Buddenbrooklar Bir Ailenin Çöküşü Thomas Mann

BUDDENBROOKLAR
Bir Ailenin Çöküşü

1929'da Nobel Edebiyat Ödülü almış 20 yy. en önemli Alman yazarlarından Thomas Mann'ın 1901'de yayımlanmış müthiş romanı.
Kuzey Almanya'da yaşayan zengin tüccar bir ailenin dört kuşak boyunca yaşadıkları... Thomas Mann'ın kendi aile fertlerinden esinlendiği karakterlerin birkaçına kendi ailesinden isim verdiği, okurken kendi hayatınız dışında bir aile şeceresini okuduğunuz kendinizi o dönemde hissettirebilecek kadar yoğun tasvirlerin sizi ele geçirdiği, okurken akıp giden, ara verdiğinizde kendini özleten, etkili bir roman!

Öncelikle Thomas Mann hiç okumadım Alman bir yazar olduğu, Orhan Pamuk'un Cevdet Bey ve Oğulları'nı bu kitaptan esinlenerek yazdığı dışında başka bir bilgim olmasa da bu kitap uzun zamandır aklımdaydı.

Böyle uzun bir eseri, kuşaklar arası hiçbir kopukluk hissettirmeden, okuyucuyu sıkmadan, yormadan, 25 yaşında yazabilmek hem yaşanmışlık hem de yetenek olsa gerek. Açıkçası kitabın ilk elli sayfası biraz ağır başladı benim için, karakterler o kadar fazla ki; soylular, akrabalar, rahipler, ailenin kendi fertleri... onları tanımak, adları, tipik özellikleri, kısacası bolca soy adın geçtiği ilk sayfalarda tamamen adapte olmaya çalıştım kendi adıma. Sonrasında,hem bitsin hem bitmesin diyebileceğim bir kitap oldu benim için. Oldukça akıcı, kendini okutturan, merak ettiren, yer yer soyluları taşlayan, elinize almanızla elli, altmış, sayfanın birden akıp gittiği okuyamadığım iki gün boyunca özlediğim bir kitap oldu benim için.. Okumadan önce yazara ve kitaba dair hiçbir bilgi edinilmese dahi, öyle bir hisse kapılıyorsunuz ki; yazar bu kişileri çok yakından tanıyor, o karakterleri çok iyi tasvir ediyor, davranışlarını, hissettiklerini, ruh hallerini ve mizaçlarını öyle iyi biliyor ki, bu çok net anlaşılıyor. Yine de yazara ve döneme dair bilgi edinmek fayda sağlar diye düşünüyorum.

Kitapta soylu, zengin bir ailenin hayat hikayesini okuyorsunuz ve o ailenin dört kuşak boyunca yükselişten çöküşe geçen yolunu. Ancak kısmen de olsa eşitlik isteyen, Cumhuriyet isteyen çalışanlar, işçiler, olduğu kadar dönemin siyasi durumunu da okuyorsunuz arka planda, 1848 devrim olayları ve 1871'de Alman birliğinin tamamlanması, ekonomi çabaları... O kadar çok şey okuyorsunuz ki dört kuşak bir ailenin soylu olma ve hissetme çabalarını, modern hayata ayak uyduramamalarını, hayata bakış açılarını, parasal ilişkilerin nasıl yozlaştığını şirket, soyluluk ve zenginlik uğruna yapılan ve biten evlilikler,hastalıklar, doğumlar, ölümler, dini inanışlar ve sürekli yaşanan hayal kırıklıkları. Koca bir ailenin paramparça olup gitmesi. Hem kendi hatalarıyla hem yanlış evlilikler sonucu damatların da alevlendirdiği bu maddi-manevi düşüş.

Her bir karakter size burjuvazinin farklı bir yönünü gösteriyor, şımarıklık, içe kapanıklık, gerçekçi tutumlar, boş vermişlik, gösteriş, soylu görünmeye düşkünlük ve çok daha fazlası... Yazar, mekan ve karakterleri öyle tasvir etmiş ki unutmak mümkün değil. Sanırım aklımda en çok 'Doğa Manzaralı Tablolar Odası' kalacak. Önemli her kararın alındığı, gizli her konunun konuşulduğu o oda... Bir de Meng Caddesi. Bir aileye dair maddi, manevi her konunun işlendiği bu kitapta, karakterlerin hem benzediği hem de ayrıştığı noktaları çok açık anlamak mümkün. Kişilerin yaşadığı hastalıklar ve ölümlerine dair benzerlikler gözden kaçmıyor. Eminim farklı farklı okuyucular çok daha başka ayrıntılar yakalayacaktır bu kitapta.
Yapılan doğru, yanlış evlilikler, alınan kararlar, her ne olursa olsun Buddenbrooklar'a üzülmeden edemiyorsunuz. Ben eseri çok beğendim, okumak isteyenlere ya da yazarı öncesinde okumuş ve beğenmiş okuyuculara tavsiye ederim.

İçeriğe Dair Bilgi:
1830'lu yıllarda Buddenbrooklar'ın yeni ve ihtişamlı evlerinde verdikleri bir sosyete yemeğinde başlayıp 1870'lerde sona eriyor. Yaklaşık 40 yıl. Yaşlısından, gencine ölen ve doğan dört kuşak. 1760'larda kurulmuş büyük silolara sahip aile şirketinde her şey yolunda 1830'larda. Okumaya başladığınızda karşınıza ilk ihtiyar Buddenbrook çıkıyor. İki evliliğinden İki erkek bir kız babası. İki erkekten biri olan Jean Buddenbrook ise ikinci evliliğinden ve eşiyle ihtiyar Buddenbrooklar'ın yanında yaşıyor. Ailenin göz bebeği sayılır. Jean Buddenbrook'un ise biri kız ikisi erkek üç çocuğu var. Tom, Tony ve Christian ihtiyar Buddenbrook'un torunları. Sonrasında bir kız kardeşleri daha oluyor, o da Clara. Karakterler arasında öne çıkanlar, Tom ve Tony oldu benim için. Yazar iki erkek kardeşi anlatırken burjuvanın iki yüzünü gösteriyor bize: Tom çalışkan, disiplinli büyüdüğünde şirketi yöneten olgun bir karakter ve ailenin son erkek çocuğu olan küçük Buddenbrook'un babası iken, Christian ise zevke ve eğlenceye düşkün sorumsuz bir evlat. Tony ise şımarık, çocuksu, hatalı evlilikler yapan genç bir kadın. Parçalanma belki de bu kardeşlerden Tony'nin yanlış evlilikleri Christian'ın sorumsuzlukları karşısında Thomas'ın yalnız kalması şirketi ve aileyi tek başına ayakta tutma çabalarıyla başlıyor. Sürekli toplumda saygınlığı korumaya çalışmak yoruyor Thomas'ı. Burjuvada şirket bütünlüğü ve gücü açısından erkek çocuğun önemli olduğu düşünülünce Thomas'ın bu içler açısı ruhsal çöküntüsü belki de sonun başlangıcını körüklüyor. Kısaca, ihtiyar Buddenbrook ile başlayıp onun torunu olan Thomas'ın oğlu, küçük Buddenbrook ile sona eriyor da diyebiliriz.
Daha fazla ayrıntı vermem hoş olmaz. Ama kitabın konusunu fazlasıyla bilsem yine de okurdum diye düşünüyorum.

Öyle kitaplar vardır ki gerçekten muhteşemdir.onları anlatmaya tek bir muhteşem kelimesi kafidir. Ama diğer bir grup kitaplar vardır ki, onlar da muhteşemdir.Fakat o kitapları anlatmaya,onları övmeye,ne tek bir kelime,ne tek bir cümle ne de tek bir sayfa yeter.Hatta sayfalar dolusu övgü yazsanız yine de yeterli olmaz. İşte Buddenbrooklar böyle bir kitap.

1929 yılı Nobel Edebiyat ödülü sahibi Thomas Mann'ın ,henüz 25 yaşındayken yazdığı, yaklaşık yüz yıllık büyük bir şirket sahibi olan, bir ailenin son elli yılının dramatik hikayesini anlattığı mükemmel ötesi bir eser.

Kitapta 1760 lı yıllarda kurulmuş olan Buddenbrook aile şirketinin sahibi olan ailenin, esas itibariyle 1835 yılından sonraki yaşadıkları çok ayrıntılı bir şekilde anlatılıyor.O dönemde gerçekten varlıklı ve saygın olan ailenin tüm fertleri, dürüstlükleriyle,iş ahlaklarıyla,insanlara duydukları saygılarıyla,yardım severlikleriyle,misafirperverlikleriyle,içlerinde taşıdıkları iyilik duygularıyla , o dönemdeki diğer burjuvatik ailelerden ayrılmaktadırlar. Bu ailenin Elli yılda yaşadığı sevinçler,hüzünler,doğumlar,ölümler,evlenmeler,boşanmalar,kazançlar, kayıplar,hastalıklar,mutluluklar...vs her şey,her olay ayrıntılı olarak anlatılıyor. Bazılarımız burada ,''bunda çok ilgi çekecek bir şey yok ,her aile de olabilecek şeyler bunlar, bunun neresi ilginç,sadece bunun için 831 sayfalık kitap okunur mu?'' diye düşünecek veya soracak. Cevabım şu: Böyle mükemmel yazıldıysa okunur. Kesinlikle okunur. Neden mi? Anlatayım.

Yazar kitabı o kadar akıcı ve sürükleyici olarak yazmış ki, inanın bana okurken kaç sayfa okuduğunuzun farkında bile olmuyorsunuz.Elinizden bırakıp ara vermek diye bir şey istemiyorsunuz.Bir kitabın en sıkıcı bölümleri geniş ve uzun süren mekan,çevre ve kişi tasvirleridir.Burada yazar bunları bile o kadar mükemmel yapmış ki sıkılmayı bırakın zevk alarak okuyorsunuz.Olayların anlatıldığı kısımların nasıl okunduğunu artık siz düşünün.

İncelememin ilk parağrafında yazdığım gibi,Bu kitap hakkında sayfalar dolusu yazsak yinede yetersiz gelir.Onun için mutlaka okumak gerek.Ancak okunduğunda değeri daha iyi anlaşılacaktır.

Sonuç olarak , Dünya Edebiyat tarihinin en önemli eserlerinden biri olan bu kitabın,edebiyat severlerin mutlaka okuması gereken bir kitap olduğu kanaatini taşıyorum.Sayfa sayısı kesinlikle sizleri korkutmasın,okumaya başladığınızda bana hak vereceksiniz ve kitabı okuyup bitirdiğinizin farkına bile varamayacaksınız.

Thomas Mann'ın yazdığı müthiş eser. İlk başta sıkılıyorsunuz çünkü yazar, tüccar ailenin zenginliğini detaylı bir şekilde tasvir ediyor. 1800'lü yıllarda ticaretle uğraşan aynı zamanda yönetimde de söz sahibi olan Buddenbrook ailesini 4 kuşakta çöküşü ele alınıyor. Arka planda dönemin siyasi atmosferi, eşitlik isteyen sesler duyuluyor. Burjuvazinin çöküşü Buddenbrook ailesinin de sonunu getiriyor. Şirket birleşmesi tarzında yapılan çıkar evlilikleri, sosyete ikiyüzlülüğü Rus romanlarında olduğu gibi ele alınmış. Yazarın yaşamının yansımaları eserde görülmektedir. Yazarın hayatını biraz okuyup esere başlarsınız daha kaliteli bir okuma olur diye düşünüyorum...

Güzel bir roman. Yüz yılı aşkın buddenbrook firması ve bir kaç kuşak süregelen ailenin çöküşünü ben daha farklı bekliyordum açıkcası. Yazar biraz daha sindire sindire ve yumuşak bir anlatımı seçmiş. İçeriğinden önce yazarın bu kitabı yazdığı yaş vurgulanıyor. Buna yol açan ikinci anlam bana daha yakındı; 25yaş, çok fazla bir şey beklemeyin. Zira romanda bir kaç basit tekrar okurken gözüme batmadı değil. Bazı beklentileri de bir anda kesmesi ilginçti. Sanki yazarken değinip geçmek istemiş gibi. Rus edebiyatı tadı da hissediliyor. Özellikle sonlara doğru kreutzer sonata bir gönderme, bir selam verilmiş gibi benzerlik de söz konusu. Tüm bunların sonucunda yine de başarılı bir eser olduğunu söyleyebilirim. Ben 25yaşımda böyle bir eser yazamazdım sanırım. İyi okumalar.

Böylesine genç bir yasta bu denli derin bir eser kaleme almak kesinlikle saygı duyulması gereken bir başarıdır. Yazar 19. yüzyıl Avrupa'sinin genel siyasi ve ekonomik durumunun bir kesiti niteliğindeki eserinde bize Buddenbrook ailesi aracılığıyla başarı, sosyal baskı, dönüşüm , zenginlik, toplumsal sınıflar , aşk ve evlilikler, aile bağları gibi insana dair olan konuları anlatıyor.
Kısaca insanı anlatan hayatı abartmadan ve karikatürize etmeden resmeden bu eser her edebiyat sever tarafından okunması gereken bir klasiktir.

20. yy'a girilecektir ve artık burjuvazi tarzda hayat sürdüren Buddenbrooklar da bu değişime ayak uydurmak zorundadır. Faşizmin ayak seslerinin duyulduğu bu dönem çok güzel anlatılmış. Karakterler yazarın aleminde can bulmuş.

Ama şunu biliyorum ve açıkça söylüyorum ki hayatta önemli olan bir şeylerin nasıl söylendiği değil,gerçekten ne kastedildiği ve ne hissedildiğidir./Tom Buddenbrook