemen,o anda bir şey yapmayı gerektiren bir durum olabiliyor———ve tersi: ben bir şey yapmaya karar verip kendimi buna yönelttiğimde,o,kovuğuna çekilip,sinebiliyor.
Kimi zaman bana bir şeyler yaptırmaya çalışıyor; kimi zaman da bir şeyler yapmamı engellemeye...
Bu eğilimlerin temelinde de nasıl yönelimler var bilmiyorum.
Sayfa 46Kitabı okudu
