... Avrupa'da sanayi devrimine giden yol ve sanayi devrimi sonucunda sanayi ve ticaret burjuvasına dönüşen esnaf, Osmanlı İmparatorluğu'nda böyle bir dönüşümü yaşayamadı. Çünkü bu dönüşümün olabilmesi için Avrupa devletlerinde olduğu gibi Osmanlı İmparatorluğu'nun da aydınlanma çağına girmesi, eğitim sistemini değiştirmesi, keşiflere ve icatlara açık bir topluma dönüşmesi gerekiyordu.